Rusiә prezidentı Vladimir Putin pәnceşәmbe kөnne üz xakimiәte çorında 6-nçı mәrtәbә jurnalistlar belәn zur yıllıq oçraşu ütkәrde. Anda 1200dәn artıq jurnalist qatnaştı. Әmma küpçelegenә, şul isәptәn Tatarstan hәm Başqortstan jurnalistlarına soraw birü nasıyp bulmadı. 3 sәğәt 32 minut dәwam itkәn şul oçraşu barışında Rusiә citәkçese 69 sorawğa cawap birde. Bıyılğı oçraşu Putinnıñ jurnalistlar iñ ozın oçraşuı bulsa da, bıltır Putinğa berniçә minutqa qısqaraq oçraşuda yөzdәn artığraq soraw birergә өlgergәnnәr ide.
Ğәdәttәgeçә sorawlarğa qәdәr ul qısqaça ğına 2006 yılğa yomğaq çığış yasadı. Bıltır Rusiәdә xezmәt xaqlar urtaça 13.3 %qa, xalıqnıñ keremnәre 10 %qa, pensiәlәr 5.4%qa arttı dide. Mәğәrif hәm sәlamәtlek saqlaw tarmaqlarında bu artımnıñ tağın da zurraq buluın telgә alıp ütte. Ülemneñ kimüe, tuımnıñ artuı turında әytte.
Putinnıñ 2-nçe prezidentlıq mөddәte tәmamlanuğa ber yıldan beraz artığraq waqıt qalıp barğanda tөp sorawlarnıñ berse, küplәrne qızıqsındırğanı yaña prezidentnı tәqdim itü mөmkinlege turında buldı. Putin moñarçı hәrçaq üzeneñ bulırğa mөmkin warisın atawdan baş tartıp, yәki konstitutsiәneñ üzgәrtep өçençe mөddәtkә xakimiәttә qalu mөmkinlegen kire qağıp kilde. Bu matbuğat oçraşuında ul tağın ber mәrtәbә waris bilgelәw bulmıyaçaq dip әytte.
"Bernindi warislar da bulmıyaçaq. Rusiә Federatsiәse prezidentı urınına namzәtlәr bulaçaq. Xakimiәtneñ burıçı - xalıq añlı rәweştә saylıy alsın өçen, alarnıñ saylaw aldı kөrәşeneñ, alarnıñ qaraşlarınıñ demokratik rәweştә yaqtırtıluın tәemin itü" dide Putin.
Şulay da ul 2008 yılnıñ Mart başında ütәçәk prezident saylawları aldınnan saylaw aldı kөrәşe barışında qaysı namzәt өçen tawış birergә kiñәş itәçәgen belderde. Әlegә küzәtüçelәr tөp namzәt saqlanu ministrı Sergey İvanov yәki premyer ministr urınbasarı Dmitriy Medvedev bula ala dip isәpli.
Energetika, çitkә neft, gaz satu hәm qudıru mәsәlәre turında sorawlar berniçә buldı. Yaña yıldan Rusiә elekke Sovetlar Berlege illәrenә tabiği gaz bәyәsen şaqtıy arttırdı. Soñğı aylarda Belarus ütkәrgeçe aşa Yewropağa neft qudıru өçen tülәw turında ikeyaqlı qatı bәxәslәr buldı.
Putin Mәskәw Rusiәneñ zur energiә baylıqların sәyәsi qoral itep qullana digәn fikerne kire qağırğa tırıştı.
"Rusiә federatsiәse üzeneñ yөklәmәlәren hәrwaqıt tulısınça ütәde hәm kilәçәktә dә ütәrgә cıyına. Әmma bez başqa illәrneñ iqtisadların zur külәmnәrdә subsidiәlәrgә tieş tügelbez" dide.
