İstanbulda "Gölşayan" spektakle quyıldı

Mirsäit Ämirneñ “Gölşayan” isemle ike pärdälek spektakele 13 Augusta İstanbulda säxnägä quyıldı. Äsär säxnägä Kärim Tinçurin isemendäge Tatar Däwlät drama häm komediyä teatrı sänğätkärläre tarafınnan başqarıldı. ”Gölşayan” komediäsen säxnägä Tatarstannıñ atqazanğan sänğät eşleklese Räşit Zahidullin quydı. İlsöyär Safiullina Gölşayan rolendä kiläçäktä dä säxnädä östen däräcäle rollär başqaraçağın isbatladı. Asılda Äxmät rolendäge Şamil Fäxrätdinov, Fäyzelkäbir rolendäge Renat Şämsätdinov, mulla rolendäge Nail Şäyxätdinov, Miläwşä rolendäge Aygöl Äxmätova, Sälim Miftaxov, Fähim Sitdiqovlar professional uyınçılar buluların isbatladılar. Döres, rejiser Räşit Zahidullin komediä janrında äsärne säxnägä quyğanda artistlarğa uyınnarın artırıp cibärergä quşqan. Ul şunıñ belän komediä effekten köçäytergä uylağan digän täsir qaldı. Bu bälkidä çit ildä tamaşaçılar dialoglarnı añlamasalar da, içmasan sänğätkärlärneñ xäräkätlärenä kölärlär dip eşlände bälki dä. Şulay da ike säğat ber özleksez uynalğan “Gölşayan” pyesasınnan soñ sänğätkärlär tamaşaçılardan küp alqış cıydılar. Dimäk, alar Tatarçanı añlap citmäsälär dä sänğätkärlärbezneñ säxnädäge biyülären, qılanışların, mimikların, kölkele xäräkätlären yarattılar.

Kärim Tinçurin isemendäge Tatar Däwlät drama häm komediä teatrı sänğätkärläre İstanbulğa 3nçe Xalıqara Teatr Festivale nigezendä kilgännär. İstanbul Böyek Şähär Teatrı tarafınnan 6-15 Augustta oyıştırılğan bu xalıqara teatr festivalına 16 ilneñ milli däwlät teatrları qatnaştılar. Çuwaşstan 5 köndä 2 ayrım äsärne säxnägä quyuwı belän diqqätne ayruça cälep itte. Başqortsan isä 14 Augusta Qurçaq teatrı Fätxullinnıñ “Can suwı” isemle äsären säxnäläşterde.

Bu festivalnıñ üzençälege biş altı urında ğomumän açıq maydannarda uzdırıluwı buldı. Misal öçen “Gölşayan” spektakele İske İstanbulnıñ Aya Sofiya muzeyı aldındağı maydançıqqa salınğan säxnädä kürsätelde. Uramdağı maşinalar yöreşe, uzıp barğannarnıñ tawışı häm östäwenä Sultanäxmät mäsçete belän tirä yaqlardağı mäscetlärdä hoperlorlar aşa yanğırağan azan tawışları uyınnı baytaq qomaçawladı. Sänğätkärlärebez tawışların işeterergä tırışıp bik küp köç saldılar. Qısqası sänğätkärlärne intekterde mondıy açıq hava fästival tärtibe.

“Gölşayan”nıñ aftorı sovet çorı yazuçısı Mirsäy Ämir. Tatarlar arasında ataqlı buluwına şik yuq. Awıldan kitkän cädidçe, yäğni zialı yeget Fäyzelkäbir xatın-qız itägen genä yaratqan beräw. Mulla Gali dä Äxmätneñ xatını Gölşayan artınnan yögerüçe negatif ber simvol. Awılnıñ bayı Töxbäy mulla kebek qartlığına qaramastan ul da Gölşayan artınnan yögergän ber oyatsız. Dimäk ütkändä awıldağı irlär bik dindar bulıp qılınsalar da başqalarınıñ xatın-qızları artınnan da yörergänär digän fiker äytelä. Qısqası islamnı, mullalarnı, monarğa ışanuçılarnı negatif itep kürsätü, yäğni sotsrealizm cimeşe bulıp çıqtı bu “Gölşayan” isemle spektakl. Tatarlarda komediä digäç ütkänne bitärläw genä me bar, digän soraw tuwa. Nigä sovet çorınıñ çiteşsezleklären, xäzerge çornıñ qoda-qodağıylıqların surätlägän äsärlär yazılmıy yaki säxnägä quyılmıy? Mullarnı mısqıllaw kiräk bulsa, bugenge köndä dä yözlägän möftilär arasında citärdi material tabarğa mömkin bulır ide. Ämma monıñ kemgä faydası tiyä dip uylarğa da kiräk tügel me?



Çit il Tatarları belän Tatarstan Tatarları arasında yaraşular da bula başladı. Eskişehirdäge Bezhat Aktaşnıñ ulı Emre, 18 Augusta Qazannan Ravil Nigmätullinnıñ qızı Säriyägä öylänä digän xäbär buldı. Tuynıñ iñ diqqätne cälep itkän öleşe çaqırudağı “tuyda isertkeç eçemleklär täqdim itelmi” digän iskärmä. Qunaqlar xämerne üzläre belän kiterep, östäl astınnan çınayaqlarğa salıp mı eçärlär, yuğisä öställär arasında "dijurnıylar" mı yörer, ällä tuy xucası aqıllıraq eş itep işek aldında uq bu xämerne zalğa kertmäs öçen tän saqçılarınnan qunaqlarnı kergändä ük qapşap alırğa quşar mı digän sorawlar kilä başqa? Menä bit dramaturglarıbız öçen nindi qızıqlı tema.

Äxtäm İbrahim, İstanbul