Your browser doesn’t support HTML5
Төркия авазы - 20 ел
"Халык дөнья хәбәрләрен татарча укырга күнекмәгән"
(Народ не привык читать новости мира на татарском)
Күпләр (многие) бу турыда (об этом) белмәсә дә (хоть и не знают), "Төркия авазы" ("Голос Турции") радиосының татар телендә тапшырулары (передачи на татарском языке) чыгып килә (выходят). Әлеге тапшыруларны Әнкарада эшләүче (работающие в Анкаре) дүрт кешелек (состоящая из 4ех человек) редакция әзерли (готовит). Бу көннәрдә (в эти дни) радионың татар бүлеге (татарский раздел) үзенең 20 еллыгын билгели (отмечает своё 20-летие). Азатлык бу уңайдан (в связи с этим) татар редакциясе җитәкчесе (руководитель) Сәгыйть Хәйри белән сөйләште (пообщался).
– Сәгыйть әфәнде, беренчедән (во-первых), сезне юбилей белән тәбриклибез (поздравляем). Ничек бәйрәм иттегез (как отметили)? Төркия, радио җитәкчелегеннән кемнәр котлады (кто поздравил)?
Сагит Хайри
– Рәхмәт, чыннан да (действительно) 1998 елның 25 май көнендә безнең беренче эфирыбыз яңгырады (прозвучал), бу вакыйгага (этому событию) нәкъ 20 ел тулды (здесь: исполнилось). Бу вакыйга Рамазан ае, ураза вакытына туры килгәч (поскольку пришлось), ниндидер югары затлардан (высокостоящих лиц) котлаулар әлегә булмады (пока не было), тыйнак кына (скромно), үзебез генә (сами) бәйрәм иттек (отпраздновали). Рамазан тәмамлануга (по окончанию Рамазана), бәйрәмнән соң үткәрү мөмкинлеге булырдыр (наверное, будет возможность отметить).
– Төркия авазының татар телендә хәбәрләр тапшыра башлавына нәрсә сәбәп булды соң (что послужило причиной)? Моңа кем юл куйды (кто проложил дорогу), процесс ничек барды (как проходил процесс)?
– "Төркия авазы" радиосы Төркиянең рәсми (официальный) TRT дәүләт холдингы каршында (здесь: при) эшли (работает). Татар телендә ачылганчы (до открытия), радио кайбер башка телләрдә дә (и на некоторых других языках) тапшырулар тәкъдим итте (предлагал), 1998 елның май аенда татар бүлеге дә оештырылды (организовалась). Бу хөкүмәт тарафыннан (со стороны правительства) бирелгән карар (решение) булды.
Шунысы кызык (интересно следующее): татар бүлеге төрки телләр арасында (среди тюркских языков) беренчеләрдән ачылды (открылось одно из первых), моңарчы (до этого), мөгаен, бары тик төрекләргә якын булган (близкий) азәрбайҗан телендә генә эшләп килгәндер. 1998 елның октябрь-ноябрь айларында казакъ, кыргыз, үзбәк, төрекмән редакцияләре дә ачылды.
– Татар бүлеге ничек оешты (как образовалось)? Беренче хәбәрчеләрне (первых корреспондентов) ничек җыйдылар (как собрали)?
– Мин үзем радиода беренче көннән үк эшлим (работаю с первых дней), редакциядә без дүрт кеше идек (нас было четверо людей). Миннән башка (помимо меня) безнең бүлектә Алсу Камал, Райнур Шакир, Марс Тукай эшләделәр, алар бүгенге көндә дә (в настоящие дни) танылган кешеләр (извесные люди). Төркиядә башта "татарча редакция ачыла" дигән хәбәр бирелде (сообщили), аерым сынаулар үткәрелде (провели испытания). Без аларда катнаштык (участвовали), татар теленнән, дикциядән сынаулар үттек. Аларны уңышлы узгач (пройдя успешно), тапшыруларны башлап җибәрдек.
Первый состав редакции радио
– Бүгенге көндә редакция ничек эш итә (как работает)? Төп темаларыгыз нинди (какие)? Нинди платформаларда эш итәсез?
