İtaliädäge parlament saylawları Romano Prodi citäklägän urta-sul köçlärneñ tar ğına östenlege belän tämamlandı. Xäzerge premyer-ministr ottırğan Silvio Berlusconi isä tawışlarnı yañadan sanawnı taläp itä. İtaliä şulay itep, suğıştan soñğı tarixına xas säyäsi totrıqsızlıq çorına qayta ala, dip kisätä belgeçlär. Berlusconi üzeneñ premyerlıq mötdäten 5 yıl buyı tuqtamıy ütägän berdänber säyäsätçe ide.
İtaliädä dä elegräk Quşma Ştatlarda bulğan säyäsi küreneş küzätelde, xörmätle tıñlawçılar. Düşämbe töştän soñ saylaw urınnarı yabılıp, tawışlar sanala başlaw belän alda baruçı dip başta Romano Prodi, annarı inde kötelmägändä Silvio Berlusconi iğlan itelde. Ämma soñğı süzne, yäğni tögäl näticälärne İtaliädä eçke eşlär ministrlığı äytä, häm ul, Yewropa Komissiäseneñ elekke räise Romano Prodi tawışlarnı beraz ğına bulsa da kübräk cıydı, dip iğlan itte. Ciñüçe inde üz köçläreneñ çiñ sızğanıp eşkä kereşergä äzer toruın da belderde. Urta -sul berektäşlek citäkçese Romano Prodi:
"Qäderle duslarım, bez ciñdek häm xäzer inde eşli başlarğa kiräk", di Romano Prodi.
Prodi citäklägän kiñ berektäşlekkä katoliklar da, sotsial-demokratlar da, kommunistlar da, moxitne saqlawçılar da kerä. Deputatlar pulatı saylawlarında alar tawışlarnıñ 49,8 protsentın qazandı. Ä başında Silvio Berlusconi torğan uñçılarda bu san barı tik protsentnıñ yözdän cide öleşenä genä kim, yäğni 49,7. Ayırma asılda 25 meñläp tawış qına. Ämma İtaliä qanunı şundıy ki, ayırma nindi genä bulmasın, Deputatlar pulatında ciñüçegä andağı 630 urınnıñ kimendä 55 protsentı birelä. Yäğni, Prodi tarafdarlarınıñ anda 340 deputatı bulaçaq.
Köndäşlär arasındağı ayırmanıñ barı tik 25 meñ tawış qına buluı turında inde äytelgän ide, bu uñaydan Silvio Berlusconi yağı şul tawışlarnı yañadan saylaw taläben kütärä. Premyer üze äle bernindi dä belderü yasamadı, aldan iğlan itelgän matbuğat oçraşuınnan da waz kiçte, ä menä anıñ inde urınınnan kitäçäk xökümätendä töbäklär eşen alıp barğan Enrico La Loggia bolay di:
"Minemçä, tawışlarnı tikşerep çığu här yaq öçen dä faydalı bula ala. Bez monı saylawlarda qatnaşqan italiannar aldında eşlärgä burıçlı", di Berlusconi xökümätendäge ministr.
Tawışlarnı yañadan sanaw isä İtaliädä säyäsi xaos çığara ala, küplär bu uñaydan, 2000-nçe yılda Quşma Ştatlarnıñ Florida ştatında bulğan xällärne iskä töşerä. Ul çaqta da kiläse amerikan prezidentınıñ kem bulaçağı tawışlarnı yañadan saylaw aşa xäl itelgän ide.
Ä älegä İtaliädä bar iğtibar parlamentnıñ yuğarı pulatı - senattağı urınnarnıñ niçek bülenäçägenä birelä. Yaña xökümätne tözü öçen anıñ ike pulatta da yaqlanuı kiräk, yäğni monıñ öçen Deputatlar pulatındağı küpçelek kenä citmi. İl eçendäge soñğı näticälär şunı kürsätä ki, Berlusconineñ senatta ber urını kübräk bulaçaq. Ämma bu ildän çittä yäşäwçe italiannar birgän tawışnı sanamağanda. Alar isä senattağı 6 urınnıñ yazmışın xäl itä, häm Romano Prodi tarafdarları belderüençä, alar şul 6 urınnıñ 4-en yawlağan. Xäzerge sulçı deputatlarnıñ berse Franco Danieli:
"Wäzğiat şundıy ki, urta-sul berektäşlekneñ senatta 154, ä urta-uñnarnıñ 155 urını bar. Çittäge tawış yardämendä tağın 4 urın qazanuıbız säbäple bezneñ anda 158, ä qarşı yaqnıñ 156 urını bulaçaq. Bu älbättä, qıl östendä torğan östenlek, bez äle saylanmağan, ğömerlek senatorlar buluın da istä totarğa tieşbez", di Franco Danieli.
