Accessibility links

Кайнар хәбәр

Dönya buylap yaña duslar häm aqça ezlägän Belarus İran prezidentın qabul itä


İke könlek säfär belän düşämbedä Belaruskä İran prezidentı Mäxmüt Äxmädinecad kilde. Ser tügel, demokratik tärtipne bozıp idarä itüdä ğäyeplängän prezident Lukaşenkanıñ xalıqara mäydanda dusları küp qalmadı. Östäwenä, anıñ töp yaqlawçısı Rusiä dä soñğı aralarda aña arzan gaz häm neft satudan baş tartıp, ikeyaqlı mönäsäbätlärne bazarğa nigezlärgä tırışa. Häm Belarus citäkçelege xäzer duslarnı da, yağulıq çığanaqların da başqa cirlärdän ezlärgä mäcbür.

Aleksandr Lukaşenka Äxmädinecad belän urtaq telne kimendä ber mäs''älädä - Amerika Quşma Ştatların näfrät itüdä taba ala. Ämma bu hiç kenä dä urtaqlıqlar şunıñ belän betä digänne añlatmıy. Şuşı ike citäkçene xäzerge dönyağa qaraş, üzenä kürä böten ber fälsäfä berläşterä, alar yanına tağın Venezuela häm Kuba citäkçelären - Hugo Chaveznı häm Fidel Castronı da quyıp bula.

Ä menä alarnıñ şäxes bularaq tügel, ä citäklägän illäre däräcäsendäge xezmättäşlekkä kilgändä, Belarusneñ İran belän nindi üzara faydalı iqtisadi bäyläneşläre bula ala, älegä hiç açıq itep äytü mömkin tügel. İñ möhime, alarnıñ urtaq çikläre yuq.

Belarus säyäsi belgeçe İhar Lyalkou fikerençä, Lukaşenka yağulıqqa bay İran belän berär törle produksiä kileşüen imzalarğa tırışıp qarayaçaq:

"Minemçä, aqçağa zur ixtiacı bulğan Belarus İrannı näq menä şul aqçanıñ ber çığanağı itep kürä. Belarusneñ İranda neft çığaru plannarına kilgändä, miña alar şaqtıy exotik toyıla", di Belarus belgeçe Lyalkou.

Lukaşenkanıñ autokratik xakimiäte elekke yıllarda gaz häm neftne arzanğa ğına Mäskäwdän satıp alıp yäşäde, ildäge iqtisadnıñ totrıqlılığı da şuña nigezlände. İkençe yaqtan, bu Belarusneñ dönyadan ayırımlanuına kiterde.

İnde äytelgänçä, şuşı yıl başında Mäskäw Minskigä yağulıq satu şartların üzgärtte, häm xäzer Belarus citäkçelege duslarnı Rusiä yaqlarında ğına tügel, başqa cirlärdän dä ezlärgä mäcbür.

Ämma ikençe ber analitik Alyaksandr Klaskouski, Äxmädinecad yä Chavez kebek citäkçelär Lukaşenkağa ömetle kileşülär täqdim itä almıy, di:

"Minskidä urtaq xezmättäşlekkä citdi ömet bar, hiçyuğı neft ölkäsendä. Belarus yağulıq tä''minatı ölkäsendä alternativ yullar ezli. Ämma biredä zur problemalar bar. Qupşı belderülärenä qaramastan, İran da, Venezuela da ikeyaqlı mönäsäbätlären bik pragmatik nigezgä qora. Şuña kürä zur alğakiteşlärne kötep bulmıy", di Alyaksandr Klaskouski.

Yağulıqqa ixtiacı artqan Belarusne xäzer atom energiäsen qullanu mömkinlekläre dä qızıqsındıra, häm Lukaşenka bu xaqta, üz atom programmasın alğa sörgän İran prezidentı belän dä söyläşer digän farazlar bar.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG