Your browser doesn’t support HTML5
Ташбака (Әхмәт Исхак)
Ташбаканың карчыгы
Чакыра кунак,
Бик шәп бәлеш пешереп,
Сыйларга уйлап.
Тик ул бәлеш ясарга
Тотыныйм, дисә,
Чүпрәсе беткәнлеге
Исенә төшә.
Уята ул шуннан соң
Үзенең картын:
— Җитәр, – ди, – мич башында
Күп аунап яттың!
Тор да тизрәк, кибеткә
Йөгереп барып кайт.
Миңа бәлеш ясарга
Чүпрә алып кайт!..
СЛОВА И ВЫРАЖЕНИЯ
ташбака – черепаха
карчыгы – его старушка
сыйларга – угостить, потчевать
тотыныйм – возьмусь (взяться за что-то, н., работу)
чүпрә – дрожжи, закваска
исенә төшә – вспоминает
мич башы – лежанка на печи
аунап яттың – валялся, лежал без дела
Йокысыннан Ташбака
Көчкә уяна.
Үзе уа күзләрен
Һәм мыгырдана:
— Беләсең бит, карчык, – ди, –
Беркайчан да мин
Малай-салай шикелле
Йөгереп йөрмим.
Ә инде кирәк икән
Барып кайтырга,
Анысын мин булдырам, –
Тик ашыктырма.
Кабаланмый эшләргә
Кирәк һәр эшне.
Ашка пешкән, диләр бит,
Ашыккан кеше!..
СЛОВА И ВЫРАЖЕНИЯ
уа – протирает
мыгырдана – ворчать, бормотать про себя
малай-салай – разг. мальчишка
кабаланмый – не суетясь
ашыккан ашка пешкән – посл. поспешишь – людей насмешишь
Шулай дип ул сөйләнеп
Төшеп җиткәнче,
Өстен-башын акрынлап
Киенеп беткәнче,
Сизелмичә, бер сәгать
Үтеп тә китә.
Ә карчыгы ашыга,
Сабыры бетә:
— Тагын нәрсә кыймылдый,
Һәй, бу имгәк! – ди. –
Вакыт бик аз калды бит,
Булчы тизрәк! – ди. –
Кирәк бәлеш ясарга,
Ягарга мичкә.
Болай да бит эшем күп, –
Өлгерәм көчкә!..
СЛОВА И ВЫРАЖЕНИЯ
өсте-башы – собир. одежда
акрынлап – постепенно, потихоньку,
сизелмичә – незаметно
сабыры – терпение
кыймылдый – пошевеливается, шевелиться
һәй – эх
имгәк – растяпа, бедолага
ягарга – затопить
— Китермәле, – ди ире, –
Юкка ачуны!
Югалган бит билбавым,
Эзлим ич шуны!..
Икәү эзләп тапканчы
Аның билбавын
Үтеп китә, сизелми,
Бер сәгать тагын.
Билбау урап биленә,
Күтәреп яка,
Чыгып китә, ниһаять,
Өйдән Ташбака.
Ә карчыгы кычкыра:
— Эх син, аңгыра!
Алмагансың ич чүлмәк
Чүпрә салырга!
Алар өйдән чыкканчы
Чүлмәкне табып,
Үтеп китә тагын да
Бер сәгать вакыт.
— Җәтрәк йөр, – ди карчыгы,
Озатып аны. –
Килеп җитәр кунаклар,
Вакыт аз калды.
Очып бар да очып кайт,
Тукталып торма!..
— Беләм инде, – ди карты, –
Башны катырма!..
СЛОВА И ВЫРАЖЕНИЯ
китермәле ачуны – не вызывай раздражения
билбавым – пояс
яка – ворот
аңгыра – глупец, глупыш
чүлмәк – горшок, глиняный сосуд
җәтрәк – от җәт быстрее, живо, живее
башны катырма – не морочь голову
Чүпрә кайтып җиткәнче
Тик тормас өчен,
Куя карчык әзерләп
Бәлешнең эчен.
Әзер торсын мичем дә
Ягарга, диеп,
Мичкә коры утын да
Куя ул өеп.