Rusiәdә rasizmnıñ, ksenofobiәneñ artuı turındağı sorawğa cawap birgәndә Rusiә citәkçese monıñ tөp sәbәplәrennәn berse dip çit il keşelәreneñ Rusiәdә eşlәweneñ il xalqına eşne kimetüen atadı.
Putinğa jurnalist Anna Politkovskayanıñ, elekke küzlәw ofitserı Aleksandr Litvinenkonıñ üterelüe turındağı sorawlarğa da cawap birergә turı kilde. Politkovskaya ütereler aldınnan Çeçnәdәge Rusiә xәrbilәreneñ, hәm Mәskәw yaqlı militsiәneñ keşe xoquqların bozuları turında yaza ide.
Putin "Bezneñ ildә dә, başqa küp kenә illәrdә dә jurnalistlarnı ezәwleklәw probleması iñ kisken problemalarnıñ berse. Bez üzebezneñ ni dәrәcәdә cawaplı buluıbıznı añlıybız. Jurnalistlarnı yaqlaw өçen barısın da eşliәçәkbez" dide.
Londonda nurlanışlı poloniy-210 belәn ağulap üterelgәn Litvinenkoğa kilgәndә, Putin Rusiәdәn qaçqan bu elekke küzlәw ofitserın mөhim bulmağan, tübәn dәrәcәdәge keşe dip atadı.
Prezidentqa Çabaqsar susaqlağıçında su bieklegen arttıruğa bәyle soraw da birelde. Şundıy uq soraw Tatarsan hәm Başqortstannıñ şaqtıy cirlәren su astında qaldıraçaq Tübәnkama susaqlağıçında sunı arttıru turında da bula alır ide. Putin energiә ixtiacın qәnәğәtlәnderü zarurlığı belәn bergә ekologiә mәsәlәlәren dә onıtmasqa çaqırdı. Su bieklegen kütәrü mәsәlәse üzәk xөkümәt belәn tөbәk citәkçelege arasında centeklәp әzerlәnergә tieş dide.
Toraq Komunal Xucalığı eşçәnlegen yaxşırtu turındağı sorawğa cawap birgәndә Rusiә prezidentı Tatarstannı uñay ürnәk dip kürsәtte.
"Әykәnemçә, küptәn tügel genә bez Tatarstanda buldıq. Anda Respublikada Toraq komunal xucalığınıñ oyıştırıluı iskitkeç yaxşı ürnәk. Zamança mәğlümәt texnologiәlәre, xalıqnı xezmәtlәnderü dәrәcәse, bazarda bürokratiәne hәm monopoliәne beterü. Bu eşlәr belәn cirle xakimiәtlәr şөğellәnergә tieş" dide Putin.
Naif Aqmal, Praga.
Putinnıñ 2-nçe prezidentlıq mөddәte tәmamlanuğa ber yıldan beraz artığraq waqıt qalıp barğanda tөp sorawlarnıñ berse, küplәrne qızıqsındırğanı yaña prezidentnı tәqdim itü mөmkinlege turında buldı. Putin moñarçı hәrçaq üzeneñ bulırğa mөmkin warisın atawdan baş tartıp, yәki konstitutsiәneñ üzgәrtep өçençe mөddәtkә xakimiәttә qalu mөmkinlegen kire qağıp kilde. Bu matbuğat oçraşuında ul tağın ber mәrtәbә waris bilgelәw bulmıyaçaq dip әytte.
"Bernindi warislar da bulmıyaçaq. Rusiә Federatsiәse prezidentı urınına namzәtlәr bulaçaq. Xakimiәtneñ burıçı - xalıq añlı rәweştә saylıy alsın өçen, alarnıñ saylaw aldı kөrәşeneñ, alarnıñ qaraşlarınıñ demokratik rәweştә yaqtırtıluın tәemin itü" dide Putin.
