Belarus xökümäteneñ "Gazprom" belän kiläse yılda gaznı küpmegä satıp alu turında soñğı minutta ğına kileşügä ireşüe, küp kenä belgeçlär fikerençä, Rusiäneñ şuşı ilgä tä''sir itüeneñ tağın da artuın kürsätä. Räsmi Minski şuşı mäs''älädä "Gazprom" alğa sörgän taläplärneñ zur öleşen qabul itärgä mäcbür buldı.
Yaña 2007-nçe yılğa sanawlı minutlar ğına qalğanda ireşelgän kileşüdä Belarus yağınıñ "Gazprom" satqan gaz öçen bäyäne elekkegä qarağanda ike märtäbä kübräk tüläwe qaralğan. Moña qädär Mäskäwneñ iñ yaqın berektäşe bulğan, xätta Rusiä belän bergä urtaq däwlät qorırğa telägän Belarus gaznıñ här meñ şaqmaq metrı öçen 46 dollar tüläp kilsä, ğinwarnıñ 1-ennän 100 dollar tüli başladı.
Ul ğına da citmägän, kileşüdä gaz bäyäsen aldağı 5 yıl eçendä dönya bazarlarındağı xaqqa citkerü dä qaralğan, yäğni berniçä yıldan soñ Belarus tabiği gaz öçen Yewropa illäredäy ber bäyä tüli başlayaçaq. Moña äkrenläp küçü qaralğan, kiläse yılda Belaruskä satılğan gaz bäyäse Yewropa bäyäseneñ 67 protsentın täşkil itäçäk, 2009-da - 80, tağın ber yıldan 90 bulaçaq häm nihayät 2011-dä tigezlänäçäk.
"Gazprom" belän yaña bäyä turında kileşügä ireşä almaw 10 millionlap belarusne qış urtasında möhim yağulıq kilüdän mäxrüm itü qurqınıçın tudırğan ide - "Gazprom", ägär dä Minski yaña taläplärne qabul itmäsä, 1-nçe ğinwar irtäsennän Belaruskä gaz birüne tuqtatu belän yanadı. Bu üz çiratında, gaznı Yewropağa quuğa da tä''sir itü qurqınıçın çığardı - bilgele bulğança, Belarus aşa möhim gazütkärgeçlär uza.
Kileşüdä şul torbaütkärgeçlär aşa gaz quu öçen tranzit bäyälären arttıru da qaralğan, anısın inde Belarus yağı alaçaq. Xäzer "Gazprom" ber meñ şaqmaq metr gaznı Belarus buylap ütkärü öçen 1 dollar häm 45 cent tüliäçäk. Anıñ qarawı, "Gazprom" kiläçäktä Belarus aşa ütkän şul torbaütkärgeçlärneñ öleşçä xucası bulaçaq - dürt yıl eçendä ul 2 yarım milliard "tere" dollarğa torbaütkärgeçlär çeltäreneñ, döresräge anıñ xucası "Beltransgaz" şirkäteneñ 50 protsent xissälären, yäğni aksiälären satıp alaçaq.
Belarus xökümäte belän "Gazprom" arasında ireşelgän kileşüneñ menä şul näticälären küz aldında totıp, energetika ölkäsendäge belgeçlär "Gazprom"nıñ ciñüe häm üzeneñ tirä-yündäge illärgä yoğıntısın tağın da arttıruı turında söyli.
Belarus Rusiädän yılına 21 milliard şaqmaq metr gaz satıp ala, dimäk bıyıl ul şul gaz öçen elekke yıldağı kebek ber tügel, ä 2 milliard 100 million dollar tüliäçäk. Mäskäwdä çaqta Belarus premyer-ministrı Syerhey Sidorski, bu ilneñ xäzerge büdjetı öçen bik awır yök, il iqtisadı monı kütärä almas xäldä häm anıñ awırlığı ğadi xalıq cilkäsenä töşäçäk, dip belderde:
"Belüegezçä, Belarus xalqınıñ 60 protsentı Çernobıl'' hälakäteneñ qorbanı bulıp tora, di belarus premyer-ministrı. Dimäk bez şul qorbannar, olı keşelär yanına kilep, alarğa gaz bäyäseneñ bez kötkängä qarağanda, ike märtäbä artuın añlatırğa tieş. Bez tübänräk bäyä täqdim itep qaradıq, ämma bezgä "Yuq" dip äyttelär häm bez Rusiä belän aralarıbız xaqına häm Yewropadağı partnerlarıbızğa xörmät yözennän şuşı soñğı bäyä belän rizalaşırğa mäcbürbez", dip zarlana Belarus premyerı Syerhey Sidorski.
