Accessibility links

Кайнар хәбәр

Yewropa Berlegeneñ yaña räise Portugaliä iğtibarnı könçığıştan başqa töbäklärgä küçerergä niätli


1-nçe yüldän Yewropa Berlegendä yaña räis, xörmätle tıñlawçılar. Yıl azağına qädär bu eşne Portugaliä alıp baraçaq. Lissabon inde moña ciñ sızğanıp kereştä dä - andağı xökümät fikerençä, Yewropa Berlege moña qädär üzäk häm könçığış Yewropa, elekke sovet illäre belän çamadan tış mäşğül bulğan, ä xäzer inde iğtibarnı Afrikağa, Braziliägä, üsep kilgän başqa illärgä yünältergä kiräk.

Portugaliäneñ Yewropa Berlegendäge 6 aylıq räislege "Yaxşıraq dönyada köçleräk Yewropa" digän şiğär astında ütäçäk. Ämma Lissabon monıñ belän genä çiklänergä cıyınmıy. Elekke yıllarda Yewropa Berlege kübräk könçığışqa taba kiñäyü, elekke sovet cirlärendä barlıqqa kilgän yaña däwlätlär belän eşläwgä zur iğtibar birep kilsä, Portugaliä xäzer, näq şundıy uq iğtibarnı başqa ölkälärgä dä birü waqıtı citte dip uylıy.

İlneñ tışqı eşlär ministrı Luis Amado süzläre belän äytkändä, dönya inde üzgärde häm Yewropa Berlege üzeneñ tışqı säyäsäten 2001-neñ 11-nçe sintäbr höcümnärennän soñ barlıqqa kilgän şartlarğa qarap üzgärtergä tieş. Amado äle may ayında uq, Yewropanıñ iğtibarı xäzer, elekkege kebek könçığışqa tügel, ä kübräk könyaqqa, Afrika häm Latin Amerikasına, ämma berük waqıtta Yaqın Könçığışqa da yünälderelergä tieş, dip beldergän ide.

Näq menä şul taraflardan kilgän radikalizm häm bigräk tä imigrantlar dulqını Yewropa öçen bügenge köndä torğan sayın arta barğan yanaw bulıp tora.

Yülneñ 2-sendä Portugaliäneñ Porto şähärendä çığış yasap ilneñ premyer-ministrı Jose Socrates yaña östenleklärne tağın da tögälräk bilgeläde, Yewropanıñ tışqı säyäsätenä Afrika häm Braziliägä iğtibarnı arttıru kiräk, dide. Lissabon xökümäte monı ozaqqa suzmıy ciñ çızğanıp başlarğa da tora - inde çärşämbedä ük Portugaliä başqalasında Braziliä citäkçelege belän yuğarı däräcäle oçraşu uzaçaq. Bu xäbärne dä portugal premyer-ministrı citkerde:

"Bu Yewropa Berlegeneñ kütärelep kilgän iqtisadlar belän inde urnaşqan mönäsäbätlärenä tağın da nığraq däwamlılıq häm ışanıç biräçäk. Räislegebez barışında bezneñ başqa şundıy oçraşularıbız da bulaçaq - Rusiä belän, Qıtay, Hindstan belän, ämma añarçı bez kütärelep kilgän illär belän oçraşular säyäsäte süräten Braziliä oçraşuı belän cepläp quyarğa uyladıq", di xäzer Yewropa Berlegendä räislek itkän Portugaliäneñ premyer-ministrı Jose Socrates.

Afrika belän Yewropa Berlege arasındağı näq şundıy uq oşraşu Lissabonda dikäberdä uzaçaq dip kötelä. Soñğı märtäbä andıy ikeyaqlı söyläşülär äle 2000-nçe yılda ütkän ide. Ul çaqta da Yewropa Berlegendä Portugaliä räislek itte.

Mäskäw belän mönäsäbätlärgä kilgändä, Socrates ul yünäleştä tatulıqqa ireşü yulın saylarğa cıyınuın äytä. Mäğlüm ki, Yewropa Berlegeneñ Rusiä belän araları xäzer tirän krizis kiçerä - inde menä ber yıl buyı yaqlar strategik xezmättäşlek turında yaña kileşügä ireşä almıy, monı Portugaliägä qädär räis bulğan Germaniä çorında da, aña qädär Finländiänekendä dä eşläp bulmadı. Yaña kileşü älegä Pol''şa tarafınnan biklänep totıla.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG