Русиянең Украинага каршы сугышы инде 3 ай дәвам итә. Бу вакыт дәвамында бөтен дөнья украиннарга теләктәшлек йөзеннән берләште дияргә була. Дәүләтләр Украинага финанс ярдәм һәм корал җибәрә, качакларга сыену бирә, иҗтимагый оешмалар һәм активистлар төрле фондлар оештыра, авыр хәлдә калган украиннарга акча җыя.
Теләктәшлек белдерүчеләр арасында аеруча зур рольне дөньякүләм танылган йолдызлар да үти. Билгеле затлар һәм күп кешегә тәэсир итүчеләр буларак, алар үз аудиторияләренә дә Украинада мәгънәсез сугыш баруы, күпләп кешенең үлүе, зыян күрүе турында хәбәр итә һәм бу рәвешле сугышны туктатырга тели.
Азатлык дөнья буйлап танылган шәхесләрнең Украинага теләктәшлек белдереп язылган җырлар һәм клиплар, башка кызыклы форматларны барлый.
1. Pink Floyd – "Hey Hey Rise Up" җыры
Танылган британ рок-төркеме Pink Floyd рок-музыка тарихында иң тәэсирле һәм табыш ягыннан уңышлы төркем санала. Төркем инде күптәннән чыгышлар ясамаса да, 2022 елның апрелендә алар янә берләшеп, махсус Украинага теләктәшлек максатыннан "Hey, Hey, Rise Up!" җырын яздырганнар.
1994 елгы альбомнан соң беренче башкаруда музыкантлар украин җырчысы, "Бумбокс" төркеме катнашучысы Андрей Хлывнюк композициясен кулланганнар. Хлывнюк Киевта "Ой у лузі червона калина" протест җырын башкарып, аны үз инстаграмына элгән булган. Бу җырдан соңгы юл Pink Floyd-ның яңа композициясенә юл биргән дә.
Төркем җырчысы Дэвид Гилмор сүзләренчә, аның килене – украин, һәм Хлывнюкның Киевтагы җыры шулкадәр көчле булган, ул аны музыка язарга этәргән. Озак еллар ул төркемне торгызудан баш тартса да, Русиянең Украинага һөҗүме аны фикереннән кире кайтырга мәҗбүр итте.
— Без, күпләр кебек үк, дөньяның иң көчле илләренең берсе бәйсез, тыныч, демократик башка илгә һөҗүм итеп, аның халкын үтерү кебек җирәндергеч гамәленнән ярсу һәм канәгатьсезлек кичерәбез, — дип белдерде Гилмор.
2. Maneskin – "Сез төнлә ничек йоклыйсыз?"
2021 елгы Евровидение җыр бәйгесендә җиңгән Maneskin итальян рок-такымы да Украинага теләктәшлек белдереп, аерым җыр яздырган. Ул җыр Украинаның җимерелгән шәһәрләре сурәтендә башкарыла.
— Сез төнлә ничек йоклыйсыз? Сез күзләрегезне ничек йомасыз һәм кулларыгыздагы бу гомерләр белән ничек яшисез? Бу калкулыкта бер үзегез басып торып, сез бар ягулыкны үтерү өчен кулланысыз, — диелә җырда.
Музыкантлар үз язылучыларыннан Украинаны яклап видеолар төшерергә һәм аңа финанс ярдәм күрсәтергә өндәде. "Украинада һәм бар дөньяда качаклар ашыгыч һуманитар ярдәмдә мохтаҗ. Без үз тавышыбызны гамәлләр таләп итү өчен кулланабыз, моны сез дә эшли аласыз", ди алар.
3. Ed Sheeran һәм "Антитела" – 2Step
Сугыш башлангач ук "Антитела" украин төркеме җырчысы Тарас Тополя терроториаль саклану базасына юл тоткан. Ул анда велосипедта, бер букча белән киткән, машинаны балалары белән эвакуацияләнгән хатынына калдырган. Сугышның беренче көне турында үз хатирәләре дә 2Step (2 адым) җыры нигезенә яткан.
Танылган җырчы Эд Ширанның Бирмингемда Украинага ярдәм өчен хәйрия концертында катнашуын ишеткәч, "Антитела" төркеме ул концертка видео яздырып чыгыш ясарга теләгәнн. Оештыручылар ризалашмаган, ләкин Эд Ширан аларны ишетеп, хезмәттәшлек тәкъдим иткән, ул аның 2Step җырына икенче куплет һәм кушымтаны украин егетләренә язарга биргән.
