Soñğı könnärdä Rusiäneñ Gruziä belän mönäsäbätläre tağın da kierenkelänä töşte - Mäskäw gruzin watandaşlarına vizalar birüne tuqtatıp toruın iğlan itte häm Gruziä premyerı Zurab Nogaydelineñ aldan planlaştırılğan Mäskäw säfären kişekterü xaqında belderde. Ber atna elek Gruziä parlamentı Könyaq Osetiä suğışın betergän 1992-nçe yılğı kileşüne üzgärtü häm annan Rusiä tınıçlıq köçlären çığaru taläbe belän çıqqan ide.
Rusiä belän Gruziä arasındağı mönäsäbätlärneñ soñğı könnärdä şaqtıy naçarayuına, räsmi säfär belän Bakuğa kilgän prezident Vladimir Putinneñ bu xaqta maxsus belderü yasawı da işarä itä. Dimäk, eşlär çınnan da şäptän tügel. Putin Azärbaycan başqalasında Gruziä citäkçelären çittä doşman ezläw belän bik mawıqmasqa öndäde:
"Miña gruzinnar bik tä, bik tä qızğanıç. Üzebezne yaqın toyğan şul güzäl xalıq xäzer bik awır xäldä qaldı. Gruziä qatlawlı iqtisadi awırlıqlar kiçerä häm ägär dä anda qayberäwlär şul awırlıqlarnı keşelär iğtibarın çittän doşman ezläwgä yünälderep xäl itärgä teli ikän, minemçä, alar yalğış yulda", dip kisätä Gruziä citäkçelären Vladimir Putin.
Rusiä prezidentı şul yalğış yuldağı keşelär arasınnan Gruziä citäkçese Mixail Saakaşviline isemläp telgä almasa da, anıñ küz aldında näq menä anı totuı şik uyatmıy. Saakaşvili üze dä Mäskäwgä qarata qırıs belderülär yasawdan totılıp tormıy. Fivralneñ 21-endä ul ilneñ İminlek Şurasında, Rusiäneñ xärbi hawa köçlären Gruziä hawa kiñleklären bozuda, ä Mäskäwne könyaqtağı keçkenä kürşesen törleçä qotırtuda ğäyepläde:
"Bar şuşı xällär alğa ber genä maqsatnı - bezneñ nervılarda uynawnı, qurqıtu häm tübänsetüne quya. Ämma bez inde xäzer ike-öç yıl elek bulğan il tügel. Bez bernidän dä qurıqmıybız häm berkemgä dä bezne kimsetügä yul quymayaçaqbız", di Mixail Saakaşvili Mäskäwneñ Gruziägä qarata alıp barğan säyäsäte turında.
Şunısı qızıq - citäkçelär şundıy qırıs belderülär belän almaşıp torsa da, ike il arasındağı iqtisadi mönäsäbätlär ber dä naçar tügel. Rusiä Gruziäneñ töp säwdä partnerı bulıp tora. Çit il investitsiäläre ölkäsendä Rusiä berençe urında. Ämma säyäsi qırda ike il arasında nigezdä kierenkelek kenä xökem sörä häm monıñ töbendä formal töstä Gruziägä kergän, läkin inde Sovetlar tarqalu belän Rusiä qanatı astında yäşägän Könyaq Osetiä wä Abxaziä yata.
15-nçe fivral''dä Gruziä parlamentı Könyaq Osetiädän Rusiäneñ tınıçlıq saqlaw köçlären çığarunı taläp itkän qarar qabul itte. Deputatlar, Rusiä köçläre anda inde küptännän Könyaq Osetiäne Gruziädän ayıru tarafın aldı, şuña kürä dä nizaq töbägenä xalıqara köçlärne kertergä kiräk dip isäpli häm bu uñaydan xökümätne, 1992-nçe yılda ireşelgän kileşüne yañadan küzdän kiçerergä çaqıra. Mäskäw monı kire qağa, Könyaq Osetiädäge xäzerge wäzğiatne üzgärtü kötelmägän näticälärgä kiterä ala dip kisätä.
Bu atnada Rusiä 1992-nçe yılğı kileşüneñ ütäleşen qarap barğan Urtaq Küzätü Komissiäseneñ Venada uzarğa tieş utırışına kilmäde, anıñ urınına anı Mäskäwdä oyıştırırğa tırışıp qaradı. Tik anda inde Gruziäneñ dä, Yewropada İminlek wä Xezmättäşlek oyışması wäkilläre dä qatnaşmadı.
Atna başında Rusiäneñ Tiflistäge ilçelege Gruziä watandaşlarına vizalar birüne bilgesez ber waqıtqa tuqtatıp toruın iğlan itte. İlçelek wäkile Mixail Svirin, bu gruzin yağınıñ ildäge Rusiä xärbiläre öçen säyäxät çikläwläre kertüenä cawap bulıp tora, dip belderde.
