Bu atnada, fivralneñ 18zendä saylaw uzdırğan Pakıstan köç qullanu häm totrıqsızlıq şartlarında da Yevropa yäki Amerikadağı standartlarğa yaqın ber tawış birü uzdırıp bulğanın kürsätte.
Pakıstannan nindi dä bulsa sabaq alıp bulamı?
Islam häm demokratiäneñ bergä bula aluına küplär şik belderä. Pakıstanda saylawda prezident Pärwäz Möşärräf partiäse ciñä almadı. Anıñ urınına oppozisiädäge ike firqa – Pakıstan Xalıq partiäse häm Pakıstan möselmannarı ligası tawışlarnıñ küpçelegen aldı. Könbatış küzätüçeläre moña küpmeder aptıraş belgergän bulsa, Waşingtondağı Milli Saqlanu Universitetında Yaqın Könçığış öyränüläre professorı Murhaf Jouejati öçen bu näticä ber dä kötelmägän näticä bulmağan. İke yıl elek ğadel saylaw näticäsendä fälestin cirlärendä xakimiätkä islamçı suğışçan Hämäsneñ kilüe dä anı şaqqatırmağan. Saylawçılar – qayda da saylawçılar, di ul. Alar üzlärenä yaxşıraq tormışnı saylıy. Fälestin xalqı da Fatahtağı korrupsiädän tämam ğayrätläre çigep, mäktäplär, yullar, xastaxanälär salırğa wäğdä itkän Hämäsne sayladı, di Jouejeti:
"Möselman dönyasında Quşma Ştatlarğa açu xise köçle. Häm alarğa demokratiä birsägez – alar Quşma Ştatlarğa qarşı tawış biräçäk. Ämma keşelär Amerikağa qarşı bulunı ğına saylamıy. Alar şulay uq üz illärendä bulğan eçke säyäsätkä, alar belän kem idarä itäçägenä dä qarıy."
Professor Yaqın Könçığışta diktatorlarnıñ küp buluın tanıy. Ber ük waqıtta alarnıñ qayberlären Quşma Ştatlar tanıy häm xattä xuplıy, di ul. Quşma Ştatlarğa diktatorlar alıp barğan säyäsät oşamasqa mömkin, ämma alar xakimiäte astında töbäktä totrıqlılıq buluı – Amerikağa kiräk, di Jouejeti. Ber genä keşeneñ idarä itüe möselman cämğiätlärenä xas äyber tügel, di professor:
"İslamda demokratiä bar. İslamda "şura" digän töşençä bar, bu kiñäşläşü dign süz. İslamda xakimiättäge keşe qararlarnı üze genä qabul itmi, ul alarnı başqalar belän kiñäşläşep qabul itä."
Demokratiä bik az bulğan, ä bälki dä bötenläy bulmağan möselman ile itep Jouejeti İran däwläten atıy. Ämma İran üzgärä, xökümät üzgärä, di ul. Xalıq demokratiä turında internettan öyränä, di ul.
Yaqın Könçığış öyränüläre professorı Murhaf Jouejeti, möselman dönyasında demokratiä bıyıl ğına bulmıyaçaq, kiläse yılda da bulmas, ämma qayçan da bulsa bulır, dip ışana.