BDB illäreneñ Minski oçraşuı: kön tärtibendä berlekneñ kiläçäge tora

Rigadan çağıştırmaça yıraq tügel genä, Belarus başqalası Minskidä dä sişämbedä yuğarı däräcäle ikençe ber zur oçraşu açıldı. Anda Bäysez däwlätlär berdämlege illäreneñ citäkçeläre cıyıldı. Kön tärtibendä nigezdä ike töp mäs''älä tora ide - şuşı oyışmanıñ kiläçägen bilgeläw häm äğza illär arasındağı energiä mönäsäbätläre.
BDB illäre citäkçeläreneñ berük könne NATO illäre başlıqlarına şulay yaqın bulğanı äle tarixta, möğäyen, küzätelmägänder. Minski Rigadan ällä ni yıraq tügel, häm Belarus'' başqalasındağı oçraşunıñ tağın ber qızıq yağı bar - Bäysez däwlätlär berdämlege citäkçeläre bu yulı şul regional'' oyışmanıñ 15 yıllığı tulğan könnärdä cıyıla. BDBneñ qorıluı 1991-nçe yılnıñ 8-nçe dikäbrendä iğlan itelgän ide.

Ämma Minskidä bu uñaydan bernindi dä bäyräm tantanaları qaralmağan. Söyläşülär nigezdä oyışmanıñ kiläçäge, anı saqlap qalu-qalmawnıñ kiräklege, saqlanğan xäldä anı reformalaw turında bara.

İqtisadi yaqtan kütärelep kilgän äğzalarnıñ berse - Qazağstan BDB eşen reformalawnı alğa sörä. Qazaq tışqı eşlär ministrı Qasıymcomart Toqayev Minskidäge xäbärçebezgä bu uñaydan, bügenge dönyada här xalıqara oyışma reforma çorın kiçerä, häm Bäysez däwlätlär berdämlege dä bu oçraqta çığarma tügel, dip belderde:

"Süz biredä çınnan da bezneñ urtaq mölkätebez - Bäysez däwlätlär berdämlegeneñ qüwäten arttıru turında bara. Ul elekke sovet cirlärendä yugoslav xällären buldırmaw, däwlätara bäyläneşlärne normal''läşterü, üsterü häm nığıtu eşendä zur rol'' uynadı", dip bilgeli BDB ähämiäten Qazağstannıñ tışqı eşlär ministrı.

Räsmi Astanä BDBnı reformalap, kiläçäktä anda energiä citeşterüçe illärgä, dimäk anıñ üzenä dä, zurraq wäkalätlär birüne alğa sörä. Ämma oyışmada härkem dä Qazağstan fikere belän kileşep betmi.

Gruziä, misal öçen, inde şaqtıy waqıttan birle, üzeneñ berdämlektän çığaçağına işarä yasap kilä. Ul iğtibarnı kübräk, anıñ üzennän tış Ukraina häm Moldova da kergän ikençe ber regional'' oyışmağa - GUAM digänenä birä. Bu törkemgä şulay uq Azärbaycan da kerä, ä anıñ bügengä Mäskäw belän mönäsäbätläre ber dä naçar tügel, häm ul älegä BDB eşendä dä aktiv qatnaşa.

İkençe yaqtan, elek tulısınça Rusiä tarafında torğan Belarus''neñ dä xäzer Mäskäw belän araları bozıla başladı. Küzätüçelär monı Rusiä "Gazprom"ınıñ Belarus''kä satqan gaz bäyäsen kisken arttırırğa cıyınuına bäyli. Elek Rusiä belän urtaq däwlät qorırğa telägän prezident Aleksandr Lukaşenka xäzer inde monı Ukraina belän eşläp qaramaqçı, küptän tügel genä ul Kievkä şunı täqdim itte.

Kärim Kamal