Ğiraqta Rusiä diplomatların urlaw häm alarnı üterü ixtimalı artında ni yata ala?

Ğiraqtağı islam radikallarınıñ yün başında totıq itep alınğan Rusiä watandaşların üterüe turındağı belderüenä räsmi Mäskäw älegä şiklänep qarıy. Şul üterüne kürsätkän videotasma yäkşämbedä bäyän itelgän ide. Bu uñaydan çığarılğan belderüdä islamçılar, älege ğämäl Rusiä xakimiateneñ üzendäge möselmannarnı ezärlekläwe öçen eşlände, dip äytä. Elegräk şul qorallı törkem, totıqlarnı azat itüneñ şartı itep Çeçnädän federal'' köçlärne çığarunı quyğan ide.
Üterülärne kürsätkän videotasmada çınnan da Rusiä totıqları buluına şiklänep qarawın tışqı eşlär ministrı Sergey Lavrov üze belderä. Ä ul citäklägän ministrlıq älegä, şuşı xäbärneñ çınbarlıqqa turı kilü-kilmäwen tikşerä, bu xaqta anıñ matbuğat wäkile Mixail Kamınin bolay di:

"Bezneñ Bagdadtağı çığanaqlarıbız älegä Rusiä totıqları ülemen raslıy almıy. Tışqı eşlär ministrlığı da, Rusiäneñ Ğiraqtağı ilçelege dä, xäzer açıqlanğan mäğlümatnıñ xaqlığın tikşerü öçen bar bulğan mömkinleklärne qullana", di Rusiä tışqı eşlär ministrlığınıñ matbuğat wäkile.

Rusiäneñ Bagdadtağı ilçelektä eşlägän 4 watandaşı - Fedor Zaytsev, Rinat Ähliullin, Anatoli Smirnov häm Oleg Fedoseyev totıq itep yünneñ 3-endä, maşinada barğanda alınğan ide. Ğiraq başqalasınıñ Mansur bistäsendä bulğan şul höcümdä ilçelekneñ ber saqçısı atıp üterelde. Monı eşlägän qorallı törkem yäkşämbedä, Rusiä diplomatları, Mäskäwdäge köfer xakimiat bezneñ Rusiädäge möselman qärdäşlärebezne törleçä cäberläwe öçen üterelde, dip belderde. Törkem üzen mäğlüm "äl-Qaidä"neñ ber öleşe itep tanıta. Elegräk isä totıqlarnı azat itü şartı itep ul Rusiäneñ Çeçnädäge ğäskärlären çığarunı quyğan ide.

Dubayda urnaşqan Farsı qultığı tikşerenü üzägendä eşläwçe Mostafa Alani fikerençä, Rusiädäge, ayırım alğanda, Çeçnädäge möselmannar isemennän eş yörtü "äl-Qaidä"neñ käferlärgä qarşı suğışnı bar dönya buylap alıp baru säyäsätenä bik turı kilä:

"Alar äytkän süzlär dönyaküläm cihad sürätenä bik turı kilä, "äl-Qaidä" üz eşen şuña nigezlägän oyışma", di Mostafa Alani.

"Äl-Qaidä"neñ citäkçese sanalğan Osama bin Laden moña qädär dä inde berniçä märtäbä, käferlärgä qarşı suğışnı bar dönya buylap - Darfurda da, Fälästindä dä, Çeçnädä dä alıp baruğa öndägän ide. Mostafa Alani tağın şuña da iğtibar itä - "äl-Qaidä" tarafdarları öçen Rusiä inde küptänge doşman bulıp tora: bin Laden üze Mäskäwgä qarşı Äfğanstanda köräşte, ikençe ber ğäräp radikalı Xattab Rusiä köçlärenä qarşı Çeçnäneñ üzendä suğıştı.

Ämma çeçen qarşılığı citäkçelege Ğiraqtağı urıs diplomatların urlawnı Çeçnä möselmannarı yazmışına bäyläwne provokatsiä dip atıy. Anıñ tışqı eşlär ministrı sanalğan Äxmät Zakayev radiobızğa bu uñaydan bolay digän ide:

"Bu bar çeçen qarşılığına, anıñ citäkçelegenä, ğomumän çeçen xalqına qarşı ber tupas provokatsiä bulıp tora", di Äxmät Zakayev, Ğiraqta Rusiä diplomatların Çeçnädäge suğışqa sıltap urlaw xaqında.

Zakayev süzlärenä qarağanda, çeçennarnıñ bäysezlek xäräkäte Rusiä belän nizaqnı säyäsi yullar aşa xäl itüne alğa sörä häm bu eştä "äl-Qaidä" yardämenä moxtac tügel.

Kärim Kamal