Sember tatarları ölkä avtonomiäse qorıltayına äzerlänä

26-iyüldä bulaçaq qorıltayğa äzerlek yözennän, Avtonomiäneñ Başqarma komitetı utırışı buldı. Anda ölkäneñ tatarlar yäşägän barlıq rayonnarınnan da wäkillär qatnaştı. Utırış oyışmanıñ räise Roza xanım Äxmätcanova äzerlägän isäp-xisap notığı proyektı belän tanıştı. 30 minutlıq qına bulırğa tieş doklad ozın bulıp çıqtı – 50 minuttan artıq. Älbättä, qısqartırğa kiräk, didelär.

Ä qısqartır närsälär ba-ar. Nigäder anda barlıq başqarılğan waq-töyaq eşlär dä sanap ütelä, beraz qıymıldağan barlıq ähellärgä dä maqtaw süzläre äytelä. Ä çişelmägän mäs'älälär, alda torğan qıyınlıqlar, citeşsezleklär iğtibarğa layıq ta tügel bulıp çığa. Başqarma komitet äğzaları uñışlarğa häm alda torğan burıçlarğa waqıtnı tigez bülep birergä kiräk, digän fikergä kildelär. Şuşı yünäleştä 22 täqdim dä kertelde. Erele-waqlı diärgä kiräk: Zöyä-aryağı rayonı başlığı urınbasarı, rayon tatar avtonomiäse citäkçese Qotdus Möxämmätşinnı maqtalğannar isemlegennän sızıp ırğıtu kebek waq-töyaktän alıp, avtonomiäneñ investitsiälär belän dä şöğellänergä tieşlege turındağı möhim mä’sälälärgä qädär.

Soñğısın “Aqbars” bankınıñ Ul'yan filialı citäkçese Nuriä Mäcitova kütärde: Tatarstan xakimiäte tırışlığı arqasında bezdä “Aqbars” bankınıñ filialı açıldı. Bez sponsor ğına tügel, iktisatnıñ törle tarmaqlarına investitsiä dä kertäbez. Bezgä üzebezneñ maltabarlar häm avtonomiä belän qulğa-qul totınıp eşlärgä ide. Dimäk, avtonomiä dä investitsi kebek ğämällär turında uylanırğa tieş.

Ölkä üzäge kitapxanäläre çeltäre citäkçese Roza Gıymatdinova da üz problemalarına tuqtaldı: 4 rayonnıñ kitapxanä”läre belän tanışıp yördem – ber genä tatarça kitap ta oçramadı. Qorıltay alarnı üzebezçä kitaplar belän tä'min itü çaraların da bilgeläsen ide.

Avtonomiäneñ elekke räise Azat Kurçakov Tatarstan Fännär akademiäseneñ Ul'yan bülekçäse cawaplı särkätibe akademik Soltan Wälievne häm avtonomiäneñ bügenge prezidiumın bülekçä eşçänlegeneñ bötenläy sünüendä ğayıpläp çıqtı. Ä Soltan äfände isä bu süzlärne kire qaqtı: “Menä küptän tügel Sergey İvanoviç belän TFA wäkilläre qatnaşlığında urtaq utırış uzdı. Anıq burıçlar quyıldı. TFA belän berlektä başqarılası eşlär muyınnan. Bigräk neft' qatlamnarın üzläşterü, mikroelektronika buyınça.”

Azat Kurçakovnıñ “Çişmä” televizion tapşıruı torğızuğa qağılışlı täqdimnären isä därräw xupladılar. Anı bigräk tä ölkä Xökümäteneñ Mäğlümat çaraları kuratorı Sergşey Danilinnan işetkän mäsxäräle süzläre aptıratqan: imeş, tatarça radio-teletapşırular urısça alıp barılırğa tieş. Kurçakov şulay uq Qolmayır awılı Sabantuyında xalıqnıñ cırlap-biep küñel açu urınına “Çişmä! Çişmä!” dip ğomum qıçqıruı bu tapşırunıñ nindi möhim ikänen kürsätä.

Qorfıltayda şulay uq “Tatarstan – Yaña ğasır” kanalına teläk-ğozerlär mäs’äläsen dä kütärergä buldılar.

“Sember” isemle maltabarlar berlege citäkçese Färit Äyupov Roza Äxmätcanovanıñ eşçänlegen tänqitläp çıqtı. Mäläkästä torıp, ölkä avtonomiäsen citäkläw mömkin tügel, dide ul. Läkin küpçelek moña qarşı çıqtı: ictimaği oyışma citäkçesennän anıñ xakimiät aldında zur abruyı ayıruça möhimräk. Ä köndälek eş öçen anıñ tüläwle eştä toruçı urınbasarı bar. Häm Roza xanım mäktäp açmıyça kitärgä tieş tügel. Başlağan eşenä noqta quyğaç qına bu turıda süz çığaru mömkin.

Utırış şulay uq oyıştıru mäs’älälären qaradı. Bu oçraqta bäxäsle närsä dä bulıp aldı. Tatar avtonomiäse qorıltayın gubernatornıñ milli mäs'älälär buyınça kiñäşçese Tat'yana Sergeeva alıp barırğa teläk beldergän ikän. Bu - tatarda sälät yuqlıqnı yäki aña ışanmawnı kürsätä, didelär. “Tuğan tel” aktivistları Tat'yana xanımğa üz oyışmalarınıñ 10 yıllıq yubileyında qatnaşqanı öçen räxmät belderep, bu yulı da kiñ küñel belän qunaq itärbez, didelär. Avtonomiä citäkçelege bu fikerne aña citkerergä buldı.

Başqarma komitet utırışında Bötendönya tatar kongressı räiseneñ berençe urınbasarı Rinat Wäliullin da qatnaştı.

Annan da ber özek: “Sezdäge problemalar başqa ölkälärnekedäy. Läkin alarnı çişü yullarında üzençäleklär dä bar. Berse – xakimiät belän añlaşıp eşläw. Bu isä Sergey İvanoviçnıñ Prezidentıbız Mintimer ağa belän dustanä mönäsäbäte näticäseder”.

Axırda berniçä qısqa xäbär.

Dimitrovgradnıñ tatar balaların tuplağan mäktäpneñ 10 uquçısı märkäzebez Qazannıñ “Zareç'ye” sälämätländerü lagerında yal itä. Uqu aldınğıların buşlay yullamalar belän Bötendönya tatar kongressı häm Tatarstannıñ Mäğärif ministrlığı büläklägän.

Ölkäneñ Pavlov rayonında yıl sayın uzdırıla torğan “Povoljskaya glubinka” isemle festival'dä Tatar mädäni üzäge icatçıları bulıp qayttı. Anda Tatarstan wäkilläre dä qatnaştılar.

“Ömet” gäzite üzeneñ soñğı sanında “Azatlıq” radiosı aşa yañğırağan ike tapşırunıñ eçtälegen bastırıp çığardı: “Ömet”neñ üz xälläre häm Tatarstan matbuğatınıñ Sember ölkäsendä taraluı sannarı turındağı yazmalarnı. İsxaq Xälimev kiläçäktä dä şundıy xezmättäşlekkä äzerlegen belderde.

Ayrat İbrahim, Sember