Respublikada bu könnärdä eşlär şaqtıy qızu barsa da, alda torğan 4 yal köneneñ yaqınlığı inde sizelä. İnde xäbär itkänebezçä, tatarstanda 4 noyäber könne Rusiädä qabul itelgän Berdämlek könen, 6 noyäberdä isä respublika Konstitutsiäse könen bilgeläp ütäçäklär. Bu bäyrämnär uñayınnan ällä ni zur çaralar ütkärelmäw säbäple, härkem bäyrämnärdä niçek küñel açaçağın, qaya barasın, niçek yal itüen xäl itä. Çaralarğa kilgändä isä, Berdämlek köne uñayınnan xakimiät tarafınnan şaqtıy ğına närsä planlaştırılğan bulsa da, alarnıñ kübese mäktäplärdä tantanalı cıyılışlar, älege könneñ tarixın häm möhimlegen añlatqan däreslär ütkärü kebeklär. Zurraq tantanalarğa kilgändä, 4 noyäberdä Qazannıñ Salix Säydäşev isemendäge Zur konsertlar zalında berdämlek köne uñayınnan konsert uzaçaq. Xäyer, çaralar kübräk ütkärelsä dä, üz teläge belän xalıq alarğa yörer ideme soñ, keşelär Berdämlek könen nindi uñaydan bäyräm itelgänen beläme? Bu xaqta bez aldaraq äle söyläşerbez. Ä xäzer äydägez 4 noyäber bäyräme turında tarixçı, akademik İndus Tahirov fikerläre belän tanışıyq:
Anı 4 noyäber belän alıştırunıñ nik kiräge buldı mikän? Ni öçen 7 noyäber bäyrämen berdämlek häm kileşü köne itep qabul itmäskä kiräk ide? Ägär dä şuşı kileş temanı yabıp qaldırsaq, ildä grajdannar suğışı betmägän bula. Härber grajdannar suğışı dönyada, tarixta härwaqıt sıynıfara kileşü belän tämamlana. Şuşı 7 noyäberne kileşü häm añlaşu köne dip iğlan itärgä kiräk ide. Grajdannar suğışı bette, şunıñ belän aña noqta quyarğa kiräk. Ämma mäğnäsen üzgärtergä kiräk. Şunnan soñ yul açıla ide isän qalğannarğa da. Añlaşu räweşendä. Menä şul bulğan waqıtta ğına ilgä tınıçlıq kilä. Bezneñ ilgä qızğanıçqa qarşı bu tınıçlıq kimäde, grajdannar suğışına noqta quyılmadı.
Ä ğadi xalıq bu bäyräm turında ni uylıy, qazanlılar bu könne närsä bilgeläp ütelgäne turında beläme? Açıq mikrofon rubrikasınıñ çirattağı soraştıruı şuış xaqta:
Çınlap qına äytkändä belmim. Ägär dä ul bäyräm turında massaküläm mäğlümat çaralarında älege kön turında yışraq söyläsälär beler idem.
4 noyäber tügel, ä 7 noyäberneñ nindi kön ikänen beläm. Ul böyek oktäber revolyutsiäse bäyräme. Elek bik zur bäyräm ide ul, xäzer inde anı onıttılar. Yäşlär tarixnı belmi, ä bit bu bulğan xäl.
Tarix belän qızıqsınmağaç, min bu bäyrämneñ tarixın belmim. Ul könneñ yal köne ikänen genä beläm.
Sez mine kiçä oçratqan bulsağız min bu sorawğa cawap birä almağan bulır idem, bügen irtän genä şul kön turında söylädelär –ul Rusiä berdämlege köne.
Ul bäyrämnär bik küp bit xäzer, barsın da istä dä qaldırıp bulmıy.
İşetkänem dä yuq, 4 noyäber könne nindi bäyräm ikänen.
4 noyäber – ul Rusiäneñ berdämlege köne. Çınnan da Rusiädä niqädär xalıq berdäm, dus bulıp yäşi.
Yalğışmasam 16 ğasır tiräsendä polyaklar Rusiäne ayulap alalar. Şunda tatarlar mäskäwlelärgä bulışalar. Häm Rusiä ciñä. Bu xäl 4 noyäber könne bula, şunnan ul Rusiä berdämlege köne dip bilgeläp ütelä.
Gölnaz Şäyxetdin