Язучы, "Безнең мирас" журналы баш мөхәррире Ләбиб Лерон көзен узачак Татарстан Дәүләт шурасы сайлавында катнашырга җыенуын белдерде. Хәзер ул Ык буе бер мандатлы сайлау бүлгесендә бәйсез намзәт буларак сайлау көрәшенә чыгу өчен имза җыю эшләре белән йөри. Әлеге бүлгегә Леронның туган районы Актаныш, шулай ук Минзәлә һәм Мөслим районнары керә.
Леронга бу сайлауда катнашу мөмкинлеге бирелсә, аның көндәшләре Дәүләт шурасының Дәүләт төзелеше һәм җирле үзидарә комитеты рәисе Алберт Хәбибуллин ("Бердәм Русия"), "Гадел Русия" фиркасенең Зәй бүлеге шурасы әгъзасы Сергей Зыков, КПРФтан Алмаз Гомәров һәм ЛДПРдан Рунар Фәрхетдинов булачак.
Азатлык Ләбиб Лерон белән аның Дәүләт шурасына нинди максатлар белән керергә җыенуы турында сөйләште.
— Журналист буларак мин гел юлда, бөтен районнарга да йөрим, андагы чишелмәгән проблемнарны күрәм. Элегә энергия ташып торганда шул проблемнарны чишәргә булышасым, халыкка хезмәт итәсем килә. Үз гаиләмне генә алсам да, халыкны борчыган проблемнар минем гаиләмдә дә бар. Минем хатыным — укытучы. Шуңа күрә мин укытучыларның кәгаз тутыру эшенә күмелгәнлеген беләм. Эш эшлисе, балаларны чын мәгънәсендә тәрбиялисе урынга укытучылар урамнарга чыгып әләмнәр болгап йөрергә мәҗбүр. Кая кирәк булса, хакимият шул ук укытучыларны йомышчы малай урынына чаптыра.
Эш эшлисе, балаларны чын мәгънәсендә тәрбиялисе урынга укытучылар урамнарга чыгып әләмнәр болгап йөрергә мәҗбүр
Мәктәпләрдә татар теленә һөҗүм башлангач минем хатыным да башка укытучылар кебек авыр хәлдә калды, елашып беттеләр. Әлегә эшләп йөри, әмма бик авыр булды, тел мәсьәләсе минем йөрәгемә бик каты сукты. Мин, баш мөхәррир буларак, татар теле укытучылары белән даими очрашып торам. Татар теле укытучыларының да, башка укытучыларның да хәле, ничек яшәве турында каяндыр укып, кемнәндер ишетеп кенә түгел, үзләреннән беләм.
Яшьләр проблемнарын алсак, минем ике кызым бар. Ләйлә һәм Айсылу. Айсылу яшь гаиләләргә рәтенә керә. Яшь гаиләләрнең ссуда, кредит алу, кече бизнес ачу проблемнары да мине борчый. Андый проблемнар күп. Аларны рәсми рәвештә теркәп үз програмымны әзерләргә телим.
Яшь гаиләләрне шул әзер йортларга кайтарырга, аларга җир һәм ссуда бирергә кирәк
Безнең күп кенә матур авыллар бетеп бара. Ул авылларда йортларны алдан төзетеп яшь гаиләләрне шул әзер йортларга кайтарырга, аларга җир һәм ссуда бирергә кирәк дип уйлыйм. Аннан соң аларга акрынлап түләү мөмкинлеге бирергә кирәк. Эшләргә атлыгып торган, энергияләре ташып торган күп кенә яшь егетләрне беләм. Күбесенең мөмкинлекләре юк, акчасы юк, ә аларга ипотека алу бик авыр. Дәүләт шундыйларны күреп алып аларга ярдәм итсен иде. Шундый яшьләргә ярдәм итү өчен республика күләмендәге програм әзерләү мәсьәләсен күтәрер идем.
Пенсия яшен арттыру да борчый мине. Күпләр, бигрәк тә ирләр пенсия яшенә дә җитә алмый үлеп китә. Минем бер күршем пенсиягә чыгуга шулай китеп барды, бер ай пенсия ала алдымы, юкмы — белмим. Ничә татар язучысы пенсиягә дә чыга алмый үлеп китте. Пенсионерлар турында да програмым бар. Әлегә рәсми теркәлмәгән килеш ул турыда тәфсилләп сөйләп тормыйм.
Авылны яшәртү өчен анда интернет кирәк
Күп кенә авылларда, бигрәк тә Актаныш якларында юлда мобиль интернет эшләми. Ә хәзер эшмәкәрлек белән шөгыльләнгән яшьләргә интернет бигрәк тә кирәк. Хәтта телефон сигналы булмаган авыллар да бар. Авылны яшәртү өчен анда интернет кирәк. Ә авылларның бетүе безнең Татарстан һәм татар халкы өчен бик зур фаҗига булачак.
Минем улым Бәхтияр — инвалид. Мин инде 29 ел буе шул улым белән йөреп районнардагы һәм Казандагы медицинаның, хастаханәләрнең нинди авыр хәлдә булуын, алардагы проблемнарны да беләм. Хәзер күпләр танышлык ярдәмендә генә табиблыкка укып чыга. Ул табибларның белемнәре бармы, юкмы — анысын белмим. Шундыйларны хәзер бүлек мөдирләре итеп куялар. Мин барган хастаханәдә шундый бер яп-яшь кенә кызны бүлек мөдире итеп куйганнар иде. Кирәк чакта эзләп карадык, таба алмадык. Бәлки төне буе йөргән булгандыр, безгә кирәк чакта ул бүлмәсендә йоклап утырган булып чыкты. Дәүләт шурасына сайлансам бу проблемнарны да күтәрер идем.
— Әмма сез әйткән бу проблемнар Дәүләт шурасы гына хәл итә торган проблемнар түгел бит. Күп нәрсәне Русия думасы чыгарган кануннар билгели. Күп нәрсә бюджетның ничек бүленүеннән дә тора.
— Мин аларның барысын да аңлыйм. Татнефтьнең күпме акчалары федераль үзәккә киткәнен дә беләм. Әмма аларга гына карап, алардан өмет итеп утырсак, без алга бара алмыйбыз. Без үзебез нидер эшләргә тиеш. Хәзер татар стратегиясе карала. Әгәр ул кәгазьдә генә калса, без бер адым да алга китә алмаячакбыз. Без нәрсә дә булса эшләргә тиешбез. Һәркем үз өлкәсендә эшләргә тиеш. Кемдер үз авылында чишмә ача, кемдер юл кертә, кемдер кафе ача. Барысы да халык мәнфәгате өчен эшләнергә тиеш.
— Сез сайлауда көрәшергә теләгән бүлгегә Актаныш, Мөслим һәм Минзәлә районнары керә. Бу районнар гел хакимияттәге "Бердәм Русия" өчен башка районнардан күбрәк тавыш биреп килә. Ә бу сайлауда сезнең төп көндәшегез — Дәүләт шурасының Дәүләт төзелеше һәм җирле үзидарә комитеты рәисе, "Бердәм Русия" әгъзасы Алберт Хәбибуллин. Бу районнарда аны җиңеп булыр дип ышанасызмы?
Язучылар хакимият башлыкларын, мэрларны җиңеп чыккан очраклар да бик күп булды бит
— Әгәр дә җиңәсемә ышанмасам, бу сайлауга чыгып та тормас идем. Беренчедән мин халык арасыннан чыккан гади кеше, әлегә сәясәт белән бозылмаган кеше. Минем үз хезмәтем, үз яшәешем белән яулаган Ләбиб Лерон дигән исемем бар. Шушы исемем — минем таныклыгым. Бу районнар — минем туган ягым. Туган ягым миңа бу мәсьәләдә булышыр дип уйлыйм. Мин үзем дә чын-чынлап халкыма, менә шушы туган ягыма булышу максаты белән барам сайлауга. Язучылар хакимият башлыкларын, мэрларны җиңеп чыккан очраклар да бик күп булды бит. Без язучылар артистлардан шуның белән аерылабыз: без бернинди дә акча артыннан йөрмәдек.
Мин хәзер кайтып шул якларда йөрергә тиеш булам. Без һәрвакыт юлда. Аларның күңелен борчыган мәсьәләләр — мине дә борчыган мәсьәләләр дип әйтергә кирәк. Күбесен белеп бетермисең бит инде кайсы районда нинди проблемнар булуын. Шуңа күрә хакимият башлыклары белән дә мин яхшы мөнәсәбәттә. Журналист һәм язучылык хезмәте хакимият белән даими аралашып торудан тора. Мин әтием — тракторчы булган кеше. Һәм бик каты күңелем төште җирләрнең шундый ташландык хәлгә калуына. Күп районнарда ташландык җирләр барлыгын беләм. Инвесторлар берни чәчми. Алар иминиятләштерә дә, соңыннан һава торышы әйбәт булмады, җир салкын иде, уңыш начар булды дип акчасын гына алалар. Ә анда шайтан таягы үсеп утыра. Шундый хәлгә төшерелгән җирләр — проблем. Кайбер элекке чәчүлекләрдән инде каеннар үсеп утыра.
— Сайлаучылар сезнең өчен тавыш биргән очракта да, ялган кәгазьләр ташлап яки тавышларны үзләренә кирәкчә санам башка кешене уздырырга мөмкиннәр дигән шик бар. Ул хакта ни уйлысыз?
— Андый шик булуын беләм. Тавышларны санау дөрес булсын. Аллаһ Тәгаләдән шуны гына сорыйм. Шундый вакытта ялган әйберләр булмасын. Бер шәһәрдән икенче шәһәргә барганда алмаштырулар булмасын. Күзәтүчеләрне чыгарып җибәреп икенче кәгазьләр тутыру булмасын. Ялган озакка чыдамый, хакыйкать барыбер бәреп чыгачак.
— Соңгы вакытта халыкның сайлауларга өмете кимеде. Ничек тавыш бирсәң дә нәтиҗәсе гадел түгел дип халык сайлауга йөрми башлады. Сезнең катнашу сайлауга игътибарны арттырып "Бердәм Русия"гә ярдәм итү генә булмасмы?
Намзәтләрне белергә, биографияләрен өйрәнергә кирәк
— Мин аларын әйтә алмыйм. Халык надан түгел. Хәзер бөтенесе дә укымышлы. Барысын да күрәләр һәм беләләр. Ләкин өметсез — шайтан. Әгәр кулыбызны селкеп утырабыз, сайлауга бармыйбыз, мөнәсәбәтебезне белдермибез икән, дөрес эшлибез дип уйламыйм. Намзәтләрне белергә, биографияләрен өйрәнергә кирәк. Кешенең биографиясеннән күп әйбер күренә. Укымышлы кеше бу әйберне аңларга тиеш.
70-90 процент депутатлар беркайчан да трибунага чыгып та карамады
Хәзер бит хакимияткә баеган кешеләр килде. Биш ел элек тә киңәшләшеп карадым. Ул вакытта миңа "Син майонез патшаларын җиңә аласыңмы?", диделәр. Минем бүгенге көндә бер тиен дә акчам юк. Ләкин мин дусларга, танышларга ышанам һәм сайлау вакытында миңа да финанс ярдәме кирәк булачак. Шунсыз булмый да ул. Эш урыныңнан, кемнеңдер булышуыннан файдалану фиркаләргә, депутатларга ышанычны бетерде. Ләкин без һаман шулай булачак дип барсак, безнең ил һәм Татарстан алга китмәячәк. Разил Вәлиевләр һәм гомумән халык мәнфәгатьләрен яклап чыгыш ясаган депутатлар берничә генә булдылар. Алар чыгыш ясамаса, безнекеләр аларны сүгә башлый. Ә бит 70-90 процент депутатлар беркайчан да трибунага чыгып та карамады. Хәтта сессияләргә килеп йөрмәгәннәрен дә беләм. Алар шул байлык белән барган. Һәм хәзер дә депутатлыкка барырга теләмәүләре шул байлыклары тупланган булу белән бәйле. Шул байлыкны милек декларациясендә күрсәтәселәре килми. Халык намзәтләрнең нинди максат белән баруын дөрес аңласын иде. Партия мәфнәгатен кайгыртып барамы ул, яки гади сайлаучыны яклап барамы.
— Сайланган очракта нинди канун өлгеләре тәкъдим итәр идегез?
— Әле әзерләп куйган програмнарым юк. Мин әле апрельдә генә хәл иттем. Хәзер өйрәнәм. Киләчәктә ачыклабрак әйтермен. Мин әле рәсми теркәлмәгән. Әле имзалар җыярга тиешмен. Документларым беркем бәйләнерлек булмаска тиеш. Хилафлыклар булырга тиеш түгел. Кеше имза җыйганда ялган мәгълүматлар кереп китәргә мөмкин. Ә бу депутатлыкка барганда ярамый торган хәл. Бу мин белгән авыллар бит инде. Шул авылларда эшләдем Минзәләдә. Мөслимне дә аркылыга-буйга йөргән кешемен. Актанышны да беләм. Шуңа миңа кешеләр белән очрашу кызык. Аларның күбесе мине белә. Үз авылдашы кебек елмаеп каршы алалар. Татар тотып карамый ышанмый диләр. Мин шундый татарлардан инде.