Quşma Ştatlarnıñ saqlanu ministrlığı Pentagon, mäxkämä qararına buysınıp Guantanamo nığıtmasında totılğan, terrorğa bäyle buluda şiklänelgän keşelär isemlegen bäyän itte. Anda barlığı 558 isem bar. Totqınnarnıñ zur öleşen Söğüd Ğäräbstanı, Äfğanstan häm Yämän watandaşları täşkil itä, ämma aralarında Üzbäkstan, Qazaqstan, Qıtaydan çıqqannarnı da kürep bula. Rawil Minhacev Rusiä watandaşı dip kürsätelgän, ämma anıñ Çallıdan buluı mäğlüm. Radiobız xäbärçese Guantanamodağı totqınnar isemlege xaqında terrorçılıq belgeçe, UPI agentlığı xezmätkäre John Daly belän söyläşkän ide, xäzer sezgä şul söyläşüdän özeklär täqdim itäbez.
Soraw: Guantanamo totqın üzägendäge täräqqiatne sez inde berniçä yıl däwamında küzätep barasız. Yaña ğına bäyän itelgän isemlek sezne niçek tä bulsa ğäcäpländerdeme?
Cawap: Ğomumi san yaqınça minem tikşerenülärdän çığıp min uylağança. Ämma min anda 9 libiäle, ber azerbaycanlı, iranlı, xäbäşstanlını kürep ğäcäpländem. Ä ğomumi san, inde äytüemçä, minem farazlarğa turı kilä.
Soraw: Üzäk Aziä keşeläreneñ küp buluına ni äytä alasız?
Cawap: Miña, elekke sovet belgeçenä bularaq, bu bigräk tä qızıqlı. Berniçä yıl elek min anda 11 taciq buluın äytkän idem, xäzer anda 6-sı ğına kiterelä. Şulay uq 5 üzbäk, öç qazaq häm ber azerbaycanlı bar.
Soraw: Qazaqlarnıñ anda buluı elek tä mäğlüm ideme?
Cawap: Qazaqlar turında min belä idem, Qazaqstannıñ Washingtondağı ilçelege alarnıñ Äfğanstanda humanitar eş belän şöğellängän buluın, häm Guantanamoğa başqalar belän bergä yalğış elägüen belderep kilä.
Soraw: Ä üzbäklär?
Cawap: Üzbäkstan kebek il, älbättä inde, üz keşeläreneñ anda buluın bik faş itärgä telämi. Gärçä pärdä artında alar üzbäk watandaşların kire üz ilenä qaytarunı sorıydir, dip uylıymın.
Soraw: Mart ayında Pentagon 517 keşedän torğan isemlek bäyän itkän ide. Xäzer isä anda 558 keşe kürsätelä. Bu, yaña 41 isemneñ östälüenme, ällä ul isemlekneñ härzaman üzgärep toruınmı añlata?
Cawap: Sezneñ monı sorawığız qızıq, çönki isemlekkä kemneñ kertelüe, häm kemneñ annan alınuı yäşeren mäğlümat bulıp tora. Anda tağın da kübräk keşelärne äweş-täweş kiterü bara kebek. Bush idaräse alarnıñ qayberlärennän çın küñelennän qotılırğa da teli, misal öçen Qıtay uyğırlarınnan. Ämma Washington älegä alarğa sıyınu birerlek il taba almadı. Şuña da isemlektäge san üzgärep tora.
Soraw: Guantanamoda totılğannarnıñ barısı da terrorçı bulmawı da mömkinme?
