Mäläkästä yäşäüçe şağir Rawil Şäfiğullinnıñ cıyıntığı näşer itügä äzer

Äzer dä bit – planğa kertelgän bulsa da, anıñ dönya kürüe şikle, çönki şundıy maqsatqa bülep birelgän 1,5 million rubl' byudjet aqçasın urısça kitaplar bastıru öçen genä bülep betergännär. Ä Rawil ser birmäskä tırışa: sabırlığı, ğorurlığı, ğädättän tış tıynaqlığı zarlanırğa, kitap çığaru öçen maltabarlardan aqça sorap yörergä irek birmider. Moña qädär anıñ äsärläre “Ömet” gäzite bitlärendä yış kürenä kilde. Anısı da “Xakimiät qaramağındağı gäzitlärdä ädäbi säxifälär yılına ber genä bula ala” digän säyer qarar arqasında tuqtatıldı. Şöker, di Rawil, “Säxnädän tatarça şiğerlär yañğıramasın”, digän süz älegä işetelmi. Häm anıñ üz icatı belän törle mädäni çaralarda tamaşaçını tanıştıru mömkinlege saqlana kilä.

Rawil Şäfiğullinnı Mäläkäs – Dimitrovgrad tatarlarınıñ ruxi tayanıçı, canı, dip atarğa da buladır. Cirle avtonomiäneñ Mädäniät bülege citäkçese bularaq, barlıq mädäni çaralarnı oyıştıru, alarnı alıp baru, ğädättä, anıñ östendä. Näq konferans'ye wazifası aña üz şiğerlären, alar nigezendä yazılğan cırlar belän tamaşanı bizärgä yärdäm itä.

Rawil balaçaqtan uq şiğriät belän mawığıp üskän. Üze äytmeşli, “cırçan” da bulğan. Su kergändä anı yarğa çaqırıp çığarıp, Qazan radiosı rolendä cırlata torğan bulğannar. Ul isä, üz şiğerlärenä östäp, Gölsem Söläymanova, Zifa Basıyrova, Räşit Wahapov bulıp, alarnıñ repertuarlarınnan cırlar başqara torğan bulğan.

Ul zamannarda awıllarda talantlarnı barlaw ğädäte bar ide. Anıñ säläten kürep kitkän qunaqlar konservatoriä qarşındağı nindider uqu mäktäbenä çaqırğannar. Yıl sayın çaqıru xatları kilep torğan. Läkin mäktäpne tämamlağaç, änise Qazanğa cibärmi: “Qazanğa yul yuq, anda niçek bäräñge iltäseñ – aç tora almassıñ bit”. Mäläkästäge awıl xucalığı texnikumına uqırğa kerä yeget. Anda da aña yuğarı uqu yortına kerergä täqdim itälär, sin gel 5легә genä uqığansıñ, säläteñne qullanırğa kiräk, digännär. Läkin haman şul uq - matdi yaq naçar.

Annan soñ armiä xezmäte. Starşina däräcäsenä üsep qaytqan yegetne awıl sovetı räise itep quyalar. Läkin Xruşçev belän Suslovnıñ tatar awılların qorıtu säyäsäte xalqıbızğa İbrahim Nurullinnı birgän danlıqlı Parau awılınıñ da tamırına balta çaba. Rawil “bäxet ezläp”, Saxalinğa yul ala. Anda da şiğriättän, milli moñnan ayırılmıy, üze kebek ük Yıraq könçığışlarğa olaqqan millättäşlärebezdä tatar ruxın, milli moñıbıznı saqlap qalu çaraların kürergä tırışa.

Uftanmaçı, qärdäş, zamanalar ütär taşqın suday

Ütär yıllar, ğasır, däwerlär.

Tatar xalqı barın bu dönyada

Anıñ tınmas moñı dälillär.

Ä, ğomumän alğanda, ul säyäsmän tügel. Bu şiğere dä – şäxsi kiçereşlär tuplanması ğına. Häm böten icatı mäxäbbät belän suğarılğan. Yaqınnarına, ğomumän, keşegä, tuğan xalqına, tuğan oyasına.

....................

Rawil şiğerläre kötelmägän obraz-çağıştırularğa bay.

Eñger-meñger qundı täräzägä,

Cil sızğırdı tıştan qolaqqa.

Yäşlek xatam, soñlağan qoş bulıp,

Haman yılıy... qara quaqta.

Qara sin anı: eñger-meñger täräzägä “quna”, yäşlek xatası “qara quaqta” yılap utıra. Şuşı şiğer menä niçek tämamlana:

Nider kötkän küñel genä yänä

Qullarımnan işek açtırdı...

Şärä qalğan quaq arasında.

Tik... salqın ay üzen qoçtırdı...

“Ütmäs xata” cäräxäten añlatu öçen, çınlap ta, “şärä quaq”, “salqın ay” kebek çağıştırudan da yatışlırağın küz aldına kiterü dä qıyın. Härxäldä, bezneñ kebek obrazlı fikerläw sälätenä iä bulmağan xalık öçen.

Rawil Şafiğullin belän Ayrat İbrahim oçraştı.

Mäläkäs - Sember