Tatar teatrınıñ 100 yıllığı uñayınnan Ğäliäskär Kamal isemendäge tatar däwlät akademiä teatrında Näqi İsänbätneñ “Gölcamal” äsäre säxnägä quyıldı. Spektakl'neñ täwge premyerasın Qazan tamaşaçısı 2 martta kürde. Kamal teatrınıñ muzey mödire Zöhrä Şakircan äytüençä, bu äsär qayçandır quyılğan bulğan inde.
Berençe premyera 1963 yılda bula. Anı Prazat İsänbät quya. Säxibcamal Ğıyzzätullina-Voljskaya prototibı bulğan Gölcamalnı, berençe tatar artistçası bulğan obraznı ul waqıtta Asiä Gäliewa sürätli. Premyera 1963 nçe yılda Ufada gastrol' waqıtında berençe tapqır kürsätelä. Annan soñ Qazanda. Spektakl'ne Säxibcamal Ğizzätullina-Voljskayanıñ üzenä dä qararğa nasıyp bula. Äle ul waqıtta ul isän bula. Aña spektakl' bik oşıy. “Äye, bu bezneñ tormışıbız. Bu bez”,- di ul. Şuşı spektakl'dän soñ töp rol'dä uynawçı Asia apa Ğälieva belän berençe artistqa arasında duslıq urnaşa. Alar xatlar alışalar.
Äsärne Näqi İsänbät 1944 yılda uq yazğan bula. Äle şul çorda uq ul p'yessalar konkursında ikençe urınnı ala. Şaqtıy ozaq yıllardan soñ ğına säxnäläşterelä. Avtornıñ üze äytüe buyınça bu äsär küläme yağınnan ozın. Näqi İsänbät säxnä qalıplarına sıydırunı rejisser üze qarar dip äytkän bula. “Gölcamal” tatar teatrınıñ tarixın surätli. Biredä milli teatrğa nigez saluçılarnıñ, berençelärneñ üzara mönäsäbätläre dä çağıla. Berençe quyılışında töp obraz, geroinya Säxipcamal Ğizzätullina-Voljskaya bulğan bulsa, bu yulı Ğäliäskär Kamal isemendäge tatar däwlät akademiä teatrınıñ baş rejisserı Färit Bikçäntäev spektakl'ne tatar teatrın oyıştıruçılarnıñ barsına da bağışlıy. “Gölcamal”nıñ soñğı quyılışında artistlar üz isemnäre belän birelmäsä dä, tarixi şäxeslärne şunda uq tanırğa mömkin. Biredä İlyas Kudaşev Aşkazarskiy, Wäli Mortazin İmanski, abdulla Karievnı, da kürergä mömkin.
Ğabdulla Kariev digännän, äle yañaraq qına bu kürenekle artist, dramaturg, rejissernıñ iseme Qazannıñ Tatar däwlät yäş tamaşaçı teatrına birelde. Tatar professional teatrına nigez salğan şäxesneñ tuuına 120 yıl tulu uñayınnan Tatarstan respublikasınıñ ministrlar kabinetı bu qararnı qabul itkän ide. Zöhrä Şakircan äytüençä, “Gölcamal” qağı Karievlar, Aşkazarskilar, İmanskilar, Voljskayalar bu şäxeslärneñ bügenge köndäge çağılışı monnan 44 yıl elek uynalğannan ayırıla.
Bügenge spektakl' artistlarnıñ üzara mönäsäbätlären dä, alarnı tormışçanlıraq cir keşeläre itep kürsätä. Berençe quyılışında bez alarnı nindider ürnäk tiplar itep kürergä telägän bulsaq, rejisser tarafınnan. Bügen inde alar barsı da ğadi yäp-yäş yegetlär, qızlar. Milli teatrnı oyıştırabız dip açlığın da, fäqirlegen dä, awırlığın da kürep yörgän şäxeslär, millätpärwärlär.
Kamal teatrı säxnäsendä quyılğan “Gölcamal” mart ayınıñ ikençe yartısında Qazan şähärendä uzaçaq teatrlar festivalendä dä kürsäteläçäk. Bu çarada Tatarstan häm Rusiä töbäklärendä eşläwçe 11 icat törkeme qatnaşır dip kötelä.
Nail Alan