Юкмыш бабай малае (Внук бабая Небывая) – Хәсән Туфан

Юкмыш бабай малае

Мин кечкенә генә бер малай. Бик борчак ашарга бик яратам. Шул борчак аркасында бик күп сәяхәт иттем. Теләсәгез, сезгә дә сөйлим. Борын-борын заманда (ул вакытта әле әти дә тумаган иде), бабай белән мин борчак чәчтек. Шуннан соң өйгә кайттык та, мич башына йокларга мендек. Бабай әле яшь иде, туксан сигездә генә. Шулай да аңа да ял кирәк. Без торганчы борчак та үсәргә тиеш иде.

Белмим, күпме йоклаганбыздыр, ике я дүрт көн узгандыр. Бервакыт кемдер ишек какты. Мин курыктым, тизрәк бабайны уяттым. Бабай миңа: "Куркак син, яңгыр ява урамда. Яңгырдан соң безнең борчак торна йомыркасы кадәр үсәчәк", – диде. Мин моңа бик шатландым. Торна йомыркасы кадәр борчакны әле беркемнең дә күргәне юктыр. Димәк, безнең уңыш бик уңачак! Аны беркем дә урламаса, әлбәттә...

***

Бер көнне бабай белән икәү иртүк тордык та инешкә төштек. Анда юындык та борчак бакчасына киттек. Бакчаны күргәч, бабай елап җибәрде. Ә минем күземнән бер яшь тә чыкмады. Нигә дисезме? Мин тугач та бик елак булганмын. Бөтен күз яшемне шунда елап бетергәнмен. Ә бабай менә нигә елады: безнең борчакны кемдер чүпләп бетергән.

– Нинди карак булды икән монда? Намуссыз, явыз карак. Инде кышны ничек чыгарбыз? Нәрсә генә ашарбыз? – дип елады бабай. Ул елаганда, мин әрәмәлектә кемнедер күрдем. Ул миңа йодрык күрсәтә иде. Шуннан яхшырак карадым. Юк, йодрык түгел, ниндидер озын муенлы, нәзек аяклы әллә кем иде бу. Ул калган борчакны чүпләп йөри иде.

– Мин аны юньсез бер кеше дип уйладым. Борчак карагы торна икән бит, улым! – диде бабай. Бабай миңа торнаны ничек тотарга икәнен аңлатты.

– Калган борчакны без исертик һәм җиргә сибик. Торна, бәлки, исерер һәм оча алмас. Без аны шунда тотарбыз, – диде.

Бабай урманга колмак эзләргә китте. Ә миңа салам астына качарга кушты. Мин башта качып тордым. Тик торна шундый якын килде, аны тотуы бик җиңел иде. Мин сикереп чыктым да торнаны ботыннан эләктердем!

Торна мине өскә сөйри башлады! Ә мин аны җибәрергә теләмим, ныграк тотам. Кош мине бераз сөйрәде, аннан канатларын җәйде дә һавага күтәрелә башлады. Ә мин бит бик җиңел идем. Җил алып китмәсен дип тимер итекләр кия идем. Аякларым инде куакларга бәрелә башладылар... Шулай итеп мин туган илдән аерылдым.

***

Мин җирдәге тормышны уйлый-уйлый бардым. Бабайны сагындым. Ул урманнан кайтыр, мине эзләп йөрер. Минем кайда икәнне ничек белер инде ул? Бу дөньяга соңгы тапкыр каравымдыр, бәлки. Яхшылап карап калыйм дидем.

Минем күзем бик яхшы күрә. Шуңа мин бар нәрсәне дә яхшы күрдем. Әнә бер карт Шүрәле каенга менгән. Әнә бер бүре сыртына бер сарыкны салган. Әнә су буенда аю баласы балык тота. Тик балык кына эләкми.

Аста – урман да урман. Торна мине еракка, чит илгә алып китә, ахры... Ә мин ачудан аның ике аягын бау белән бәйләдем. Бездән көлмәсен өчен, борчак урлап йөрмәсен өчен дидем. Ә ул ярдәм сорап кычкыра башлады. Шунда ук торнаның дуслары килделәр һәм миңа һөҗүм итә башладылар, чалбар балакларымнан чеметтеләр. Мин алар белән сугышып тиргә батып беттем. Барысын да җиргә тибеп төшердем.

Шуннан миңа торна болай диде:

– Әйдә, энем, килешик. Син дә бит бабаңның акчасын урладың бүген. Әнә теге учыңда ул синең.

Торнаның бу сүзләре намусыма тиделәр. Мин аңа сул учымны күрсәттем:

– Кайда намусың? – дидем. – Юк бит миндә акча.

Торна:

– Беләм мин, – ди. – Ике кулыңны берьюлы күрсәт миңа, – ди.

Мин торнаның бу сүзләренә чыдый алмадым. Гомеремдә бер шырпы кабы да урлаганым юк минем. Алдакчы торна! Мондый яла ягарга нинди хакың бар синең?

– Менә, – дидем, – мә, кара. Кайда акча күрәсең?

Ике учымны ачтым да торнага күрсәттем. Әй киттем шуннан җиргә төшеп! Инде хәзер нишләргә?

***

Инде исән калмам дип уйлаган идем. Сазлыкка килеп төштем. Муеннан баттым, һич чыга алмыйм. Караңгы төште. Каршыма бүре килде. Ул минем янга килсә, ике колагымны да ашар иде. Мин хәйлә уйлый башладым. Мин бит бик башлы малай. Хәзер шуны кулланырга кирәк иде. Бүренең койрыгын тоттым да каты итеп сызгырдым. Бүре курыкты һәм чаба башлады. Шулай итеп мине дә сазлыктан чыгарды.

Шуннан соң бер чишмәгә төштем һәм әйбәтләп юындым. Суда җәен балыгы күрдем. Ничек җәенгә утырып диңгездә йөзгәнне, еллар буе бабайны, өйне эзләгәнемне сөйләмим инде. Кайда гына булмадым, ниләр генә күрмәдем мин. Аю малае белән җиләк ашап йөрдем. Пошый түти белән дә таныштым. Ите, белмим, тәмледерме, ә менә сөте искиткеч иде. Бүрене дә эшкә җиктем мин. Ул гына моны ошатмады: "Бу бит бүрене эксплуатацияләү", – диде.

… Менә шулай борчак яратам мин. Шул борчак яратуым аркасында күпме сәяхәт иттем. Өйгә кире кайта алсам, берәр язда я көздә сезгә дә сөйләрмен әле.

1940 ел

*****

Ну и как вам, понравилось? Также советуем вам почитать и послушать следующие татарские сказки:

• Камыр Батыр
• Чикерткә белән Кырмыска турында әкият
• Габдулла Тукай әкиятләр​е
• Рабит Батулла әкиятләре​
• Абдулла Алиш әкиятләре

Сейчас же предлагаем пройти тест по содержанию и лексике и проверить себя:

Если у вас есть предложения по текстам, то Вы всегда можете оставить их в нашей группе в Вконтакте или по адресу: eydetat@gmail.com

Заходите на наш сайт, каждый день вы найдете что-то новое и интересное! Также подписывайтесь на наши соцсети: мы есть в Вконтакте, Telegram-е, Facebook-е и Instagram-е. ​

Скоро – больше! Встретимся на следующей неделе, сау булыгыз!