Самовар да кайнатып
Куя шулай ук…
Ә Ташбака күренми,
Һаман юк та юк!
Көтә хатын бер сәгать,
Биш сәгать көтә…
Ул арада кунаклар
Җыелып бетә.
Килә Куян иң алдан,
Аннары – Төлке.
Кереп җитә, кыштырдатып,
Күршесе – Керпе.
Ул керүгә бер сәгать
Үтте дигәндә,
Килеп җитә, шуышып,
Әкәм-төкәм дә.
Ә Ташбака юк та юк,
Һаман күренми.
Утыралар кунаклар,
Нишләргә белми…
Шулай аның кайтканын
Бик озак көткәч,
Үтеп көзге озын кич,
Кара төн җиткәч,
Инде артык көтүдән
Чыкмас, диеп, эш,
Кайтып китә кунаклар,
Ашамый бәлеш.
СЛОВА И ВЫРАЖЕНИЯ
өеп – от өю складывать, сложить
кыштырдату – шуршать
шуышу – ползать, ползти
әкәм-төкәм – улитка
Хатын ирнең кайтканын
Төн буе көтә.
Көтә торгач, үзе дә
Йокыга китә.
Кайтмый ләкин Ташбака
Иртәгесен дә.
Үтеп китә шулай ук
Өченче көн дә.
Дүртенче көн дигәндә,
Хатын, борчылып,
Карап кермәкче була,
Өеннән чыгып.
Тик чыгуга ишектән,
Ябынып шәлен,
Күрә чаттан иренең
Кайтып килгәнен.
Чүпрә салган чүлмәкне
Куенга тыгып,
Кайтып килә, ди, теге
Шундый ашыгып, –
Аяклары бөтенләй
Тими, ди, җиргә
Үзе, мескен, баткан, ди,
Шабыртма тиргә…
СЛОВА И ВЫРАЖЕНИЯ
борчылып – беспокоясь, тревожась
чаттан – с перекрестка (дорог, улиц)
куенга – за пазуху
шабыртма тиргә баткан – облился потом
Үтмәгәндер бер сәгать
Күренүенә,
Килеп җитә Ташбака
Ишек төбенә.
Һәм туктап та тормыйча,
Шул кайткан көйгә,
Кереп китмәкче була
Тиз генә өйгә.
Тик бусага аркылы
Атлыйм дигәндә,
Абына да, "шап!" итеп
Ава идәнгә.
Кулындагы чүлмәге
Тәгәрәп китә,
Чүлмәктәге чүпрәсе
Түгелеп бетә.
— Эх, имгәк, – ди хатыны, –
Дүрт тәүлек йөреп
Алып кайткан чүпрәңне
Бетердең түгеп!..
Әйтә шунда Ташбака,
Җилкәсен кашып:
— Ашыктырма дип сиңа
Әйттем мин, карчык!
Ә син минем әйткәнгә
Салмадың колак:
"Җәтрәк бул!" да "җәтрәк!" дип,
Тордың мыгырдап.
Каушаттың бит, җитмәсә,
Каршы ук чыгып.
Менә шулай була ул
Йөрсәң ашыгып!..
СЛОВА И ВЫРАЖЕНИЯ
бусага – порог двери
атлау – переступать, сделать шаг
ава – свалиться, упасть
тәгәрәп китә – покатился
җилкәсен кашып – почесывая затылок
салмадың колак – не прислушался, не принял во внимание
каушату – привести в растерянность, замешательство
***
Как вам сказка, понравилась? Вам также могут понравится эти тексты:
- Чикерткә белән Кырмыска турында әкият (Факил Сафин)
- Абдулла Алиш әкиятләре (Сказки Абдуллы Алиша)
- Төрки халык әкиятләре (Тюркские народные сказки)
А сейчас предлагаем пройти тест по лексике и содержанию:
Если у вас есть предложения по текстам, то Вы всегда можете оставить их по адресу: eydetat@gmail.com
Заходите на наш сайт, каждый день вы найдете что-то новое и интересное! Также подписывайтесь на наши соцсети: мы есть в Вконтакте, Telegram-е, Instagram-е, Youtube и Тиктоке.
Скоро – больше! До встречи, сау булыгыз!