Cawap: Beryaqtan, amerikannar, saqlanu ministrı Donald Rumsfeld süzläre belän äytkändä, bu keşelär yamannıñ da yamanı, dip belderä. İkençe yaqtan isä, totqınnarnıñ advokatları, alarnıñ öçtän ike, yä biştän dürt öleşe suğış waqıtında oçraqlı räweştä genä totılğan, dip kilä. İnde azat itelgännärneñ qayberläre, misal öçen britannar, Quşma Ştatlar Äfğanstandağı suğışın başlağanda, anda ğämäldä "keşe awlaw" kileşüe bulğan, dip beldergän ide. Yäğni terrorğa bäyle buluda şiklänelgän keşelärne totu, awlaw, yäisä alar turında mäğlümat birü öçen aqça tülängän. Häm andıy şartlarda aqça qazanırğa telägän beräwneñ ikençesenä "bu terrorçı" dip barmaq belän törtep kürsätüe genä dä citkän. Häm alar şulay itep Kubağa, Guantanamoğa kilep eläkkän.
Kärim Kamal
Cawap: Ğomumi san yaqınça minem tikşerenülärdän çığıp min uylağança. Ämma min anda 9 libiäle, ber azerbaycanlı, iranlı, xäbäşstanlını kürep ğäcäpländem. Ä ğomumi san, inde äytüemçä, minem farazlarğa turı kilä.
Soraw: Üzäk Aziä keşeläreneñ küp buluına ni äytä alasız?
Cawap: Miña, elekke sovet belgeçenä bularaq, bu bigräk tä qızıqlı. Berniçä yıl elek min anda 11 taciq buluın äytkän idem, xäzer anda 6-sı ğına kiterelä. Şulay uq 5 üzbäk, öç qazaq häm ber azerbaycanlı bar.
Soraw: Qazaqlarnıñ anda buluı elek tä mäğlüm ideme?
Cawap: Qazaqlar turında min belä idem, Qazaqstannıñ Washingtondağı ilçelege alarnıñ Äfğanstanda humanitar eş belän şöğellängän buluın, häm Guantanamoğa başqalar belän bergä yalğış elägüen belderep kilä.
Soraw: Ä üzbäklär?
Cawap: Üzbäkstan kebek il, älbättä inde, üz keşeläreneñ anda buluın bik faş itärgä telämi. Gärçä pärdä artında alar üzbäk watandaşların kire üz ilenä qaytarunı sorıydir, dip uylıymın.
Soraw: Mart ayında Pentagon 517 keşedän torğan isemlek bäyän itkän ide. Xäzer isä anda 558 keşe kürsätelä. Bu, yaña 41 isemneñ östälüenme, ällä ul isemlekneñ härzaman üzgärep toruınmı añlata?
Cawap: Sezneñ monı sorawığız qızıq, çönki isemlekkä kemneñ kertelüe, häm kemneñ annan alınuı yäşeren mäğlümat bulıp tora. Anda tağın da kübräk keşelärne äweş-täweş kiterü bara kebek. Bush idaräse alarnıñ qayberlärennän çın küñelennän qotılırğa da teli, misal öçen Qıtay uyğırlarınnan. Ämma Washington älegä alarğa sıyınu birerlek il taba almadı. Şuña da isemlektäge san üzgärep tora.
Soraw: Guantanamoda totılğannarnıñ barısı da terrorçı bulmawı da mömkinme?
Cawap: Beryaqtan, amerikannar, saqlanu ministrı Donald Rumsfeld süzläre belän äytkändä, bu keşelär yamannıñ da yamanı, dip belderä. İkençe yaqtan isä, totqınnarnıñ advokatları, alarnıñ öçtän ike, yä biştän dürt öleşe suğış waqıtında oçraqlı räweştä genä totılğan, dip kilä. İnde azat itelgännärneñ qayberläre, misal öçen britannar, Quşma Ştatlar Äfğanstandağı suğışın başlağanda, anda ğämäldä "keşe awlaw" kileşüe bulğan, dip beldergän ide. Yäğni terrorğa bäyle buluda şiklänelgän keşelärne totu, awlaw, yäisä alar turında mäğlümat birü öçen aqça tülängän. Häm andıy şartlarda aqça qazanırğa telägän beräwneñ ikençesenä "bu terrorçı" dip barmaq belän törtep kürsätüe genä dä citkän. Häm alar şulay itep Kubağa, Guantanamoğa kilep eläkkän.
Kärim Kamal