Харьковтан ерак булмаган егетләр сугыш шартларында оператив клип та яздырырга җитешкән, аны Ширан такымына җибәргән. Британ җырчысы моны бик югары бәяләгән, нәтиҗәдә уртак җыр чыккан.
Җырдан һәм роялтидан җыелган акчалар MUSIC SAVES UA фондына бара. Әлеге оешма һуманитар ярдәм (ризык, медицина кирәк-яраклары, су, һигиена әйберләре) белән шөгыльләнә.
4. Земфира – "Мясо" җыры
Чыгышы белән Уфадан булган татар җырчысы Земфира да сугышны тәнкыйтьләп чыккан йолдызлар арасында. Сугыш башланганнан соң ул Русиядән киткән, хәзерге вакытта Франциядә яши дип хәбәр ителә.
Март аенда ук Земфира Украинадагы сугыш видеолары һәм Русиядә сугышка каршы чыккан тыныч протестчыларны тоткарлау сурәтләре белән клип чыгарган иде. Ул җырда "атмагыз" һәм "дәшми тормагыз" дигән сүзләр бар иде.
Берничә көн элек кенә Земфира "Мясо" ("Ит") дип аталган яңа җырын чыгарды.
— Календарьдә – яз, ә чынлыкта окоплар һәм югары төгәллекле, еракка һөҗүм итүче ракетлар. Мариупольдә төн. Килеп җиттек. Без кайда килдек? Ник килдек. Калган гомеремдә моңа җавап эзләячәкмен — диелә җырда.
Җырга видеоклип Рената Литвинованың сугыш темасына ясаган рәсемнәреннән тора. Литвинова режиссура һәм видеоны монтажлау белән дә шөгыльләнгән. Литвинова "Бер-береңне үтерергә ярамый. Һөҗүм итәргә ярамый. Алдарга ярамый" дигән язу белән үзенең Telegram-каналында клипка сылтама калдырган.
5. Simple Plan – "Wake Me Up (When This Nightmare's Over)"
Канаданың Simple Plan рок-төркеме дә үзенең "Wake Me Up (When This Nightmare's Over)" (Мине бу бөтен дәһшәт беткәч уятыгыз) дигән яңа җыр яздырды һәм аңа клип чыгарды. Җыр Украинадагы сугышка багышланган. Музыкантлар бу видеодан җыелган барлык акчаны Русия һөҗүменнән зыян күргән украин гаиләләренә ярдәм иткән ЮНИСЕФ оешмасына тапшырырга вәгъдә итте.
Җырга язылган клип сугыш аерган бер украин гаиләсе тормышын тасвирлый: әти кеше сугышка китәргә мәҗбүр, әни белән кызлары исә шәһәрдә кала.
Клипта моннан тыш тыныч халыкка көч кулланган, хатын-кызларны кыйнаган һәм аларга аткан Русия солдатлары да күрсәтелә. Билгеле булганча, Украина Русия гаскәриләрен хәрби җинаятьләрдә гаепли, бәйсез журналистлар моның күпсанлы дәлилләрен китерә.
6. Rammstein – Zeit
Моңарчы Путин дусты булуда гаепләнгән Тиль Линдеман үзенең Rammstein төркеме белән дә сугышка каршы актив өндәмәләр тарата. Музыкаль төркем Русиядә 2022 елда узарга тиешле концертлардан баш тарткан, Линдеман үзе Берлин вокзалында Украина качакларын каршы алып, аларга ярдәм итүдә катнашкан. Төркем вәкиле Оливер Ридель да Sandberg бас-гитарлары сатудан килгән акчаны һуманитар ярдәмгә җибәрүен белдергән.
Март аенда Rammstein "Zeit" (Вакыт) дигән җырга клип чыгарган. Анда даими рәвештә "Вакыт, зинһар, тукта" дигән сүзләр кабатлана. Видео сугыш сурәтләре күрсәтелә, тик вакыт кына кире юнәлештә бара. Дошманга мылтык төбәгән солдатлар кинәт кенә дуслары белән сугыш уйнаган малайларга әйләнә.
Rammstein турыдан туры бу җырны Украинадагы сугышка багышламаса да, күпләр аны нәкъ бу илгә теләктәшлек дип бәйләде.
