Accessibility links

Rusiä Üzäk Aziä energiä çığanaqları öçen köräştä ciñdeme?


Bügen Rusiä prezidentı Vladimir Putin Törkmänstanğa kilep, Aşğabdatta Törkmänstan prezidentı Qurnbagulı Birdrmöxämmädov belän oçraştı. Rusiä prezidentı belän bergä Törkmänstanğa Qazaxstan prezidentı Nursoltan Nazarbayev ta kilde. 12 mayda alar Törkmänstannıñ gaz eksportın Qazaxstan aşa Rusiägä alıp baruçı yaña ütkärgeç tözü mäsäläsendä söyläşülär ütkärer, dip kötelä. Rusiä wäkillege belän bergä Törkmänstanğa Tatarstan premyer ministrı Röstäm Miñnexanov ta kitte.

Rusiä Prezidentı Vladimir Putin Törkmnänstan il başı belän oçraşqanda bolay dip ätkän ide:

“Bezgä bik küp eşlärgä turı kiläçäk, eneregetika häm başqa ölkälärädä dä. Ere şirkätlär bu yunäleştä küp eşläde inde. Bu KamAZ, mobil tele sistemaları, İtera, Lukol, Rusal, häm sezneñ küptänge xezmätäşegez Gazprom şirkäte”

Putin, Törkmänstanğa säfäre barışında, başqa ölkälärdäge xökümät ara xezmättäşlekne onıtmyıça, kübesençä energtika turında soyläşäçäkbez dide.

Törkmänstan prezidentı Qurbangulı Birdemöxämmädov, cawap süzendä bolay dip äytkän ide:

“Min, bu ğasırlar buyı bezneñ xalıqlar arasındağı xezättäşlekkä yaqtı omtılışlarnı nığıtuçı düstanä säfär buluın assızıqlarğa telim” Qayber küzätüçelär Putinnıñ, Törkmänstanğa säfären häm Qazaxstan prezidentı qatnaşlğında da 12 mayda bulası samittnı, Rusiäneñ Üzäk Aziä energiä çığanaqları bazarında ciñüe itep bäyäli.

Sovetlar Berlege tarqalannan soñ Mäskäw bu töbäkkä bulğan täesirlegen yuğaltqan ide. Şul waqıttan birle, Rusiä, başqa däwlätlär, Quşma Ştalar, Qıtay, Yevropa Berlege belän Üzäk Aziä bazarına baş bulu öçen köräşä.

Reuter ağentığı bu säfär turında küzätüçelärneñ fikeren kiterä. Putin, Kaspiy dingezeneñ könbatış yarı buylap neft häm gaz infrastukturasın yaxşırtu öçen Törkmänstan häm Qazaxstannı gaz alyansına kertergä tırışırğa mömkin, dip yaza belgeçlär.

Şimbä 12 mayda bulası oçraşuda, 3 il prezidentı, Törkmnästannan gazın Qazaxstan aşa Rusiägä quuçı yaña gaz ütkärgeçne tözü turında söyläşülär alıp baraçaq dip kötelä. Qazaxstan häm Törkmänstan jurnalistları da, bulası sammitnı bik möhim di bäyäli.

Azatlıqnıñ Qazax redaksiäse başlığı Merkhat Sharipzhanov bu xaqta bolay di : Bu säfär Putinnıñ ni däräcädä konkret bulıın häm mäsälägä citdi qarawın kürsätä. Häm bu süzlär genä tügel, ul yaña gaz ütkärgeç ütä alırlıq urınğa, Törlmänbaşı qalasına, Aktaoğa üze bara. Häm anda üze genä tügel, Qazaxstan prezidentı belän bergä kilä.

Azatlıqnıñ törkmän redaksise başlığı Ogulcamal Yazlieva, bu summit, Törkmänstanıñ qaysı yuldan baruın kürsätäçäk, di. İl başqa proektlarnı qullanıp, Könbatış öçen açıq bulırmı, ällä, Mäskäw belän qalırmı? - digän sorawnı quya törkmän jurnastı.

Törkmänstanğa barğançığa qädär, Putin Astanada Qazaxstan prezidentı belän söyläşülär ütkärde.

Regnum ağentlığı, Putinnıñ Üzäk Aziägä säfäre xaqında bolay yaza. Putinnıñ Qazaxstanğa baruı, Polşa, Äzerbaycan, Gruziä häm Ukrainanıñ Rusiäne urap uzuçı neft häm gaz tranzitın alıp baru ömeten özärgä mömkin, dip belderä belgeç İlya Zaslavskiy. Nazarbayev, Putinnıñ säfäre belän ber uk waqıta turı kilü säbäple, Polşağa, energiä sammitına barmasqa buldı.

Qazaxstan ütkän söyläşülärneñ berençe näticälärenä qarağanda, Rusiä Kaspiy neft ütkärgeçe aşa quyılğan yağulqnıñ külämen 40 million tonnağa qädär arttıru belän kileştkän, dip xäbär itelä. Bu Bolğarstan häm Yunanistanda söyläşülär ütkän “Burgas –Aleksandropulis” neft ütkärgeçen küz aldında totıp eşlängän, dip yaza ağentlıq.

Törkmänstanğa kilgändä, Regnum ağentlığı Rusiäneñ energetika häm sänäğät ministrı urınbasarı Andrey Reusnıñ süzlären kiterä. Ul, “Rusiä Törkmänstannan alğan gaznıñ külämen 40 ml tonğa qädär arttırırğa häm häm gaznı 2028 yılğa qädär birü turındağı ike yaqlı kileşülärne imzalarğa äzerlänä, dip äytkän.

Bikä Timerova
XS
SM
MD
LG