Ali ağanı tuğan köne belän qotlarğa dip kilüçelär Ankaradağı tatar cämğiäte binasında köç-xäl sıya aldı. 70-80 keşe sıydırışlı zalğa 100-dän kübräk qunaq kilgän ide şul. Kilüçelär arasında Ankara, İstanbul, İskeşähär, İzmir, Konya häm başqa şähärlärdän ildäşlärebez, Tatarstan studentları, Törkiä tışqı eşlär, milli mäğärif ministrlıqları wäkilläre, törek ğalimnäre dä qatnaştı. Kilä almawçılar isä telefon aşa häm xatları belän İdel-Ural yaqlarınnan, Rusiäneñ törle töbäklärennän, Amerika, Kanada, Germaniya, Finlandiya, Awstraliya häm başqa illärdän üz täbriklären citkerde.
Tatarstannıñ Törkiädäge tulı wäqälätle wäkile Radik Ğimatdinov, ilbaşı Mintimer Şäymiyevneñ Ali Aqışqa qotlaw xatın citkerep, tanılğan şäxesne wäkilçelek isemennän dä täbrik itte:
90 yıllıq ozın ğömeregez buyınça kelämegez yazğan bik küp mäqälä barlıqqa kilde. Berdämlek näsixätläregez yäş buınnarğa härdaim yul kürsätä. Tatar keşese dönyanıñ dürt yağında sezneñ belän ğorurlana.
Tatarstan premyer-ministr urınbasarı, mädäniät ministrı Zilä Wälieva häm başqa räsmilärneñ täbrik süzläre dä citkerelgän kiçädä Bötendönya Tatar Kongressınıñ çit töbäklär belän eşläw bülege mödire Mars Tuqay Kongress qotlawların häm büläklären tapşırdı:
80 nçe yıllar axırında milli xäräkätkä kilep quşılğan tatar yäşläre Ali Aqış isemen işetep belä ide. Bezdä Tatarstanda milli azatlıq xäräkäte oyışıp kilgän çorlarda milli xäräkätkä üzeneñ matdi häm mäğnäwi bik zur yärdämnären kürsätte. Anqarada uqıp qaytqan tatar yäşläre bügenge köndä törle cawaplı urınnarda eşlilär. Alar bötenese dä sezne bik nıq yaratalar, xörmät itälär.
Ali Aqışnıñ tuğan kön kiçäsendä qatnaşuçılar arasında Amerika Quşma Ştatlarınnan millättäşebez İldar Agiş ta bar ide.
Bezneñ iñ yaqınnarıbızdan Ali Aqışnıñ tuğan kön xörmätenä bağışlanğan bu tantanada qatnaşqanığız öçen min bik nıq ğorurlanam. Şuşı uñaydan Amerika Quşma Ştatlarında yäşäwçe barçasınnan sezgä iñ oluğ teläklär, iñ cılı qotlaw-täbriklären tapşırırğa röxsät itegez. Sezgä Ali abıyıbıznı şundıy kütärep, şulay xörmät itep qarşı alğanığız öçen, mondıy matur mäclesne oyıştırğanığız öçen, älbättä ki, Tatarstan wäkilçelegenä zur räxmätlärebezne täqdim itäbez. Amerikada yäşäwçe qayber bezneñ millättäşlär Mançuriyädän çıqqannar, qayberäwläre Yaponiyadan çıqqannar, barçasınnan da barığızğa bik küp itep sälam.
Ankaradağı tatar cämğiäte binasındaKiçädä Qazannan qatnaşqan Bötentatar İctimaği Üzäge räise Tälğät Barıy belän söyläşäbez:
Ali abıynı Tatarstanda böten keşe belä, yarata. Törkiägä Ali abıynıñ şuşı yubileyına kitäsemne belgäç kim digändä yözlägän keşe kilep minem isemnän dä Ali abıynı qoçaqla, sälämebezne tapşır dip äytep qaldırdı. Ali abıynı bötenese dä yarata. Yaratmıyça mömkin tügel, izge küñelle keşe, ğömeren şuşı milli köräşkä bağışlağan. Ali abıy bezneñ öçen bik qäderle şäxes. Milli xäräkätne menä inde kim digändä 70 yılda citäkläp, äydäp baruçı şäxes, dip äyter idem min anı. Bezneñ milli yulbaşçıbız Ğayaz İsxaqinıñ däwamçısı, warisı häm tatarnıñ milli ideyasın yäşätep kilüçe keşe.
Ä qayçaqnı keşelär sorıylar: “Tatarnıñ milli ideyası nidän ğibarät soñ ul?” Tatarnıñ milli ideyası bik ğadi – däwlätne qaytaru, yañadan däwlätle bulu. Bu ideyä inde zamanında bik zur bezneñ fiker iyäläre tarafınnan da äytelgän. Rizaetdin Fäxretdin: “Millätebezneñ bäyäläy xätle genä bulsa da däwläten tözü näslixat,” – digän. Ğayaz İsxaqi “İdel-Ural” äsärendä anı ber sistemağa salıp, ideologiya itep yazıp çıqqan. Şuña kürä kim digändä inde 100 yıl tatarnıñ milli ideyası yäşäp kilä. Mäğlüm ki, 1905 nçe yılda milli xäräkät oyışa, Tübän Novgorodta berençe möselman qorıltayı uza, möselman firqası oyışa “İttifaq Äl Möslim”.
Şunnan birle menä minemçä tatarnıñ milli ideyası yäşäp kilä häm anıñ şaqtıy öleşe, äytik, kim digändä menä soñğı 70 yılı Ali abıy eşçänlege belän, anıñ tırışlığı belän däwam itte inde. İñ awır çorlarda, bolşevizm çorında, totalitar rejim bulğanda, Tatarstannıñ üzendä milli ideya turında bernindi süz äytü mömkinlege bulmağanda ul ideya şuşında moxacirlär arasında yäşäp kilde, alarnıñ fidaqärlege belän. Monda da ciñel bulmadı milli ideyanı yäşätergä, çönki alar da törle ezärlekläw kiçerdelär. Ali abıy zamanında “Azatlıq” radiosında da eşläde häm şuşı radio dulqınnarı aşa bezgä ireşterep tordı milli ideyabıznı.
Minnän qayçağında sorıylar: “Kem soñ ul Ali Aqış?” dip. Min äytäm: “Bu tatar xalqınıñ böyek idealistı,” – dip. İdeyağa xezmät itkän keşe häm andıylar küp bulmıy. Allah tarafınnan aña birelgän ber wazifadır inde, missiya. Ul üzeneñ missiyäsen 200 protsentqa ütäde, dip sanıym min. Ali abıy kebek şäxeslär küp tügel. Şuña kürä min aña tağı da bezneñ arada buluın telim, anıñ buluı bezgä ilham birep tora, yäşäw ruxın birep tora, köräş ruxın birep tora.
Ali ağa Aqışnıñ 90 yıllığına bağışlanğan kiçä Tatarstannan yazdırıp alınğan video teläklär belän tögällände.