Dönyada radiolar küp, ä “Azatlıq” ber genä. Menä 54nçe yıl inde ul çit ildä torıp, tatar häm başqort tellärendä zaman, millät, ireklekkä omtılış turında söyläp tora. Sotsializm häm kapitalizm Könbatış belän Sovet sisteması üz ara buğazlaşıp torğanda, bu radio salqın suğış qoralı bulıp torğan. Ä xäzer ul yaqalaşudan bigräk ağartu, keşelärgä tuğan tellärendä xaqiqät taratu belän şöğellänä.
Uzğan yılda berençe tapqır “Azatlıq” tapşıruları ozın dulqınlı däwlät radiosı aşa efirğa çıqmadı. Dimäk, ğömer buyı Qazannan radio tıñlağan Sember, Samar, Başqortstan, Çuwaşiä, Mari häm Udmurtiädä yäşäwçelär “Azatlıq”nı künegelgän räweştä tıñlıy almıylar. Ä kemnärder xätta Tatarstanda yäşäp tä, elekke ozın dulqınlı kuxnyalarda elenep torğan radio alğıçlardan “Azatlıq” işetelmägäç, bezne yuğalttılar. Xälbuki, “Yaña ğasır” radiosı aşa här könne säğät 9 belän 10 arasında häm irtänge 5 belän 6 arasında Qazanda 91,5 metrlı dulqında “Azatlıq” işetelä. Bik azlar ğına belgän fagın ber ısul bar. Ägär dä sez “Tatarstan Yaña Ğasır” kanalın qarar öçen sputnik tälinkä alğan bulsağız, anıñ aşa da “Azatlıq”nı tıñlap bula. Şuşı ğadi genä texnika xikmäten añlamawçılar xäzergä bik küp. Yäğni respublikanıñ üze tözegän, üze oyıştırğan häm yasalma iärçen aşa taratıla torğan radiosın ezläp tabu awır tügel. Ämma barıber yuğalabız, ayırılabız, ä tuğan telne añlamawçı yäki ictimaği milli mäs’älägä salqın qarawçı buın “Azatlıq”tan üze dä waz kiçärgä mömkin.
“Azatlıq”tan, millättän waz kiçüne añlıysızmı? Min dä şulay. Añlap bulmıy. Ämma bezneñ iñ yaqın partnerlarıbız “Yaña Ğasır” radiosınıñ litsenziäse tärtiptä tügel digän bulıp, 91,5 metrlı retranslyatsiäne dä yabıp quyuları mömkin. Xoday yazmasın yaña yılda mondıy xällärne kürergä häm işetergä.
“Azatlıq” döres söylämäs yäki kiräkmägän keşegä mikrofon tottırıp, eşne xarap itär dip şiklänüçelär üz arabızda da bar. Niçek uylıysız, “Azatlıq” radiosınnan zıyan kürgän, yalğan işetkän qazanlılar uzğan yılda buldı mikän. Bulsa, berük bezgä xäbär itegez äle. “Azatlıq” tan yalğan işetüçelär, radionıñ doşmanlıq maqsatında qullanuında şahit buluçılar yazsınnar äle bezgä:
Qazan 12 abonent tartması 155. Häm telefon 5705-245.Äye xäzer ber fiker genä tügel, ike-öç fiker bulırğa mömkin çorda yäşibez. “Azatlıq” radiosı tıyılmıy. Ä bit tıyılğan çaqlarnı xäterlibez. “Watanım Tatarstan” gäziteneñ comğa 29 dekaber sanında jurnalist Asia Yunısova kürenekle şağir häm deputat Razil Väliev belän äñgämä bastırğan. Şunda ber macaralı xälne razil Väliev iskä alğan – ul mäktäptä uqığanda radiouzelğa biklänep, “Azatlıq”nı tıñlıy torğan bulğan. Ber zamana ul nindider knopkağa döres basmıyça, “Azatlıq” radiosın böten uramğa işettergän. Barı tik irtän genä işekne bärep kergännär häm mäktäp direktorı da Razilneñ yañağına tondırğan. Şulay itep, ğömere buyı millät-millät dip, radio, televidenie, jurnal dip yörüçe razil Väliev yäştän ük “Azatlıq” radiosın tıñlağan öçen caza alğan. İnde küp yıl ütkän, ämma şağirebez haman “tözälmägän”. Ul anı äle dä tıñlıy, äle dä millät, tatarnıñ tege töbäktägese, bu ildägese, qiblası turındağı barlıq ğilemnärne tuplasa da, barıber “Azatlıq” tapşıruı kiräk aña. Aqılğa kerergä dä waqıt kebek. Yaña yılnıñ berençe gıynvarında Razil Välievkä näq 60 yıl tula. Menä şundıy üzgärmi torğan millättäşlärebez, ruxı belän üzgärmi torğan mäğlümat çaraları kiläçäktä dä bergä bulırlar dip ömetlänik.
Rimzil Wäli