Gruziädän ayırılırğa teläwçe Könyaq Osetiä bu yäkşämbedä tağın ber märtäbä referendum ütkärep üzen tağın ber märtäbä bäysezlegen iğlan itärgä cıyına. Ämma üktäberdä Moldovada ütkän referendum kebek ük Könyaq Osetiäneke dä xalıqara cämäğätçelek tarafınnan tanılmas kebek. Şulay da ul Könyaq Osetiä separatizmın yaqlawçı Mäskäw belän Tiflis arasındağı kierenkelekne tağın da arttırırğa mömkin.
Yäkşämbe könne ütäçäk bu referendumnıñ näticäse aldan uq härkemgä bilgele. Bäysezlekkä äyye dip cawap biräçäklär.
Könyaq Osetiä başqalası Tsxinvali uramnarında ütkärelgän fiker beleşüdä beräw "Minemçä, ällä ni ügetlärgä dä kiräkmi. Keşelär belän aralaşqanda alarda bu uynıñ ni qädär köçle buluı sizelä. Şuña kürä döres fikerläwçe härkemneñ 12 noyäberdä kilep Könyaq Osetiäneñ bäysezlege öçen tawış biräçägenä, 1992 yılnıñ 19 ğinwarında uq xalıq tarafınnan bilgelängän yulnı raslıyaçağına hiç tä şiklänmim" dide.
92 yıldağı referendumda 98 protsent bäysezlek öçen tawış birgän ide. Yäşkämbe könne referendum belän bergä Könyaq Osetiädä prezident saylawları da ütä. Ul saylawlarda tağın ber möddätkä saylanırğa cıyınuçı xäzerge prezident Eduard Kakoytı ni öçen yañadan referendum ütkärelä digän sorawğa yäş buınğa da üz süzen äytü mömkinlege tudıru kiräk dip cawap birde.
"Xäzer inde buınnar almaştı. Ul çaqta 3-4 yäştä genä bulğan Könyaq Osetiä watandaşları üz xalqı kiläçäge öçen tawış birä almadı. Bez monıñ barlıq Könyaq Osetiä xalqı fikere buluın kürsätergä telibez. Bu demokratiäneñ iñ yuğarı forması. Bu Gruziä citäkçelegeneñ agressiv säyäsätenä, Könbatışnıñ bezgä taqqan 2 törle standartlarına Könyaq Osetiä xalqınıñ cawabı" dide Kakoytı.
Referendumnıñ näq menä xäzer ütkärelüe dä tikmägä tügel. Yewropada İminlek wä Xezmättäşlek Oyışmasınıñ Gruziädäge bülekçäsen citäkläwçe Ron Reeve bu referendum Kosovonıñ bäysezlek omtılışı belän bäyle dip isäpli. Dikäber ayında Kosovonıñ statusı täğäyenläner dip kötelä.
Rusiä Kosovo ürnäge Könyaq Osetiä, Abxaziä, Dnestr buyı töbäge öçen dä qullanıla ala dip belderde. Häm başqa oçraqlar öçen qullanılmağanda BMO İminlek Şurasında Rusiäneñ Kosovo bäysezlegen tanımaw mömkinlege turında da işarälär buldı.
Quşma Ştatlardağı Johns Hopkins Universitetınıñ Üzäk Aziä-Kavkaz bülege Mödire Svante Cornell xätta Könyaq Osetiä Mäskäw citäkçelegendä eş itä dip isäpli.
Gruziä isä bu referendum xoquqıy tügel häm ul tınıçlıq urnaştıru eşenä qomaçawlıy dip belderde.
Rusiä tışqı eşlär ministrı Sergey Lavrov Gruziä bu referendumnan qurıqmasqa tieş, üz bilgelänü xoquqı xalıqara xoquqnıñ ber öleşe dide.