Gruziädä bügenge köndä Rusiäneñ ike xärbi nığıtması bar, ul alarnı 2008-neñ azağına qädär yabaçağın wäğdä itä. Soñğı aylarda gruzin xakimiate andağı berniçä xärbine säyäxät qağidälären bozu öçen totqarlağan ide, moñardan tış, Tiflis küptän tügel genä Rusiäneñ Könyaq Osetiädäge tınıçlıq saqlaw köçläre öçen dä viza kertergä cıyınuın belderde.
Kärim Kamal
"Miña gruzinnar bik tä, bik tä qızğanıç. Üzebezne yaqın toyğan şul güzäl xalıq xäzer bik awır xäldä qaldı. Gruziä qatlawlı iqtisadi awırlıqlar kiçerä häm ägär dä anda qayberäwlär şul awırlıqlarnı keşelär iğtibarın çittän doşman ezläwgä yünälderep xäl itärgä teli ikän, minemçä, alar yalğış yulda", dip kisätä Gruziä citäkçelären Vladimir Putin.
Rusiä prezidentı şul yalğış yuldağı keşelär arasınnan Gruziä citäkçese Mixail Saakaşviline isemläp telgä almasa da, anıñ küz aldında näq menä anı totuı şik uyatmıy. Saakaşvili üze dä Mäskäwgä qarata qırıs belderülär yasawdan totılıp tormıy. Fivralneñ 21-endä ul ilneñ İminlek Şurasında, Rusiäneñ xärbi hawa köçlären Gruziä hawa kiñleklären bozuda, ä Mäskäwne könyaqtağı keçkenä kürşesen törleçä qotırtuda ğäyepläde:
"Bar şuşı xällär alğa ber genä maqsatnı - bezneñ nervılarda uynawnı, qurqıtu häm tübänsetüne quya. Ämma bez inde xäzer ike-öç yıl elek bulğan il tügel. Bez bernidän dä qurıqmıybız häm berkemgä dä bezne kimsetügä yul quymayaçaqbız", di Mixail Saakaşvili Mäskäwneñ Gruziägä qarata alıp barğan säyäsäte turında.
Şunısı qızıq - citäkçelär şundıy qırıs belderülär belän almaşıp torsa da, ike il arasındağı iqtisadi mönäsäbätlär ber dä naçar tügel. Rusiä Gruziäneñ töp säwdä partnerı bulıp tora. Çit il investitsiäläre ölkäsendä Rusiä berençe urında. Ämma säyäsi qırda ike il arasında nigezdä kierenkelek kenä xökem sörä häm monıñ töbendä formal töstä Gruziägä kergän, läkin inde Sovetlar tarqalu belän Rusiä qanatı astında yäşägän Könyaq Osetiä wä Abxaziä yata.
15-nçe fivral''dä Gruziä parlamentı Könyaq Osetiädän Rusiäneñ tınıçlıq saqlaw köçlären çığarunı taläp itkän qarar qabul itte. Deputatlar, Rusiä köçläre anda inde küptännän Könyaq Osetiäne Gruziädän ayıru tarafın aldı, şuña kürä dä nizaq töbägenä xalıqara köçlärne kertergä kiräk dip isäpli häm bu uñaydan xökümätne, 1992-nçe yılda ireşelgän kileşüne yañadan küzdän kiçerergä çaqıra. Mäskäw monı kire qağa, Könyaq Osetiädäge xäzerge wäzğiatne üzgärtü kötelmägän näticälärgä kiterä ala dip kisätä.
Bu atnada Rusiä 1992-nçe yılğı kileşüneñ ütäleşen qarap barğan Urtaq Küzätü Komissiäseneñ Venada uzarğa tieş utırışına kilmäde, anıñ urınına anı Mäskäwdä oyıştırırğa tırışıp qaradı. Tik anda inde Gruziäneñ dä, Yewropada İminlek wä Xezmättäşlek oyışması wäkilläre dä qatnaşmadı.
Atna başında Rusiäneñ Tiflistäge ilçelege Gruziä watandaşlarına vizalar birüne bilgesez ber waqıtqa tuqtatıp toruın iğlan itte. İlçelek wäkile Mixail Svirin, bu gruzin yağınıñ ildäge Rusiä xärbiläre öçen säyäxät çikläwläre kertüenä cawap bulıp tora, dip belderde.
Gruziädä bügenge köndä Rusiäneñ ike xärbi nığıtması bar, ul alarnı 2008-neñ azağına qädär yabaçağın wäğdä itä. Soñğı aylarda gruzin xakimiate andağı berniçä xärbine säyäxät qağidälären bozu öçen totqarlağan ide, moñardan tış, Tiflis küptän tügel genä Rusiäneñ Könyaq Osetiädäge tınıçlıq saqlaw köçläre öçen dä viza kertergä cıyınuın belderde.
Kärim Kamal