Utırışnıñ maqsatı – alda torğan burıçlarnı tormışqa aşıruda bergäläp tırışu. Tatar kul'turası üzäge direktorı Gölsinä Gerasimova Yaña yılğa qädär oyıştırılaçaq çaralar planı belän tanıştırdı. Bu cähättän wazifalar bilgelände. İñ möhim häm zur çara – Räşit Wahapovqa bağışlanğan kiçä, didelär. Mondıy tamaşanıñ başqa ölkälärdä buluınnan çığıp, anıñ eçtälegen qayğırtu yuq inde – Qazanlılar eşe bu. Ä bezneñ töp burıç – zalda ber genä dä buş urın bulmawın tä'min itü. Şulay uq konsertta üzebezneñ dä sälätlärne kürsätü öçen, berniçä üzeşçänne saylap alu.
Tağın ber möhim çara – yaña ğına täpiläp kitkän 91-mäktäpneñ Qazan qunaqları häm cirle citäkçelek qatnaşlığında räsmi açılışı tantanası. Qızğanıç, xucası 64-nçe mäktäp bulğan binanıñ aktlar zalında remont uzdırılmağan, urındıqlar da yuq. Oktäber başına qädär bu citeşsezleklärne ciñep çığarğa kiräk. Şulay uq İğänäçelär şurası tözü turında da qarar qıldılar.
1-sentäberdä uzğan Belem bäyräme turında da süz çıqtı: Ul'yan ölkäse cirendä Tatarstan gimnın yañğıratu xata bulğan ikän. “Bezneñ ölkä Tatarstanğa kermägän bit äle”, - dide avtonomiä räise urınbasarı Rifqät Fazlullov. Kompozitsiäne tözegän muzıkant Rinat Sadıyqov üzeneñ yäşlege häm, Tatarstanda yäşägän yeget bularaq, monı ğädäti küreneş dip sanawı belän añlattı. Rifqät äfände üze isä Mäläkästäge tatar mäktäbendä uzğan Belem bäyrämendä qatnaşqan. Anda xällär yaxşıraq: uquçılar sanı 235 citkän. 1-sıynıfqa 32 bala kilgän. Parallel' sıynıf açu kiräklege turında da süz çıqqan, läkin berençedän, “can başına aqça” turındağı qanunğa yaraqlaşu kiräk, ikençedän, ayırım sıynıf açsañ, uqu bülmäläre citmi. Şulay da quanırğa mömkin: qısqa ğına waqıt eçendä bu mäktäpneñ abruyı üsüe, älbättä, ğibrätle küreneş, didelär.
Bulaçaq tantananıñ ssenariyın tözü mäktäp direktorı Älfiä Abutdinovağa yöklände. Tatarça çığışlarnıñ urısçağa tärcemäse dä äzerlänergä tieş ikän.
Qalğan çaralardan zurraqları İske Qulatqı rayonında 19-ğasırda yäşägän, cirle xalıq tarafınnan izge sanalğan din ähele (axun) häm tabib Xansöyarev uquları, Yaña Malıqlı rayonında tatar mädäniäte könnäre, “Ömet” gäziteneñ berençe redaktorı märxüm Ğalimcan ağa Nasıyrovnıñ “Onıtılmas mizgellär” digän kitabına bağışlanğan kiçälär: ölkä üzägendä häm anıñ tuğan awılı Käşädä.
“Ömet” gäzite redaktorı İsxaq Xälimevneñ çığışı isä anıñ tirajın üsterüdä milli cämäğätçelekneñ yärdäme kiräklegenä bağışlanğan ide. Älegä şöker, dide İsxaq, ikençe yartıyıllıqqa yazılu buyınça bıltırğı sanğa cittek. Cäy könnärendä ikençe yartıyıllıqqa azraq ide, sentäber ayında anı uzıp kittek - bıltırğıdan 5 danägä bulsa da kübräk. İsxaq awızınnan tağın ber küñelle xäbär işetelde: elegräk tıyılğan Ädäbi säxifälär ayına ber märtäbä mömkin bulaçaq. Ämma bu barı tik “Ömet” gäzitenä genä qağıla. Çuaş gäzite “Qanaş”qa andıy mömkinlek birelmi. Säbäbe tirajğa barıp törtelä. Çuaş gäziteneñ 1000 çaması tirajı çığımnarnıñ nibarı 15 protsentın ğına qaplıy ala. 85 protsentı – byudjet xisabınnan. Ä “Ömet”, kiresençä, 85 protsentın üze tüli, däwlättän barı tik 15е genä.
Utırışta şulay uq “Oktäber” kinoteatrın tözekländerü mäs’äläse dä qaraldı. Bu binanı ber märtäbä Tatar mädäni üzäge qaramağına birgännär ide inde. Läkin anda diskotekalar oyıştıruçı “Mona Liza” dip atalğan närsäne kiterep urnaştırdılar. Tatar mädäniätenä qağılışlı çaralarğa urın qalmadı. Xäzer isä ällä kerem bulmağanğamı, ällä binanıñ naçarayuı arqasındamı – “Mona Liza” qayadır yuqqa çıqtı. Buşap qalğan binanı 20 yılğa buşlay arendağa alu öçen anda 20 million rubl'lek remont taläp itelä. Bu möhim mäs’äläne çişü häm anı matdi yaqtan tä'min itü öçen xakimiät belän ayırım söyläşü kiräk äle, didelär.
Cıyılışta qazax yegete Xammat Latıypov ta qatnaştı. Ölkädä canisäp buyınça 500 artıq qazaxlar yäşi ikän. Alar üz oyışmaların tözergä bulğannar. Qunaq yeget täcribä urtaqlaşunı soradı, räsmi terkälü öçen kiräkle dokumentlarnıñ nösxälären alıp kitte.
Ayrat İbrahim, Sember.