Berlusconi yağı Prodi tarafdarlarınıñ bu ömetlären Pirr ciñüe dip atıy. Niçek kenä bulmasın, bu saylawlar İtaliäne näq ikegä bülä häm şul şartlarda il belän idarä itüneñ bik awır bulaçağı kön kebek açıq. Küplär İtaliäneñ yaña xökümäte qısqa ğömerle bulır, dip uylıy. Ämma Romano Prodi üze kütärenke ruxta:
Ul "bez berdäm kileş 5 yıl buyı idarä itäçäkbez", dip belderä.
Kärim Kamal
"Qäderle duslarım, bez ciñdek häm xäzer inde eşli başlarğa kiräk", di Romano Prodi.
Prodi citäklägän kiñ berektäşlekkä katoliklar da, sotsial-demokratlar da, kommunistlar da, moxitne saqlawçılar da kerä. Deputatlar pulatı saylawlarında alar tawışlarnıñ 49,8 protsentın qazandı. Ä başında Silvio Berlusconi torğan uñçılarda bu san barı tik protsentnıñ yözdän cide öleşenä genä kim, yäğni 49,7. Ayırma asılda 25 meñläp tawış qına. Ämma İtaliä qanunı şundıy ki, ayırma nindi genä bulmasın, Deputatlar pulatında ciñüçegä andağı 630 urınnıñ kimendä 55 protsentı birelä. Yäğni, Prodi tarafdarlarınıñ anda 340 deputatı bulaçaq.
Köndäşlär arasındağı ayırmanıñ barı tik 25 meñ tawış qına buluı turında inde äytelgän ide, bu uñaydan Silvio Berlusconi yağı şul tawışlarnı yañadan saylaw taläben kütärä. Premyer üze äle bernindi dä belderü yasamadı, aldan iğlan itelgän matbuğat oçraşuınnan da waz kiçte, ä menä anıñ inde urınınnan kitäçäk xökümätendä töbäklär eşen alıp barğan Enrico La Loggia bolay di:
"Minemçä, tawışlarnı tikşerep çığu här yaq öçen dä faydalı bula ala. Bez monı saylawlarda qatnaşqan italiannar aldında eşlärgä burıçlı", di Berlusconi xökümätendäge ministr.
Tawışlarnı yañadan sanaw isä İtaliädä säyäsi xaos çığara ala, küplär bu uñaydan, 2000-nçe yılda Quşma Ştatlarnıñ Florida ştatında bulğan xällärne iskä töşerä. Ul çaqta da kiläse amerikan prezidentınıñ kem bulaçağı tawışlarnı yañadan saylaw aşa xäl itelgän ide.
Ä älegä İtaliädä bar iğtibar parlamentnıñ yuğarı pulatı - senattağı urınnarnıñ niçek bülenäçägenä birelä. Yaña xökümätne tözü öçen anıñ ike pulatta da yaqlanuı kiräk, yäğni monıñ öçen Deputatlar pulatındağı küpçelek kenä citmi. İl eçendäge soñğı näticälär şunı kürsätä ki, Berlusconineñ senatta ber urını kübräk bulaçaq. Ämma bu ildän çittä yäşäwçe italiannar birgän tawışnı sanamağanda. Alar isä senattağı 6 urınnıñ yazmışın xäl itä, häm Romano Prodi tarafdarları belderüençä, alar şul 6 urınnıñ 4-en yawlağan. Xäzerge sulçı deputatlarnıñ berse Franco Danieli:
"Wäzğiat şundıy ki, urta-sul berektäşlekneñ senatta 154, ä urta-uñnarnıñ 155 urını bar. Çittäge tawış yardämendä tağın 4 urın qazanuıbız säbäple bezneñ anda 158, ä qarşı yaqnıñ 156 urını bulaçaq. Bu älbättä, qıl östendä torğan östenlek, bez äle saylanmağan, ğömerlek senatorlar buluın da istä totarğa tieşbez", di Franco Danieli.
Berlusconi yağı Prodi tarafdarlarınıñ bu ömetlären Pirr ciñüe dip atıy. Niçek kenä bulmasın, bu saylawlar İtaliäne näq ikegä bülä häm şul şartlarda il belän idarä itüneñ bik awır bulaçağı kön kebek açıq. Küplär İtaliäneñ yaña xökümäte qısqa ğömerle bulır, dip uylıy. Ämma Romano Prodi üze kütärenke ruxta:
Ul "bez berdäm kileş 5 yıl buyı idarä itäçäkbez", dip belderä.
Kärim Kamal