Prezident Lukaşenka şuşı gaz kileşüe uñayınnan, Belarus xäzer bötenläy yaña törle iqtisadi wäzğiättä qalaçaq, dip belderde.
Kärim Kamal
Ul ğına da citmägän, kileşüdä gaz bäyäsen aldağı 5 yıl eçendä dönya bazarlarındağı xaqqa citkerü dä qaralğan, yäğni berniçä yıldan soñ Belarus tabiği gaz öçen Yewropa illäredäy ber bäyä tüli başlayaçaq. Moña äkrenläp küçü qaralğan, kiläse yılda Belaruskä satılğan gaz bäyäse Yewropa bäyäseneñ 67 protsentın täşkil itäçäk, 2009-da - 80, tağın ber yıldan 90 bulaçaq häm nihayät 2011-dä tigezlänäçäk.
"Gazprom" belän yaña bäyä turında kileşügä ireşä almaw 10 millionlap belarusne qış urtasında möhim yağulıq kilüdän mäxrüm itü qurqınıçın tudırğan ide - "Gazprom", ägär dä Minski yaña taläplärne qabul itmäsä, 1-nçe ğinwar irtäsennän Belaruskä gaz birüne tuqtatu belän yanadı. Bu üz çiratında, gaznı Yewropağa quuğa da tä''sir itü qurqınıçın çığardı - bilgele bulğança, Belarus aşa möhim gazütkärgeçlär uza.
Kileşüdä şul torbaütkärgeçlär aşa gaz quu öçen tranzit bäyälären arttıru da qaralğan, anısın inde Belarus yağı alaçaq. Xäzer "Gazprom" ber meñ şaqmaq metr gaznı Belarus buylap ütkärü öçen 1 dollar häm 45 cent tüliäçäk. Anıñ qarawı, "Gazprom" kiläçäktä Belarus aşa ütkän şul torbaütkärgeçlärneñ öleşçä xucası bulaçaq - dürt yıl eçendä ul 2 yarım milliard "tere" dollarğa torbaütkärgeçlär çeltäreneñ, döresräge anıñ xucası "Beltransgaz" şirkäteneñ 50 protsent xissälären, yäğni aksiälären satıp alaçaq.
Belarus xökümäte belän "Gazprom" arasında ireşelgän kileşüneñ menä şul näticälären küz aldında totıp, energetika ölkäsendäge belgeçlär "Gazprom"nıñ ciñüe häm üzeneñ tirä-yündäge illärgä yoğıntısın tağın da arttıruı turında söyli.
Belarus Rusiädän yılına 21 milliard şaqmaq metr gaz satıp ala, dimäk bıyıl ul şul gaz öçen elekke yıldağı kebek ber tügel, ä 2 milliard 100 million dollar tüliäçäk. Mäskäwdä çaqta Belarus premyer-ministrı Syerhey Sidorski, bu ilneñ xäzerge büdjetı öçen bik awır yök, il iqtisadı monı kütärä almas xäldä häm anıñ awırlığı ğadi xalıq cilkäsenä töşäçäk, dip belderde:
"Belüegezçä, Belarus xalqınıñ 60 protsentı Çernobıl'' hälakäteneñ qorbanı bulıp tora, di belarus premyer-ministrı. Dimäk bez şul qorbannar, olı keşelär yanına kilep, alarğa gaz bäyäseneñ bez kötkängä qarağanda, ike märtäbä artuın añlatırğa tieş. Bez tübänräk bäyä täqdim itep qaradıq, ämma bezgä "Yuq" dip äyttelär häm bez Rusiä belän aralarıbız xaqına häm Yewropadağı partnerlarıbızğa xörmät yözennän şuşı soñğı bäyä belän rizalaşırğa mäcbürbez", dip zarlana Belarus premyerı Syerhey Sidorski.
Prezident Lukaşenka şuşı gaz kileşüe uñayınnan, Belarus xäzer bötenläy yaña törle iqtisadi wäzğiättä qalaçaq, dip belderde.
Kärim Kamal