Bu täbrik süze belän yänäşädä ölkä häm şähär citäkçeläre, şulay uq baş federal'' inspektor İgnatoviç qul quyğan täbriklämä dä birelgän.
Bıyılğı Sabantuylar da, yıldağıça, ölkäneñ iñ kön''yak rayonı İske Qulatqıdan başlandı. İske Atlaş awılında uzğan bu bäyräm rayonnıqı sıyfatında oyıştırılğan ide. Ğomumän, ölkäneñ küpçelek rayonnarı berär tatar awılında uzğan sabantuynı böten rayonnıqı sıyfatında oyıştırdılar. Mäsälän, İske Mayna rayonı – İske Qızılsuda, Mayna rayonı – Maqlawşta, Ul''yanov rayonı – Yaña Bidängedä, Qarsun rayonı – Noğay ilendä, Yaña Malıqlı rayonı – Urta İsäntimerdä. Pavlov häm Nikolaev rayonnarında isä – ikeşär awılda. Çardaqlı rayonı çığarma bulıp toradır: avtonomiä räise Cämil Xäkimev tırışlığı arqasında, rayondağı 4 awılda üz bäyrämnärennän tış, rayon üzägendä dä milli bäyrämebez zurlap uzdırıldı. Älbättä inde, rayon başlığı Vladimir İgnatov fatixası häm yärdäme belän. Tatar awılları bulmağan Novospasski häm Radişçev rayonnarı avtonomiäläre üzäk qasabalarda oyıştırdılar. Ä Sengiley rayonınıñ qatnaş xalıqlı urıs awılı Krasnıy Gulyay tatarları oyıştırğan Sabantuy şundıy uq yaqın-tirä awıl-qasabalarğa sibelgän millättäşlärebez öçen dä bäyräm buldı.
Bolardan tış, ölkäneñ İdelaryäğı rayonı avtonomiäse räise Rafail Ncmetdinov tırışlığı arqasında 12-iyündä rayon Sabantuyı buldı.
“Narodnaya gazeta” Rusiäneñ kemnänder bäysezlek alğan könen häm Sember qalasına nigez salınuına 300 dä fälän yıllığın bäyräm itü çaralarına çaqıru öndämäse bastırğan ide. Törle-törle 31 çara arasında şuşı Sabantuy häm Çuaşlarnıñ Aqatuyı da bar. Dimäk, çuaş-tatarlar da Bogdan Xitrovonıñ Sember qalasın cimerep, ayulap aluı könen dä bäyräm ittelär Sabantuy, Ağaduylarda.
Ölkä Sabantuyınıñ iñ zur üzençälege – anda ifrat ta oluğ däräcäle qunaqlarnıñ qatnaşuında: Rusiä möftiläre Şurası räise Rawil xäzrät Gaynetdin, Sarıtawdan Mökatdäs xäzrät Bibarsov, Tatarstan möftie Ğosman xäzrät İsxaqi häm anıñ yärdämçese İl''yas xäzrät Cihanşin, Tatarstannıñ Fän häm mäğärif ministrı Räis Şäyxelislamov, Çistay häm Bolğar rayonnarı başlıqları Vyaçeslav Kozlov häm Qamil Nogaev...
Berençe bulıp süz alğan gubernator Morozov ölkäneñ ayaqqa basıp kilüen tasvirladı. Awıl xucalığın üsterüdä tatarnıñ zur öleşen assızıqladı häm baytaq millättäşlärebezgä Maqtaw käğäzläre tapşırdı. Ul şulay uq ölkädä töbäqara Möselman yäşläre qorıltayı uzdırılaçağı häm kiçä genä Yaña şähärdä tatar mäktäbe açu turında qarar qılınuın bäyän itte. Häm kileşülär nigezendä bu mäktäpneñ eşläp kitüenä ömet belderde.
Annan soñ süz totqan Räis äfände Şäyxelislamov ta, İlbaşı Mintier Şäymiewneñ täbrik süzen citkergäç, bu mäktäp çınlap ta açılsa, Tatarstannıñ yärdämgä äzerlegen assızıqladı.
Xäyer, mäktäp mäsäläse ayırım söyläşüne taläp itä. Şart fiğelle ömetlär, ikele-mikele wäğdälär turında, mäsälän.
Rawil xäzrät üz çığışın Watannı söyügä bağışladı. Bu cähättän, İlbaşı Putinnıñ İslam dinenä qarata uñay mönäsäbäte turında da süz tottı. Biregä kilüen ul cirle möselmannarnıñ xäl-äxvälläre belän tanışu häm gubernator belän şul turıda söyläşep, dinebez tiräsendä berdämlekne nığıtu çaraların ezläw maqsatınnan, dip añlattı.
Sabantuynıñ üzenä qaytsaq, köçle yañğır anıñ bulu-bulmawına da şiklär uyatqan ide. Şulay da ul bilgelängän waqıtta – 10 säğättä oyıştıruçılar köçe belän konsert tamaşadan başlandı. Ä räsmi açış tantanası 11 säğät 30 minutta bulırğa tieş ide. Häm näq şul waqıtta citäkçelär dä kilep töşte, yañğır da tuqtadı. “Morozov yañğırğa tuqtarğa quşqandır”, kebek şayarışlar da işetelde. Şöker, yañğır bimazalamadı. Ä çığış yasawçılar yañğırnı kiläçäk mullıqqa yuradılar. Yañğırnıñ tağın ber fayllasın äytep ütärgä buladır. Elekke yıllarda quaqlar arasında tabın yasap, käyef-safa qoruçılar bula ide. Bıyıl mondıy ğämälgä uyeşlek qomaçawlağandır: isereklär küzgä çalınmadı.
Ä bäyrämebez oyıştıru yağınnan da üzençäleklärgä bay buldı. Mäsälän, balalar öçen ayırım mäydanda üz sabantuyları. Başta nänilär säxnädän üz cırladılar, şiğerlär söylädelär. Soñnan Xalıqara sport masterı Minsäyet Tacetdinov 12 yäşkäçä malaylar arasında köräş bäygese oyıştırdı. 6 yäşkä qädär balalar räsemnäre kürgäzmäse dä küplärneñ iğtibarın cälep itte. Asfal''t kipkäç, nänilär aqbur belän räsem yasawda da aktiv qatnaştılar.
Kön buyı, diärlek, 2 cirdä konsert bardı. Bersen Çistay häm Qazan artistları biläsä, ikençesen – cirle cırçı-biyuçelärebez. Soñraq cır-moñğa häwäs härkemgä üz säläten kürsätergä mömkinlek birelde.
Ä yäşlär mäydanın, nigezdä, kümäk iyüllär biläde.
Köräşkä kilsäk, absolyut batır isemenä İldar Abbasov layıq buldı. Büläk tapşıruçınıñ: “Ör yaña “Oka” avtomobilen qayda saqlarsıñ: Nurlattamı, ällä Ul''yandamı?” – digän sorawına, “Urtadaraq, Mäläkästä bulır”, dip şayartıbraq cawap birde batır.
İkençe urınnı da qunaq ayuladı: kürenekle cırçıbız Vil Usmanov. Ber ağay köyenep utıra, üzebezdä layıqlı batırlar yuq bit, di. İkençese anı tınıçlandıra: “Üzebez – Tatarstan ul, şuña şöker it”, di.
Häm soñğı süz. İppodromdağı çabışlar köräştän soñ ğına başlandı. Çönki sportnıñ ike tören dä söyüçelär ikegä bülenä almıylar, dip añlattılar.
Ayrat İbrahim, Sember