Bügen Törkiädä säyäsi tormışında möhim üzgäreşlärneñ buluwı ixtimal.
Konstitutsiä mäxkämäse 28 iyül könne AK partiäne yabu buyınça başprokurornıñ taläbe turında qarar birü mäqsatı belän cıyıla.
Mäxkämäneñ unber xakimennän cidese AK partiäne ğäyeple digän näticägä kilsä, partiä yabılaçaq häm aralarında premier dä bulğan 70-läp AK partiä ağzasına säyäsät belän şögellänü tıyılaçaq.
Xäzer inde säyäsät säxnäsendä kübräk AK partiäneñ yabılu ixtimalığına bäyle stsenariyalar bar. Berençese partiä yabılıp, anıñ bilgele şäxesläre säyäsättän tıyılmasa, şunda uq alar başqa ber säyäsi partiä eçendä uqmaşıp, xakimiättä qala alaçaqlar. Çönki 550 urınlı parlamentta AK partiäneñ 340 deputatı bar. Başqa isemdä qabat xakimiätkä menü alar öçen problema bulmayaçaq.
Başqa ber stsenariyaga kürä isä, AK partiä deputatlarınıñ tawışları belän waqıtınnan elek saylawlar ütkärü buyınça qarar alınaçaq. Çönki AK partiä ğädelsezlekkä duçar bulgan ber partiä bularaq başqa isemdä dä saylawlarda qatnaşsa 2007 yılnıñ iyülendägennän dä küberäk tawış alaçağına ışana. Ber yıl elek ütkärelgän parlament saylawlarında AK partiä tawışlarnıñ 47 protsentın alğan ide.
Läkin waqıtınnan elek saylawlar ütkärüneñ ber kirtäse bar. Çönki parlamentqa berençe märtäbä saylanğan 150 deputat parlamentta ike yıl utırmağanlıqtan deputatlarga birelgän mäxsus pensiä xoquqınnan faydalana almayaçaq. Dimäk AK partiädä dä häm başqa partiälärdä dä ağza bulğan deputatlarnıñ waqıtınnan elek saylawlar ütkärü täqdimen yaqlamawları zur ixtimal tügel. Mäglüm, keşe başta üz mänfägäten qaygırta. Misal öçen, deputalarnıñ eş xaqın kütärü buyınça täqdimnär barlıq partiälärneñ ağzaları tarafınnan alar xakimiättä bulsın, oppozitsiädä bulsın şunda uq qabul itälä.
Biş yıl möddät öçen saylangan deputatlarnıñ, ike yıl da tullmastan üz östenleklären yuğaltırga telämäwlären añlarga da bula. Çönki deputat bulu öçen alar küp aqçalar sarıf ittelär. Deputat bulgaç, yuğarı eş xaqı, ayruça ike yılnı tutırğaç yuğarı mäxsus pensiä alu xoquqın da qazandılar. Nindi keşe bolardan qorı qalırga teläsen di. “Başta üzeñ, annan soñ kürşeñ” digän äytem bar törekçädä.
AK partiä moña da çara taptı. Konstitutsiä mäxkämäseneñ 28 iyüldä cıyılaçağı bilgele bulğaç uq AK partiäneñ İstanbul deputatı İbrahim Yiğit Törkiä Böyek Millät Mäclese räislegenä tizlek belän ber qanun üzgäreşe täqdime kertte. Ul millät väkilläreneñ çığımnarı belän pensiäläre turındağı tärtipne bilgelägän 3671 nomerle qanunğa üzgäreş yasawnı taläp itä. Anıñ qanun proyektında deputatlarnıñ ike yıl möddät belän parlamentta ağza buluları şartı köçtän çığarıla. Bik zur ixtimal belän bu qanun proyektı tizlek belän parlamenttan ütep, prezidentqa cibäreläçäk. Üze dä AK partiäle bulgan prezident Gül dä şunı tizlek belän raslataçaq dip äytü öçen säbäplär bar. Ämma dürt könnän soñ Konstitutsiä mäxkämäse AK partiäne yabu buyınça qarar çığarsa ni bulaçağın kem dä belmi.
