Räsäy xakimiäten dä ilеbezdä xalıq sanınıñ haman kimi baruı borçularğa töşerde. Xalıqnı ürçetü öçen törle çaralar kürergä tırışuları da küz aldıbızda. Xakimiätne añlarğa da bula. Statistika buyınça, Räsäy xalqınıñ ğömere ozınlığı, urtaça alğanda, kisken kimi bara. Säbäpläre dä mäğlüm inde: araqı zäxmäte, äxlaq töşençäseneñ yuqqa çığa baruı, kiläçäkneñ bilgesezlege, Däwlät Duması dumat' itep çığarğan ikele-mikele bixisap qanunnarğa caylaşa alu qıyınlıqları…
Şulay da xakimiät barlıq problemalarnı aqça yärdämendä genä çişü mömkinleklären ezli. Ä mondıy ğına ısullarnıñ uñay näticä birüenä ällä ni ömetlänep bulmıy kebek.
Änä bit suğış yıllarında häm annan soñğı çorda da buşlay eşlärgä mäcbür itelgän häm aqçanıñ isen dä sizmägän awıl xalqı ürçergä öndäwlärgä moxtac bulmağan – Alla quşqança yäşägän: balasın da, anı keşe itep tärbiälärgä dä mömkinleklären tapqan. Tırışqan, tırmaşqan, aç-yalanğaç köe eşlägän, eşlägän, eşlägän häm balalar da üstergän.
Şundıylarnıñ berse Xäsänä apa Ğanievağa uzğan atnada 101 yäş tuldı. Nixällärdä yäşäp yata ikän 6 balasın häm 9 onığın üz qulları belän qarap üstergän äbi?
Şuşı soraw İske Mayna rayonı İske Qızılsu awılına kiterde.
Xäsänä apanıñ ire Säyetgäräy ağay 1941-yılda uq suğışqa kitä. Balaların yalğız xatını qulına qaldırıp. Häm alarnı ğına tügel - front öçen, il öçen cigelep eşläw wazifasın da. Xäsänä apa da eşkä cigelä. Yalanayaq kileş 12 çaqrım yıraqlıqtağı Berände stansasındağı elevatordan cilkägä salğan qapçıqlarda çäçü orlığı taşıylar alar. Çönki atlar da suğışqa kitä. Tatar xatın-qızları at wazifaların da üz öslärenä alalar.
Keçkenä balaları da şundıy uq eşkä irtä cigelälär. Änisen üz östendä asrawçı Mönäwärä xanım da mondıy xällärne iskä töşerep aldı: ügez cigep qırdan aşlıq taşular, köçe citmägän eşkä dä, “xezmät köne - trudoden'” öçen genä bulsa da, änisenä iärep eşkä barular… Mönäwärä xanım fikerençä, näq şul eşkä cälep itelmäw bügenge yäşlärneñ tärtipsezlegenä töp säbäp bulıp tora da.
Üzeneñ ozın ğömerle buluın Xäsänä apa da eşkä cigelep yäşäwdä kürä. Häm Alla quşqança yäşärgä tırışuda: “Berkemgä dä zararlıq qılmadım, keşelär miña qarata da şundıy uq yaxşı qaraşta buldılar. Äle dä tirä-kürşelärem sadaqa kiterälär. Moxtac bulmasam da alam inde. Monısı qart bulğan öçen genä dip uylarğa bula. Läkin yäşräk çaqta - yäştäşlärem bulğan çorda da şulay ide. Bälki üzemneñ dä yärdämçel buluım arqasındadır”, - di Xäsänä apa. Çınlap ta, bu şäxes turında awıl xalqı ber awazdan diärlek barı tik yaxşı xätirälär genä saqlıy.
Xäsänä apa yäşräk çaqta moñlı tawışlı da bulğan. Äle dä Qol Ğälineñ “Qıssai Yosıf”ınnan isendä qalğan ber özekne köyläp aldı. Döres, “köy” süze bik ük urınlı da bulmas – şulay da, xätere bügen bik sayıkqan bulsa da, elek señep qalğan özeklärne onıtmağan äle.
Ayrat İbrahim, Sember ölkäse İske Qızılsu awılı 5