Tışqı Eşlär Ministrı Gül vizit belän AQŞ-ta. Ul AQŞ Kongressınıñ Törkiäne Ärmännärgä genosida yasawda ğäyeplägän qanun proyektın uzdırmasqa ireşü öçen Washingtonda söyläşülär alıp bara. Gül AQŞ Prezidentnıñ urınbasarı Dick Cheney häm AQ Yort Milli Qurqınıçsızlıq Kiñäşçese Stephen Hadley belän oçraşıp küreşte. Läkin şuşı oçraşudan Törkiäne yaqlıybız digän mesaj çıqmadı. Ğomumän mondıy räsmi oçraşularda fotoräsemgä töşerü ğädäte bulsa, bu yulı moña röxsät birelmäwe dä AQŞ citäkçelegeneñ üz saylawçıları aldında Törkiäne yaqlıybız dip kürenergä telämäve dip bäyälände. Şulay uq Gül kollegası Condoleezza Rice belän oçraşqannan soñ da ğädäti urtaq matbuğat konferensiäse ütkärelmäde. Ärmännärne yaqlawı belän tanılğan Väkillär Palatasınıñ yaña citäkçese Nancy Pelosi belän Saqlanu Ministere Robert Gates ta Törek Tışqı Eşlär ministereneñ oçraşu taläben kire qaqtılar. Bu xäl Törek delegatsiäsendä şok täsire yasadı. Çönki böten bolar AQŞ-ta, anıñ Väkillär Palatası belän Senatında Törkiägä qarşı tiskäre ber atmosfera xasıl buluın kürsätä. Şul säbäple dä Gül AQŞ-qa kilergä cıyınğan Törek parlament wäkilçelegenä “kilmägez” digän kürsätmä cibärergä mäcbür buldı. Törek parlamenterları AQŞ räsmi dairälärendä Töreklärne genosidada ğäyeplägän qanun çığarmağız dip künderergä tırışmaqçılar ide. 1915-nçı yılğı bäreleşlär waqıtında ğailäse Ärmännär tarafınnnan üterelgän AK partiä deputatı Muzaffer Gülyurtnıñ AQŞ räsmi şäxeslärenä şuşı açı yazmışın añlatu mömkinlege dä qalmadı. Näticädä 1-nçe Martta AQŞ kongresınnan Töreklärneñ Ärmännärgä genosida oyıştıruda ğäyeplägän qanun proyektınıñ uzu ixtimallığı bik arttı.
AQŞ-nıñ Törkiädäge Böyek ilçese Ross Wilson da AQŞ Väkillär Palatasınnan şuşı proyektnıñ uzuı naçar bulaçaq, şunuñ öçen dä AQŞ prezidentları niçä un yıllar bu proyektnı uzdırmas öçen tırışıp kildelär, ämma bügen Aq Yort belän Kongress ayırım partiälärneñ qulında dip mäsäläneñ nindi çitrekle xäl alğan buluwına işarä itte.
Tışqı eşlär ministrı Abdullah Gül üz näwbätendä AQŞ Kongresına täqdim itelgän qanun proyektı “illärebez arasındağı barlıq mönäsäbätlärebezne zähärläyäçäk zur ber qurqınıç, häm monıñ tä’sire qayçan da betmäyäçäk dide. Ul süzlärenä östäp “Ber yaqtan ike il Afganistanda qulğa qul totınışıp bergä eşläp, stabillek buldıruğa ber nindi dä il kermägän xätle öleş kertkändä, şulay uq Ğıyraqta stabillek urnaştıruğa da öleş kertkändä, Törkiägä qarşı şundıy ber proyekt hämmä närsäne bozaçaq” dide.
Döres Törkiäneñ Avropadağı berlektäşlärennän Fransiä belän başqa illärneñ parlamentlarınnan da şundıy uq Törkiäne ğäyeplägän qanunnar çıqtı. Läkin ekonomik häm başqa mönäsäbätlär däwam itä. AQŞ Kongressınnan da şundıy uq ber ğäyepläp aktı uzsa, waqıt eçendä onıtılır, mönäsäbätlär elekkeçä däwam itär dip äytergä dä bälki mömkin. Läkin soñğı waqıtlarda xalıq häm qayber säyäsi ağımlar arasında Avropa Berlegenä dä AQŞ-qa da qarata reaksiä arta bara. AQŞ Kongressınnan çığaçaq şundıy ber qanun şiksez Törkidä anti amerikanizmnıñ üsüenä citdi öleş kertäçäk .
Äxtäm İbrahim, İstanbul