Konstitutsiä mäxkämäse ağzalarınıñ bügen qarar birüläre şartı da yuq. Bälki alar tagın berniçä märtäbälär cıyılılırlar. Näticäne kötkännär isä qızğan tabada utıruların däwam itärlär.
Mäxkämäneñ unber xakimennän cidese AK partiäne ğäyeple digän näticägä kilsä, partiä yabılaçaq häm aralarında premier dä bulğan 70-läp AK partiä ağzasına säyäsät belän şögellänü tıyılaçaq.
Xäzer inde säyäsät säxnäsendä kübräk AK partiäneñ yabılu ixtimalığına bäyle stsenariyalar bar. Berençese partiä yabılıp, anıñ bilgele şäxesläre säyäsättän tıyılmasa, şunda uq alar başqa ber säyäsi partiä eçendä uqmaşıp, xakimiättä qala alaçaqlar. Çönki 550 urınlı parlamentta AK partiäneñ 340 deputatı bar. Başqa isemdä qabat xakimiätkä menü alar öçen problema bulmayaçaq.
Başqa ber stsenariyaga kürä isä, AK partiä deputatlarınıñ tawışları belän waqıtınnan elek saylawlar ütkärü buyınça qarar alınaçaq. Çönki AK partiä ğädelsezlekkä duçar bulgan ber partiä bularaq başqa isemdä dä saylawlarda qatnaşsa 2007 yılnıñ iyülendägennän dä küberäk tawış alaçağına ışana. Ber yıl elek ütkärelgän parlament saylawlarında AK partiä tawışlarnıñ 47 protsentın alğan ide.
Läkin waqıtınnan elek saylawlar ütkärüneñ ber kirtäse bar. Çönki parlamentqa berençe märtäbä saylanğan 150 deputat parlamentta ike yıl utırmağanlıqtan deputatlarga birelgän mäxsus pensiä xoquqınnan faydalana almayaçaq. Dimäk AK partiädä dä häm başqa partiälärdä dä ağza bulğan deputatlarnıñ waqıtınnan elek saylawlar ütkärü täqdimen yaqlamawları zur ixtimal tügel. Mäglüm, keşe başta üz mänfägäten qaygırta. Misal öçen, deputalarnıñ eş xaqın kütärü buyınça täqdimnär barlıq partiälärneñ ağzaları tarafınnan alar xakimiättä bulsın, oppozitsiädä bulsın şunda uq qabul itälä.
Biş yıl möddät öçen saylangan deputatlarnıñ, ike yıl da tullmastan üz östenleklären yuğaltırga telämäwlären añlarga da bula. Çönki deputat bulu öçen alar küp aqçalar sarıf ittelär. Deputat bulgaç, yuğarı eş xaqı, ayruça ike yılnı tutırğaç yuğarı mäxsus pensiä alu xoquqın da qazandılar. Nindi keşe bolardan qorı qalırga teläsen di. “Başta üzeñ, annan soñ kürşeñ” digän äytem bar törekçädä.
AK partiä moña da çara taptı. Konstitutsiä mäxkämäseneñ 28 iyüldä cıyılaçağı bilgele bulğaç uq AK partiäneñ İstanbul deputatı İbrahim Yiğit Törkiä Böyek Millät Mäclese räislegenä tizlek belän ber qanun üzgäreşe täqdime kertte. Ul millät väkilläreneñ çığımnarı belän pensiäläre turındağı tärtipne bilgelägän 3671 nomerle qanunğa üzgäreş yasawnı taläp itä. Anıñ qanun proyektında deputatlarnıñ ike yıl möddät belän parlamentta ağza buluları şartı köçtän çığarıla. Bik zur ixtimal belän bu qanun proyektı tizlek belän parlamenttan ütep, prezidentqa cibäreläçäk. Üze dä AK partiäle bulgan prezident Gül dä şunı tizlek belän raslataçaq dip äytü öçen säbäplär bar. Ämma dürt könnän soñ Konstitutsiä mäxkämäse AK partiäne yabu buyınça qarar çığarsa ni bulaçağın kem dä belmi.
Konstitutsiä mäxkämäse ağzalarınıñ bügen qarar birüläre şartı da yuq. Bälki alar tagın berniçä märtäbälär cıyılılırlar. Näticäne kötkännär isä qızğan tabada utıruların däwam itärlär.