Технологияләр үскән саен (при росте) алар белән бергә атларга (шагать вместе) туры килә (приходится). 1998 елда булган техник мөмкинлекне хәзерге вакыт белән чагыштырып булмый (нельзя сравнить). 2000 елларда интернетта сайтыбыз ачылды, аның ярдәмендә (с его помощью) татар дөньясына хәбәрләрне ирештерү (доносить новости) мөмкинлеге артты.
Темаларга килгәндә, без, беренче чиратта, дөнья хәбәрләрен (новости мира) хәбәр итәбез, бигрәк тә (особенно) аларны Төркия күзлегеннән (здесь: с точки зрения) яктыртабыз (освещаем). Төркия, төрки дөнья (тюркский мир), татар дөньясы хәбәрләре дә күз алдыбызда (здесь: под нашим вниманием).
– Төркия авазының татарча тапшыруларын кем тыңлый (кто слушает)? Сан ягыннан аудиторияне күзаллап буламы? Тыңлаучылар, укучыларыгыз белән элемтә бармы (есть ли связь)?
– Безне тыңлаучылар Төркиядә генә түгел, Америкада, Германиядә, Швециядә, Финляндиядә тыңлаучы миләттәшләребез безгә яза (нам пишут), тапшыруларыбызны тыңлый (слушают). Сан ягыннан аудиториябезне әйтеп булмый (нельзя назвать), мондый тикшерүләр дә үткәрелмәгән (такие исследования не проводились).
Без тапшыруларыбызны бары тик Төркия татарларына гына түгел, бөтен татар дөньясына – Татарстан-Башкортстанда, Төркиядә, чит илләрдә яшәүче (живущим за рубежом) милләттәшләребезгә әзерлибез (готовим).
Выпуск "Голоса Турции":
Your browser doesn’t support HTML5
"Төркия авазы" радиосы тапшыруы
– Татар телендә, гадәттә, дөнья хәбәрләре күп укылмый (много не читаются), татар медиа чараларында да аларны яктырту күп түгел (не много освещаются). Моны нәрсә белән бәйлисез (с чем связываете)? Татарча дөнья хәбәрләрен тапшыру мөһимме (важно ли), кирәкме (нужно ли)?
– Тагын шул ук мәсьәләгә (та же проблема) әйләнеп кайтабыз (возвращаемся): халык ияләшмәгән (народ не привык), халык татар телендә дөнья хәбәрләренең булуына күнекмәгән, урыс телендә хәбәр алырга җайлашкан (привык). Татарстан матбугатында (в прессе) да дөнья хәбәрләрен язмыйлар, аларны Азатлык радиосы белән Төркия авазы гына хәбәр итә шул.
Тик бу мәсьәлә бик мөһим (очень важно), өметне өзәргә ярамый (нельзя терять надежды). Танытырга (дать возможность узнать), реклам ясарга кирәктер. Барыбер кызыксынучылар булыр (будут интересующиеся), киләчәктә бу күренеш үзгәрер (в будущем ситуация изменится) дип ышаныйк (будем надеяться).
– Ә Төркия авазында иң күп укылган (самые читаемые), тыңланган (слушаемые) язмалар (материалы) нинди темага багышлана (каким темам посвящаются)?
– Иң күп каралган, игътибар бирелгән язмалар татар дөньясы тормышына (жизнь) карый (здесь: относится), аеруча Төркиядәге татарлар тормышы укучыларыбызда зур игътибар уята (вызывает большой интерес). Мисал өчен, соңгылардан (из последних) Татарстан президентының Төркиягә сәфәре (поездка) турында язма әзерләгән идек, ул зур резонанс тудырды (вызвал), Төркиядән тыш хәтта Америка һәм Финландиядән дә хатлар булды (были письма).
***
Если вы хотите почитать и узнать больше, предлагаем вам прочитать полный вариант статьи на сайте радио Азатлык.
Также, обратите внимание, что специально для нашего проекта мы озвучили этот текст. Прослушать его можно при помощи плеера в начале статьи.
Не забывайте заглядывать на наш сайт, каждый день вы найдете что-то новое и интересное! Также подписывайтесь на наши соцсети: мы есть в Вконтакте, Telegram-е и Instagram-е.