Şulay da ul 2008 yılnıñ Mart başında ütәçәk prezident saylawları aldınnan saylaw aldı kөrәşe barışında qaysı namzәt өçen tawış birergә kiñәş itәçәgen belderde. Әlegә küzәtüçelәr tөp namzәt saqlanu ministrı Sergey İvanov yәki premyer ministr urınbasarı Dmitriy Medvedev bula ala dip isәpli.
Energetika, çitkә neft, gaz satu hәm qudıru mәsәlәre turında sorawlar berniçә buldı. Yaña yıldan Rusiә elekke Sovetlar Berlege illәrenә tabiği gaz bәyәsen şaqtıy arttırdı. Soñğı aylarda Belarus ütkәrgeçe aşa Yewropağa neft qudıru өçen tülәw turında ikeyaqlı qatı bәxәslәr buldı.
Putin Mәskәw Rusiәneñ zur energiә baylıqların sәyәsi qoral itep qullana digәn fikerne kire qağırğa tırıştı.
"Rusiә federatsiәse üzeneñ yөklәmәlәren hәrwaqıt tulısınça ütәde hәm kilәçәktә dә ütәrgә cıyına. Әmma bez başqa illәrneñ iqtisadların zur külәmnәrdә subsidiәlәrgә tieş tügelbez" dide.
Rusiәdә rasizmnıñ, ksenofobiәneñ artuı turındağı sorawğa cawap birgәndә Rusiә citәkçese monıñ tөp sәbәplәrennәn berse dip çit il keşelәreneñ Rusiәdә eşlәweneñ il xalqına eşne kimetüen atadı.
Putinğa jurnalist Anna Politkovskayanıñ, elekke küzlәw ofitserı Aleksandr Litvinenkonıñ üterelüe turındağı sorawlarğa da cawap birergә turı kilde. Politkovskaya ütereler aldınnan Çeçnәdәge Rusiә xәrbilәreneñ, hәm Mәskәw yaqlı militsiәneñ keşe xoquqların bozuları turında yaza ide.
Putin "Bezneñ ildә dә, başqa küp kenә illәrdә dә jurnalistlarnı ezәwleklәw probleması iñ kisken problemalarnıñ berse. Bez üzebezneñ ni dәrәcәdә cawaplı buluıbıznı añlıybız. Jurnalistlarnı yaqlaw өçen barısın da eşliәçәkbez" dide.
Londonda nurlanışlı poloniy-210 belәn ağulap üterelgәn Litvinenkoğa kilgәndә, Putin Rusiәdәn qaçqan bu elekke küzlәw ofitserın mөhim bulmağan, tübәn dәrәcәdәge keşe dip atadı.
Prezidentqa Çabaqsar susaqlağıçında su bieklegen arttıruğa bәyle soraw da birelde. Şundıy uq soraw Tatarsan hәm Başqortstannıñ şaqtıy cirlәren su astında qaldıraçaq Tübәnkama susaqlağıçında sunı arttıru turında da bula alır ide. Putin energiә ixtiacın qәnәğәtlәnderü zarurlığı belәn bergә ekologiә mәsәlәlәren dә onıtmasqa çaqırdı. Su bieklegen kütәrü mәsәlәse üzәk xөkümәt belәn tөbәk citәkçelege arasında centeklәp әzerlәnergә tieş dide.
Toraq Komunal Xucalığı eşçәnlegen yaxşırtu turındağı sorawğa cawap birgәndә Rusiә prezidentı Tatarstannı uñay ürnәk dip kürsәtte.
"Әykәnemçә, küptәn tügel genә bez Tatarstanda buldıq. Anda Respublikada Toraq komunal xucalığınıñ oyıştırıluı iskitkeç yaxşı ürnәk. Zamança mәğlümәt texnologiәlәre, xalıqnı xezmәtlәnderü dәrәcәse, bazarda bürokratiәne hәm monopoliәne beterü. Bu eşlәr belәn cirle xakimiәtlәr şөğellәnergә tieş" dide Putin.
Naif Aqmal, Praga.