"Sigezlek" finans ministrlarınıñ oçraşuında Rusiä yağulıq tä''minatı mäs''äläsen alğa sörä

Bu atna azağında Mäskäwdä cide aldınğı industrial'' il häm Rusiäneñ finans ministrları oçraşuı uzdı. Kön tärtibendä töp mäs''älä bulıp energiä tä''minatı ölkäsendäge iminlek tordı. İqtisadi qüwäte yağınnan törkemdäge qalğan illärdän qalışqan Rusiä üzeneñ şulay yağulıq tä''minatçısına äylänüe aşa dönyadağı qödräten kire qaytarırğa tırışa.
Rusiä üzeneñ "sigezlek"täge räislegen nıq täwäkällek belän başlap cibärä, häm monıñ nigezendä Mäskäwneñ "sigezlek" öçen töp maqsat itep dönyaküläm energiä iminlegen buldırunı quyarğa tırışuı yata. Rusiä finans ministrı Aleksey Kudrin, Mäskäwdä uzğan oçraşu bu eşne yaxşı ğına başlap cibärde, dip isäpli:

"Minemçä, bez torğan sayın yışraq "energiä iminlege" dip atala başlağan mäs''älälärne xäl itüdä döres ber yünäleş buldırdıq", di Rusiäneñ finans ministrı atna azağında Mäskäwdä uzğan oçraşunıñ näticäse turında.

Bügenge köndä Rusiä Yewropanıñ 25%-lap gaz ixtiacın qaplıy. Häm ul kiläçäktä bu külämne tağın da arttıra aluına işarä itä. Xäzergä gaz torbautkärgeçlär aşa quılsa, kön tärtibenä anı sıyıqlandırıp satu mäs''äläse kütärelä. Bu tabiği gaz säwdäsen kiñäytü häm irekländerü mömkinleklären aça, di Aleksey Kudrin:

"Gaznı torbautkärgeçlär aşa ğına tügel, sıyıqlandırılğan kileş tä citkerü mömkinleklären iskä alğanda, eşne bergä alıp baru bazarnı kiñäytä häm dönya külämenä çığara alır ide", dip farazlıy kiläçäkne Rusiä finans ministrı Kudrin.

Çitkä yağulıq çimalların satu Rusiä iqtisadınıñ uzğan yılda ğına da 6 protsent üsüenä kiterde. Küzätüçelär, Mäskäwneñ şuşı östenlege, yäğni yağulıq çimallarına bay buluı häm anı satuın arttıruı Rusiä prezidentı Vladimir Putingä höcümçänräk säyäsät alıp baru yulın aça. Mäskäw xäzer Könbatıştan yañğırağan tänqitkä bik iğtibar itmi, häm üzeneñ Ukraina, Gruziä kebek kürşelärenä qarata qırısraq möğämälä kürsätä. Neftneñ ber miçkäse yaqınça 60 dollarğa kütärelüe sürätendä Vladimir Putin Rusiäneñ dönyadağı urınına, ilneñ elekke citäkçelärennän ayırmalı bularaq, zurraq ışanıç belän qarıy - Rusiä qödräten ul kire näq menä yağulıq tä''minatçısına äylänü aşa qaytarmaqçı. Bu uñaydan Putin, Rusiä energiä iminlegen totrıqli itüçe bula ala digän qaraşnı alğa sörä. Monı ul britan finans ministrı Gordon Brown belän oçraşqanda da qabatladı.

"Häm nihayät biredä dönya energiä bazarındağı totrıqlılıqnı tä''min itü mäs''äläse tora", di Rusiä prezidentı, Mäskäwneñ bu ölkädä ışanıçlı partner bula aluına işarä itep.

Soñğı aralarda Rusiä üzeneñ xalıqara eşçänlegen dä bermä-ber arttırdı. Ul İran belän Könbatış arasında kilep tuğan kierenkelektä dä aradaşlıq itä, İzrail-fälästin nizağın xäl itüdä dä üzäk urınnı alırğa tırışa. Bu atnada Putin Könbatışnı ğäcäpländergän yaña ber belderü yasadı - üzeneñ Mäskäwgä söyläşülär öçen fälästin saylawlarında ciñgän "Xämas" törkemen çaqıruın äytte.

Kärim Kamal