Gerontologiä üzäge dip atalğan Qartlar yortında tatar äbi-babaylarınıñ da işäyue - oluğ borçılular tudırırlıq xäl. “Ocmax änieñneñ ayaqları astında” digän ğibärä möxitendä tärbiälänergä tieş tatar balasına ni bulğan? Niçek ul äti-änisen çit-yat qullarğa tapşıra ala? Şuşı bimazalı soraw, älege üzäktä ğömer kiçerüçe tatar familiäle patsientlarnı cıyıp, äñgämä qoru teläge tudırdı. Gäzitlär, kitaplar öläşergä dä ide isäp.
Tik bu yulı nasıyp bulmadı: çit-yat keşelär belän oçraşu barı tik direktor röxsäte aşa ğına mömkin ikän. Direktor Marina Jukovanı säğät buyı kötep utırırğa turı kilde. Eşe küp ikän. Läkin kötep utıru da näticäsez qaldı: Marina xanımnı “jurnalist” süze sağayttı, buğay: “Bezdä tärtip yaxşı, patsientlar qänäğät, jurnalistlarğa moxtaclıq yuq” – kebegräk äytte ul.
“Mine sezdäge xällär tügel, tatar äbi-babaylarınıñ ğömerdä bulmağan yätim qaluları säbäpläre belän genä qızıqsınıp kildem”, digäç, beraz yomşara töşte. Läkin redaksiädän möherle yullama bulsa ğına oçraşu mömkin ikän. “Ömet” gäzite öçen dä yazma äzerläw wäğdäse belän anıñ redaktorı İsxaq Xälimevtän yullama alırğa turı kilde.
Bilgelängän waqıtqa kiräk keşelärne ber cirgä cıyu wäğdäse bulsa da, cıymağannar ğına tügel, tağın qabul itü bülmäsendä baytaq utırırğa turı kilde. Annan soñ da ölkän tärbiäçe Lyudmila Grigoretsnıñ direktordan kürsätmä aluı, Lyudmila xanım kabinetına kilgäç tä, anıñ kvartal buyı niçä häm nindi çaralar uzdırğanın sanap utıruı baytaq waqıtnı aldı. Mondıy utırudan tuyıp, sawbullaşa başlağaç, ğafu ütengän bulıp, telefon aşa tärbiäçelärgä tatar millätle patsientlarnı üz kabinetına yünältergä boyırdı.
Üzennän-üze şik tä tuarlıq: ällä inde bu totqarlıqlar, mişärçä äytsäñ, biredäge qoytı xällärne çitkä çığarmaw öçen maxsus eşlänäme? Mondıy fikerne tağın ber küreneş nığıta ala. Kabinetqa kerergä teläwçelärdän 3 xanım häm Äsxät isemle ber ir zatı belän söyläşep bulmadı. “Alar aqılğa zägıyf'räk, teläsä nindi süzlär söylilär”, dide Lyudmila xanım. Anıñça äytsäñ, “neadekvatnıy” süzlär.
Qalğannarınıñ da närsä häm niçek söyläwlärennän dä instruktaj ise sizelerlek ide. Xäyer, mondağı xällär ällä ni qızıqsındırmıy da. Räsäy şartlarında qanunnarnıñ berqayçan da ütälmägänen, eş urınnarındağı matdi mömkinleklärneñ şäxsi maqsatlarda qullanılğanı – ğädäti küreneş bulğanğa, bu turıda süz quzğatu da mäğnäsez iç. Häm oçraşunıñ maqsatı da bötenläy ikençe ide. Tik menä küzgä bärelep torğan närsägä bitaraf qalıp ta bulmıy. Yäşäw şartların maqtap söyläsälär dä, äytergä yaramağan süzlär üzennän-üze çıqqaladı. Menä qayberläre:
Namaz uqırğa mömkinlek birälär, şöker. Läkin bädräfläre bik tä pıçraq, tahärät aluları qıyın. Xalqı şundıy bit inde, bigräk tä şapşaqlar. Aşxanägä barğanım yuq - üzem peşerep aşıym. Qayçaqta çäy eçärgä genä barğalıym, yä kiterep birälär. Aşatuları yaxşı dip bulmıy. Menä minem invalid pensiäse 6800. Miña 1550en birälär. Şul citep tora. Qıyın monda yäşäwläre, bik qıyın. Aşaw yağınnan ğına tügel, üzeñne keşe dip sanawnı yaratmıylar. Xoquqsızlar bez monda...
Tik menä äxlaqi xällär - kiresençä. Şul isäptän balalarnıñ üz äti-änilären tärbiäläwe, darendäşlär arasında tuğanlıq xisläre yağınnan, mäsälän.
Monısın isä kiläse oçraşuğa qaldırıp torıyq.
Ayrat İbrahim, Sember