Şuşı atna azağında, comğa könne Yewropa Berlegeneñ Rusiä belän yuğarı däräcäle oçraşuı uzaçaq. Anda qaralaçaq töp mäs''älälärneñ berse bulıp Yewropanıñ energiä ölkäsendäge iminlege dä toraçaq dip kötelä. Bu xaqta bäxäslär Yewropada hiç tınmıy, şuşı ölkädäge xezmättäşlekneñ törle yaqları tikşerelä. Kärim Kamal şularnıñ bersenä tuqtalıp kitä.
Üzeneñ Yewropağa gaz quu yulların başqa illärneñ ixtimal yoğıntısınnan iminräk itü öçen yaña torbaütkärgeçlärneñ bersen Rusiä Baltiq diñgeze töbennän suzu ideäse belän çıqqan ide. "Tönyaq ağım" dip atalğan şuşı proyekt nigezendä gaz Rusiädän turıdan-turı Germaniägä quılırğa tieş. Mäskäwneñ şuşı niäte Baltiq buyı illäre, häm bigräk tä Pol''şanıñ açuın nıq çığara, çönki alar xäzer gaz ağımınnan çitläşterelä bulıp çığa. Şuşı illär Yewropa Berlege eçendä Germaniägä qatı basım yasıy.
Rusiäneñ "Gazprom" häm Germaniäneñ E.ON Ruhrgas wä BASF Wintershall şirkätläre tarafınnan inde suzıla başlağan 1110 çaqrımlı gazütkärgeç safqa 2010-nçı yılda kerergä tieş. Ämma xäzer inde şuşı tözeleşkä qarşı Pol''şa häm Baltiq buyı illäre genä tügel, älegä bu ğawğadan çittäräk torğan Şvetsiä dä çığa ala.
Eş şunda ki, torbaütkärgeç Şvetsiäneñ diñgez suları aşa uzmasa da, anıñ iqtisadi mänfäğätlär zonasına keräçäk. Ä xalıqara qanun nigezendä Şvetsiä, şul zonadağı moxit öçen cawaplı häm aña zian kitermäw çaraların kürergä tieş. Bu xaqta küptän tügel genä Washingtondağı Woodrow Wilson üzägendä çığış yasağan Krister Wahlback belderde. Zamanında ul elekke şved premyer-ministrı Carl Bildtneñ iminlek ölkäsendäge kiñäşçese bulıp eşlägän ide.
Anıñ süzlärençä, ägär dä Şvetsiä Rusiäneñ "Tönyaq ağım" proyektı Baltiq diñgeze töbendäge moxitkä zian kiterä ala digän fikergä kilsä, ul torbaütkärgeç yulın üzgärtüne taläp itäçäk. Şved parlamentı tarafınnan äle 1992-nçe yılda uq qabul itelgän qanunda "iqtisadi mänfäğätlär zonasında yözüçe yäisä anda tikşerenü eşläre alıp baruçı härkem diñgez moxitenä zian kitermäw çaraların kürergä tieş" dielä.
Belgeçlär fikerençä, moxit mäs''äläsen Şvetsiä üzenä "Tönyaq ağım" proyektınnan kübräk fayda kürü öçen qullana ala. Elegräk şuşı torbaütkärgeçneñ ber tarmağın Şvetsiägä dä cibärü ixtimalı qaralğan ide.
Wahlback, Şvetsiäneñ Rusiä gaz exportına kirtä quyu niäte yuq, ul kiresençä, Rusiäne Yewropa belän berläşterügä üz öleşen kertergä teli, disä dä, Mäskäw belän Berlin "Tönyaq ağım" proyektın Şvetsiäneñ qaraşların sorap tormıy ğına äzerlägän, digän üpkä dä belderä häm şulay itep, Stockholmnıñ üze belän isäpläşmäwgä cawap itep, "Tönyaq ağım" proyektına qarşı çığa aluına işarä itä.
Kärim Kamal
Rusiäneñ "Gazprom" häm Germaniäneñ E.ON Ruhrgas wä BASF Wintershall şirkätläre tarafınnan inde suzıla başlağan 1110 çaqrımlı gazütkärgeç safqa 2010-nçı yılda kerergä tieş. Ämma xäzer inde şuşı tözeleşkä qarşı Pol''şa häm Baltiq buyı illäre genä tügel, älegä bu ğawğadan çittäräk torğan Şvetsiä dä çığa ala.
Eş şunda ki, torbaütkärgeç Şvetsiäneñ diñgez suları aşa uzmasa da, anıñ iqtisadi mänfäğätlär zonasına keräçäk. Ä xalıqara qanun nigezendä Şvetsiä, şul zonadağı moxit öçen cawaplı häm aña zian kitermäw çaraların kürergä tieş. Bu xaqta küptän tügel genä Washingtondağı Woodrow Wilson üzägendä çığış yasağan Krister Wahlback belderde. Zamanında ul elekke şved premyer-ministrı Carl Bildtneñ iminlek ölkäsendäge kiñäşçese bulıp eşlägän ide.
Anıñ süzlärençä, ägär dä Şvetsiä Rusiäneñ "Tönyaq ağım" proyektı Baltiq diñgeze töbendäge moxitkä zian kiterä ala digän fikergä kilsä, ul torbaütkärgeç yulın üzgärtüne taläp itäçäk. Şved parlamentı tarafınnan äle 1992-nçe yılda uq qabul itelgän qanunda "iqtisadi mänfäğätlär zonasında yözüçe yäisä anda tikşerenü eşläre alıp baruçı härkem diñgez moxitenä zian kitermäw çaraların kürergä tieş" dielä.
Belgeçlär fikerençä, moxit mäs''äläsen Şvetsiä üzenä "Tönyaq ağım" proyektınnan kübräk fayda kürü öçen qullana ala. Elegräk şuşı torbaütkärgeçneñ ber tarmağın Şvetsiägä dä cibärü ixtimalı qaralğan ide.
Wahlback, Şvetsiäneñ Rusiä gaz exportına kirtä quyu niäte yuq, ul kiresençä, Rusiäne Yewropa belän berläşterügä üz öleşen kertergä teli, disä dä, Mäskäw belän Berlin "Tönyaq ağım" proyektın Şvetsiäneñ qaraşların sorap tormıy ğına äzerlägän, digän üpkä dä belderä häm şulay itep, Stockholmnıñ üze belän isäpläşmäwgä cawap itep, "Tönyaq ağım" proyektına qarşı çığa aluına işarä itä.
Kärim Kamal