Şulay da Johns Hopkins universitetı belgeçe Cornell Tatarstan belän Çeçnä kebek üz respublikalarında bäysezlek omtılışlarınıñ köçäyüen telämäwçe Rusiä bu referendum näticäsen tanımas kebek di.
"Rusiä anı tanu belän yanıyaçaq häm Rusiä monı Gruziä belän mönäsäbätlärdä basım yasaw öçen qullanaçaq. Şul uq waqıtta, minemçä, anı tanu Rusiä faydasına bulmıyaçaq. Rusiägä xäzerge wäzğiät faydalı. Tanılmağan töbäklärneñ Rusiägä şaqtıy nıq bäyle buluı faydalı. Häm minemçä, Rusiä näq menä xäzerge wäzğiätneñ däwam itüen teli. Könbatıştan qarağanda isä, bu referendum cirle citäkçelekneñ xoquqıy statusın berniçek tä nığıta almıy" di Cornell.
Yäkşämbe könne yañadan saylanır dip kötelgän Könyaq Osetiä prezidentı bezneñ yaqın aradağı maqsat bäysezlek bulsa da, kiläçäktä bez Rusiädäge Tönyaq Osetiä belän quşılırğa telibez dip belderde.
Könyaq Osetiäneñ 30-40-lap protsent täşkil itkän görcilär isä şul uq könne başqa ber tanılmağan tawış birü, başqa isemlek belän prezident saylawları ütkärergä cıyına. Görcilär, yäğni Könyaq Osetiäneñ Gruziädän ayırılırğa telämäwçe öleşe ütkärgän alternativ prezident saylawlarında töp namzät Dmitri Sanakoyev.
Kakaoytı bu alternativ saylawlarnı Tiflis oyıştıra häm Könyaq Osetiädä anıñ mondıy saylawlar ütkärergä xoquqıy nigeze yuq dip belderde. Gruziä isä bu saylawlarğa qatnaşlığı buluın kire qağa.
Könyaq Osetiäneñ bu öleşe alternativ prezident idaräse häm bälki xätta alternativ parlament ta tözergä cıyına.
Qayberäwlär Könyaq Osetiä xalqınıñ öçtän ber öleşe tarafınnan yaqlanğan mondıy alternativ xakimiät kiläçäktä Könyaq Osetiäne Tiflis qarağamağına qaytaru yulı bula ala dip isäpli.
Naif Aqmal, Praga.
Könyaq Osetiä başqalası Tsxinvali uramnarında ütkärelgän fiker beleşüdä beräw "Minemçä, ällä ni ügetlärgä dä kiräkmi. Keşelär belän aralaşqanda alarda bu uynıñ ni qädär köçle buluı sizelä. Şuña kürä döres fikerläwçe härkemneñ 12 noyäberdä kilep Könyaq Osetiäneñ bäysezlege öçen tawış biräçägenä, 1992 yılnıñ 19 ğinwarında uq xalıq tarafınnan bilgelängän yulnı raslıyaçağına hiç tä şiklänmim" dide.
92 yıldağı referendumda 98 protsent bäysezlek öçen tawış birgän ide. Yäşkämbe könne referendum belän bergä Könyaq Osetiädä prezident saylawları da ütä. Ul saylawlarda tağın ber möddätkä saylanırğa cıyınuçı xäzerge prezident Eduard Kakoytı ni öçen yañadan referendum ütkärelä digän sorawğa yäş buınğa da üz süzen äytü mömkinlege tudıru kiräk dip cawap birde.
"Xäzer inde buınnar almaştı. Ul çaqta 3-4 yäştä genä bulğan Könyaq Osetiä watandaşları üz xalqı kiläçäge öçen tawış birä almadı. Bez monıñ barlıq Könyaq Osetiä xalqı fikere buluın kürsätergä telibez. Bu demokratiäneñ iñ yuğarı forması. Bu Gruziä citäkçelegeneñ agressiv säyäsätenä, Könbatışnıñ bezgä taqqan 2 törle standartlarına Könyaq Osetiä xalqınıñ cawabı" dide Kakoytı.
Referendumnıñ näq menä xäzer ütkärelüe dä tikmägä tügel. Yewropada İminlek wä Xezmättäşlek Oyışmasınıñ Gruziädäge bülekçäsen citäkläwçe Ron Reeve bu referendum Kosovonıñ bäysezlek omtılışı belän bäyle dip isäpli. Dikäber ayında Kosovonıñ statusı täğäyenläner dip kötelä.
Rusiä Kosovo ürnäge Könyaq Osetiä, Abxaziä, Dnestr buyı töbäge öçen dä qullanıla ala dip belderde. Häm başqa oçraqlar öçen qullanılmağanda BMO İminlek Şurasında Rusiäneñ Kosovo bäysezlegen tanımaw mömkinlege turında da işarälär buldı.
Quşma Ştatlardağı Johns Hopkins Universitetınıñ Üzäk Aziä-Kavkaz bülege Mödire Svante Cornell xätta Könyaq Osetiä Mäskäw citäkçelegendä eş itä dip isäpli.
Gruziä isä bu referendum xoquqıy tügel häm ul tınıçlıq urnaştıru eşenä qomaçawlıy dip belderde.
Rusiä tışqı eşlär ministrı Sergey Lavrov Gruziä bu referendumnan qurıqmasqa tieş, üz bilgelänü xoquqı xalıqara xoquqnıñ ber öleşe dide.
Şulay da Johns Hopkins universitetı belgeçe Cornell Tatarstan belän Çeçnä kebek üz respublikalarında bäysezlek omtılışlarınıñ köçäyüen telämäwçe Rusiä bu referendum näticäsen tanımas kebek di.
"Rusiä anı tanu belän yanıyaçaq häm Rusiä monı Gruziä belän mönäsäbätlärdä basım yasaw öçen qullanaçaq. Şul uq waqıtta, minemçä, anı tanu Rusiä faydasına bulmıyaçaq. Rusiägä xäzerge wäzğiät faydalı. Tanılmağan töbäklärneñ Rusiägä şaqtıy nıq bäyle buluı faydalı. Häm minemçä, Rusiä näq menä xäzerge wäzğiätneñ däwam itüen teli. Könbatıştan qarağanda isä, bu referendum cirle citäkçelekneñ xoquqıy statusın berniçek tä nığıta almıy" di Cornell.
Yäkşämbe könne yañadan saylanır dip kötelgän Könyaq Osetiä prezidentı bezneñ yaqın aradağı maqsat bäysezlek bulsa da, kiläçäktä bez Rusiädäge Tönyaq Osetiä belän quşılırğa telibez dip belderde.
Könyaq Osetiäneñ 30-40-lap protsent täşkil itkän görcilär isä şul uq könne başqa ber tanılmağan tawış birü, başqa isemlek belän prezident saylawları ütkärergä cıyına. Görcilär, yäğni Könyaq Osetiäneñ Gruziädän ayırılırğa telämäwçe öleşe ütkärgän alternativ prezident saylawlarında töp namzät Dmitri Sanakoyev.
Kakaoytı bu alternativ saylawlarnı Tiflis oyıştıra häm Könyaq Osetiädä anıñ mondıy saylawlar ütkärergä xoquqıy nigeze yuq dip belderde. Gruziä isä bu saylawlarğa qatnaşlığı buluın kire qağa.
Könyaq Osetiäneñ bu öleşe alternativ prezident idaräse häm bälki xätta alternativ parlament ta tözergä cıyına.
Qayberäwlär Könyaq Osetiä xalqınıñ öçtän ber öleşe tarafınnan yaqlanğan mondıy alternativ xakimiät kiläçäktä Könyaq Osetiäne Tiflis qarağamağına qaytaru yulı bula ala dip isäpli.
Naif Aqmal, Praga.