— Без украин халкының кайгысын уртаклашабыз һәм аларның сыкравына кайгырабыз. Без күп кенә русияленең хакимияте гамәлләре аркасында өметсезлеккә бирелүен аңлыйбыз, һәм без Русия һәм Украина ватандашларына хас булган кешелеклекне истә тотарга телибез, — диелде төркемнең рәсми белдерүендә (әлеге белдерү соңрак бетерелде).
7. Анджелина Джоли – Украинага сәфәр
Тагын бер теләктәшлек мисалы: танылган Һолливуд йолдызы Анджелина Джоли үзе Украинага килеп, Львов шәһәрендә булып киткән. Ул шәһәр кафесына кереп, кешеләр белән аралашкан, шуннан соң вокзалда эвакуацияләнгән украиннарны каршы алган.
Моннан тыш Джоли эвакуацияләнгән кешеләргә ярдәм иткән табиблар, психологлар, волонтерлар белән очрашкан, Краматорски вокзалында Русия һөҗүменнән зыян күргән балалар яткан хастаханәгә барган. Аңа хәтта һава кисәтүе вакытында саклану урынына йөгерергә туры килгән.
Анджелина Джолиның Львовка килүе Украинага зур теләктәшлек буларак кабул ителде. Ә аның кафега керүе күпсанлы мемнар тудырды. Эш шунда: кафеда бер егет үз телефонына текәлеп утырган һәм аның артында торган йолдызга игътибар да итмәгән.
— Миллионнарча кеше Украинадан китәргә, 2 миллионлап кеше үз илендә күченергә мәҗбүр булды, алар сугыш тозагына эләкте, ярдәм ала алмый һәм аларга турыдан туры куркыныч яный. Сугыш беткәнче балалар иң югары бәя түләячәк – җәрәхәтләр, балачакны югалтту һәм тормышлары җимерелү — дип язып чыкты Джоли үз инстаграмында.
***
Украинага теләктәшлек һәм ярдәмне күп төрле йолдызлар белдерә, үз җанатарларын да шуңа өнди. Кайбер кызыклы мисалларны китерәбез:
Украинага, аның халкына тагын кемнәр теләктәшлек белдерә?
- Һолливуд актерлары Мила Кунис белән Эштон Катчер – хәйрия максатыннан 30 миллион доллар җыю марафонын оештырдылар.
- Актер Бенедикт Камбербетч – Санта-Барбара халыкара кинофестивалендә сәхнәдә Украина байрагын күтәрде һәм чыгышында Путинны тәнкыйтьләп чыкты. Ул шулай ук качакларны үзендә кабул итте.
- Эшкуар Илон Маск – Украина хакимиятенә Starlink иярчен интернеты системына бушлай тоташу мөмкинлеген бирде.
- Футболчы Дэвид Бекхэм дөнья сугышның ни икәнен белсен өчен үз инстаграмын бер көнгә Украина табибына бирде. Шулай ук хатыны Виктория Бекхэм белән – Украина балаларына ярдәм итүче UNICEF фондына миллион фунт стерлинг күчерделәр.
- Актер Шон Пенн – сугышның беренче көннәрендә Киевка килде һәм Русия гамәлләрен төшерергә омтылды.
- Җырчы Шер – үзендә украин качакларын кабул итте.
- Актер Райан Рейнольдс белән аның хатыны Блейк Лайвли – качакларга ярдәм өчен акча җыю кампаниясен оештырдылар.
- Актер Кит Харингтон – һуманитар ярдәм өчен реклам видеоларында төште.
- Җырчы Мадонна – үз социаль челтәрләрендә даими Украина шәһәрләрен утка тоту нәтиҗәләрен чыгара.
- Актер Леонардо Дикаприо – үз социаль челтәрләрендә украин качаклары фотоларын чыгара, Украинага ярдәм өчен 10 миллион доллар бүлеп бирде.
- Язучы Стивен Кинг – социаль челтәрләрендә Путин ялганын фаш итә, "мәгълүмати диварны" юкка чыгарырга өнди.
- Җырчы Стинг – Украинага финанс ярдәм җибәрде.
Һәм башкалар.
🛑 Русиядә Азатлык сайты томаланды, нишләргә? Безнең кулланма.
🌐 Безнең Telegram каналына да кушылырга онытмагыз!