Accessibility links

Кайнар хәбәр

Üzbäkstan mamıq citeşterüdä balalar xezmäten qullana, dönyada bu näfrät uyata


Üzbäkstan başqa illärgä mamıq satu ölkäsendä dönyada ikençe urında tora häm şuşı säwdä anıñ qaznasına şaqtıy ğına aqça kiterä. Ämma monıñ artında şikle küreneş - balar xezmäten qullanu yata, dip belderä keşe xoquqların yaqlawçı cämäğät oyışmaları. Alar mäğlümätenä qarağanda, üzbäk balaları bar mamıq uñışınıñ yartısın cıya. Şul säbäple bu oyışmalar xäzer Üzbäkstan mamığın dönya buylap boykotlarğa öndi.

Üzbäkstanda yäşäwçelär öçen mamıq qırlarında 7-8 yäşlek balalarnı kürü ber dä säyer närsä tügel. Buyları zur bulmaw säbäple alarnıñ qayberlären qaywaqıt xätta quaq artlarında kürep tä bulmıy. Alar kürenmi, ämma üz eşen eşli - sintäbr citü belän mäktäp balaları uqıysı urınğa mamıq qırlarına yöri. "Aq altın" däresläre ğädättä ay yarım - ike ay däwam itä.

Sovetlar berlege tarqalıp, Üzbäkstan bäysezlekkä ireşkännän soñ räsmi Taşkent, balalar xezmäten tıyğan berniçä xalıqara kileşüne imzaladı, ämma sovet çorındağı ğädätlär anda haman da qala birä.

Boxarada yäşäwçe 12 yäşlek bala öçen här közne mamıq cıyarğa yörüneñ bernindi dä yaña närsäse yuq, ä andağı xällärne ul bolay taswirlıy:

"Şartlar? Bez anda ällä balalar baqçası, ällä mäktäp binasında torabız. Yoqlaw beton idändä. Täräzälär yuq. İrtän bezgä çäy belän ber telem ipi birälär, kiçen lagman, töşke aşqa sıyıq qına şulpa", dip sürätli mamıq cıyudağı toru şartların ber üzbäk balası.

Noyäbrneñ 16-sında Üzbäkstannıñ üzendä häm annan çittä yäşäwçe berniçä xoquq aktivistı Yewropa Berlegenä, Quşma Ştatlar, Rusiä, Qıtay xökümätlärenä, qayber xalıqara oyışmalarğa açıq xat yulladı. Ul 65 keşe tarafınnan imzalanğan, häm alar şul xatta, Üzbäkstanda citeşterelgän bar mamıqnıñ yartısı balalar xezmäten qullanu belän cıyılğan, dip belderä häm xalıqara cämäğätçelekne, Üzbäkstan mamığın boykot itärgä öndi.

Xatta şulay uq, mamıq qırlarında üzbäk balaları kön sayın kimendä 8 säğät ütkärä, alarğa anda yal könnäre birelmi, citmäsä äle alar qırlardağı tuzannı, ximik aşlamalar qaldığın sulap yäşi, dielä.

İmzalawçılar fikerençä, çitkä mamıq satu Üzbäkstannıñ töp kereme bulıp tora, şul aqçanı tağın da arttıru öçen xakimiät şuşı çimalnı cıyuğa zur çığımnar taläp itmägän balalarnı cälep itä, dilär. Bu baylıqlardan xalıqqa fayda yuq, çönki mamıq satudan kilgän aqça prezident İslam Kärimov ğailäse häm anıñ yaqınnarı tarafınnan üzläşterelä, dip yazıla xatta.

Şul säbäple älege xatnı imzalawçılar, ägär dä üzbäk mamığına qarşı xalıqara däräcädä boykot bulsa, bu ildä balalar xezmäten qullanunı beterügä yardäm itär ide, dip uylıy.

Uzğan atna azağında yasağan ber çığışında İslam Kärimov, ildä bıyıl da zur ciñügä ireşü - ayawsız xezmät näticäse bularaq mul uñış cıyu turında belderde. Keşe xoquqların yaqlawçılar fikerençä, şuşı "zur ciñü"gä yaqınça 450 meñläp bala häm yäşüsmerneñ xezmäte qullanu aşa ireşelgän.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG