Республика башлыгын сайлау көнендә Уфаның кайбер тавыш бирү урыннарында табиблар кабул итәчәк, сайлаучылар арасында кесә телефоннары, көнкүреш техникасы да уйнатылачак. Аның өчен сайлаучы тавыш бирү бүлмәсенә кергәч селфи ясап, ягъни үзен фотога төшереп, аны "Уфа выбирает" сәхифәсенә җибәрергә тиеш. Шулай ук кино, театр, музей, химик чистарту урыннары, чәчтараш һәм кибетләргә ташламалар өчен купоннар таратылачак. Тавыш бирүдә катнашканнарның машиналарын да арзанрак бәягә юачаклар.
Уфа эшкуарлары берлеге оештырган чара
Уфа эшкуарлары берлеге рәисе Ольга Одинокова сүзләренә караганда, ташламалар төшкә кадәр тавыш бирергә килүчеләргә генә биреләчәк. Купоннар кәгазь беләзек рәвешендә булачак. Шундый беләзекләре булганнар Уфадагы "Башавтотранспорт" җәмәгать транспортында бушлай йөри алачак.
Мондый беләзек технологиясе 2016 елда Русия думасы сайлавында Казанда да кулланылган иде.
Your browser doesn’t support HTML5
"Тылсымлы беләзек". Ике студент кызның сайлау көне
Бу чарада "үзләре теләп" 120-ләп ширкәт катнаша диелә. Рәсми булмаган чыганаклар исә эшкуарларның чарага мәҗбүри кушылуын хәбәр итә. Азатлык хәбәрчесенә дә кайбер кибетләр җитәкчеләре эшкуарлар берлегеннән шалтыратып бу чарага кушылырга мәҗбүр ителүләрен әйтте.
Уфаның Киров районында тавыш бирергә килгән беренче сайлаучылар бушлай тәм-томнан сыйланачак.
Башкаланың Совет районында гадәттә алдан язылып, чиратлар көтеп кенә кереп була торган невролог, окулист кебек табиблар сайлаучыларны тавыш бирү урыннарында кабул итәчәк.
Кызыксындыру чаралары Башкортстанның башка район һәм шәһәрләрендә дә оештырыла. Мәсәлән, Октябрьский шәһәрендә барлыгы 14 кибеттә ташламалар булачак. Хосусый җәмәгать транспорты юлчыларны ярты бәягә йөртәчәк.
Нефтекамада сайлау урыннарында спорт чаралары, концертлар оештырылачак. Ташламалы хакка буфет эшләячәк.
Урамнарда эленгән баннерларда җырчы Айдар Галимов һәм башка популяр кешеләр сайлауга чакыра
Башкортстан үзәк сайлау комиссиясе җитәкчесе Илона Макаренко бу сайлауда тавыш бирергә хокукы булганнарның 50 проценты катнашачак дип фаразлый. Ул районнарда тавыш бирүчеләрнең аз булуы шул район хакимиятенә ышаныч булмауны күрсәтәчәк дип тә белдерде. Ягъни республика башлыгын сайлауда тавыш бирүчеләр аз булса, моның өчен район хакимияте җаваплы. Уфа хакимияте башкалада сайлаучыларның 60 проценты тавыш бирәчәк дип фаразлый. Рәсми булмаган чыганаклар халыкны җәлеп итү ысуллары ярдәмендә тавыш бирергә килүчеләр санын арттыру, чараны бәйрәм рухында уздыру күрсәтмәсе бирелүен хәбәр итә.
Сәясәтче Ринат Гатауллин сайлауларда ташламалар белән кызыксындыру киң таралган ысул, ләкин аның нәтиҗәләре аз булыр дигән уйда.
Ринат Гатауллин
"Сайлауларда арзан хакка буфетта сәүдә оештыру, купоннар бирү билгеле ысул. Ләкин, минемчә, халыкны болай итеп кенә алдау авыр. Бу ысул белән 3-4 процентка күбрәк кеше җыеп булыр дип уйлыйм. Радий Хәбировның күпчелек сайлаган җитәкче буласы килә. Халык күп катнашсын өчен, гадел сайлау уздырырга кирәк. Һичьюгы бар намзәткә дә каршы дигән тәртипне кайтарырга кирәк. Чынлыкта, сайлауларга тавыш бирергә хокукы булганнарның 25 проценты гына йөри. Аларның 10 проценты максатчан рәвештә кемне сайлаячагын белеп бара, калган 15 проценты күзен йомган килеш, өстән кушылганча, дәүләт радио-телевидениесе сеңдергәнчә тавыш бирә", диде икътисад фәннәре докторы Гатауллин.
"Ватандашлар көче" намзәте Владимир Барабашның сайлау штабы башлыгы, политтехнолог Андрей Потылицын монда административ ресурсны куллану ачыктан-ачык күренеп тора ди.
Андрей Потылицын
"Уфада район хакимиятләре аша эшмәкәрләрне җыеп сайлаучыларны тавыш бирүдә катнаштырырга ярдәм итәргә кирәклеген белдергәннәр һәм ташламалар ясарга кушканнар. Хәзерге кануннар нигезендә мондый чараларга каршы чыгып булмый, әмма моның эшмәкәрләргә нинди бәягә төшәчәген уйлап карарга була”, ди ул.
Политтехнолог шулай ук бу чараның бигрәк тә хакимияткә иң лояль булган катлауны – пенсионерларны һәм бюджет хезмәткәрләрен тавыш бирергә китертү өчен оештырылуын да әйтә.
Уфадагы җәмәгать эшлеклесе Александр Белехис: "Нигә шул ук Эшмәкәрләр берлеге үз әгъзаларына, мәсәлән, өстәмә кыйммәт салымын күтәрүгә каршы митингларда катнашкан өчен өстенлекләр вәгъдә итмәде? Ә табиблар якшәмбе көнне тавыш бирү урыннарында түләүсез эшләячәкләрме? Алар безнең эшләре иң аз булган катлаумыни?" дигән сораулар куя.
Андрей Коновал
Сәламәтлек саклау хезмәткәрләренең "Действие" исемле төбәкара һөнәр берлеге рәистәше Андрей Коновал: "Безгә андый хәбәрләр әлегә килеп ирешмәде. Әмма безнең һөнәр берлеге әгъзаларын мондый эш вакытларыннан тыш хезмәткә җәлеп итсәләр, беренчедән, без протест белдерер идек. Икенчедән, мондый эшкә җәлеп итү бары тик хезмәткәрнең язма рәвештә ризалык белдерүе һәм һөнәр берлеге ризалыгы аша гына булырга тиешлеген әйтер һәм бу көнне аның хезмәте өчен кимендә икеләтә арттырып түләүне таләп итәр идек", ди.
Белгечләр халыкның сайлауга карата ышанычы һәм кызыксынуы кими барганда, хакимиятләрнең тавыш бирергә килүчеләр санын арттыру өчен елдан ел совет ысулларын ныграк куллануын әйтә.
Политолог Дмитрий Михайличенко, республика башлыгын сайлауда кемнең җиңәчәге алдан билгеле булганга, сайлаучылар тавыш бирүдә катнашырга атлыгып тормый, шуңа күрә Хәбиров штабы өчен хәзер тавыш бирергә килүчеләр санын арттыру иң мөһим мәсьәләгә әверелде ди.
Дмитрий Михайличенко
"Кремль инде берничә ел буе төбәк хакимиятләренә мондый шартларда сайлауларны халык өчен бәйрәм буларак оештырырга киңәш итә. Бу – халыкны ялган сайлауларга җәлеп итү өчен совет ысулларын кире кайтару: буфетлар, арзан бәягә тауарлар сату һәм башкалар, әмма хәзер бу элеккедән күләмлерәк итеп оештырыла. Моның начар ягы шул: хакимият аңлы рәвештә ватандашны кулланучыга алыштыра, арзанлы кулланучыга. Кешеләр сайлауларга ышанмасалар да, тавыш бирергә баралар, бюллетень алалар һәм хакимият ташлаган "сөяк кисәгенә" ия булалар. Чын сайлау, ватандашларның үз ихтыярын белдерүе турында монда бернинди дә сүз була алмый", ди Михайличенко.
Политолог шулай ук Уфада тавыш бирергә килүчеләрнең гадәттә авыллардагы һәм кечкенә шәһәрләрдәге белән чагыштырганда азрак булуын әйтеп, бу чаралар нәтиҗәсендә республика башкаласында саулауда катнашучылар санын 5-7 процентка арттыра алырлар дип фаразлый.