Yewropa Şurasınıñ keşe xoquqları ölkäsendäge maxsus wäkile Thomas Hammarberg Mäskäwdä, Çeçnädäge xoquq bozu oçraqların, anda äle haman da keşelärne cäfalaw oçraqları buluın tikşerep yöri. Aña qädär ul Tlnyaq Kavkazda, Çeçnäneñ üzendä dä bulıp qaytqan ide. Anda Çeçnäneñ yaña prezidentı Ramzan Qadırov oyıştırğan häm keşe xoquqların yaqlawğa bağışlanğan maxsus cıyın uzdı.
Yewropa Şurasınıñ keşe xoquqları ölkäsendäge maxsus wäkile Çeçnägä Qadırov oyıştırğan cıyın öçen genä tügel, ä andağı totqın urınnarın qaraw, xäbärsez yuğalğan keşelärneñ tuğannarın kürep söyläşü öçen dä kilgän ide. Häm Thomas Hammarberg Tönyaq Kavkaz yaqlarınnan, Çeçnädäge tärtip saqlaw köçläreneñ totqınnarnı cäfalawı, alardan kiräkle mäğlümätne köç qullanu belän aluı äle haman da däwam itä, bu küreneş anda kiñ taralğan digän fiker belän qaytqan.
Hammarberg Çeçnä xakimiäten şulay uq, Rusiäneñ anda ikençe suğış alıp baruı waqıtında yuğalğan meñnärçä keşeneñ yazmışın haman da açıqlıy almawı öçen kisken tänqitli.
"Xäbärsez yuğalu küreneşe ul urlanğan häm yuğalğan keşegä qarşı ğına tügel, ä anıñ bar ğailäsenä qarşı qılınğan ber cinayät, bar ğailä xoquqların bozu", dip bäyäli yuğalunı Yewropa Şurası wäkile.
Totqınnarnı cäfalaw mäs''äläsen Hammerberg inde yaña prezident itep saylanğan Ramzan Qadırov belän küreşkändä dä kütärgän. Çeçen citäkçese andıy oçraqlarnıñ buluın tanısa da, monıñ belän nigezdä Çeçnädäge federal'' köçlär, ayırım alğanda, eçke eşlär ministrlığı bülekläre şöğellänä digän fiker ütkärergä tırışqan.
Şul mäğlüm, Rusiä eçke eşlär ministrlığı bülekçäläre Çeçnädä Qadırov strukturalarına buysınmağan azsanlı köçlärneñ berse, häm Ramzan inde küptän alarnı respublikadan çığarırğa tırışa. Ämma Human Right Watch oyışmasınıñ Rusiä wäkillege citäkçese Elison Gill süzlärenä qarağanda, totqınnarnı cäfalaw belän Ramzan Qadırov keşeläre dä şaqtıy äwzem şöğellänä ikän. Andıylarğa qarşı cinayät eşläre açarğa häm alarnı azağına qädär alıp barırğa kiräk, di Gill.
Ämma Groznıyda Qadırov qanatı astında ütkärelgän xoquq yaqlaw kiñäşmäsendä bu xaqta berni dä äytelmäde, älbättä. Kiresençä, anda Rusiä watandaşlarına garantiälängän bar xoquqlar wä irekleklär dä Çeçnädä ütälä, digän qarar qabul itelde. Şuşı cıyında Yewropa Şurası wäkile Hammarberg, Berläşkän Millätlärneñ qaçaqlar idaräse wäkile Joe Hagenauer, Rusiä prezidentnıñ keşe xoquqları mäs''äläsendäge kiñäşçese Ella Pamfilova qatnaşsa da, Mäskäw Helsinki törkeme kebek abruylı oyışma wäkilläre Çeçnägä kilüdän baş tarttı, alar bez Ramzan Qadırovnıñ yözen ağartırğa telämibez, dip belderde.
Kärim Kamal
Hammarberg Çeçnä xakimiäten şulay uq, Rusiäneñ anda ikençe suğış alıp baruı waqıtında yuğalğan meñnärçä keşeneñ yazmışın haman da açıqlıy almawı öçen kisken tänqitli.
"Xäbärsez yuğalu küreneşe ul urlanğan häm yuğalğan keşegä qarşı ğına tügel, ä anıñ bar ğailäsenä qarşı qılınğan ber cinayät, bar ğailä xoquqların bozu", dip bäyäli yuğalunı Yewropa Şurası wäkile.
Totqınnarnı cäfalaw mäs''äläsen Hammerberg inde yaña prezident itep saylanğan Ramzan Qadırov belän küreşkändä dä kütärgän. Çeçen citäkçese andıy oçraqlarnıñ buluın tanısa da, monıñ belän nigezdä Çeçnädäge federal'' köçlär, ayırım alğanda, eçke eşlär ministrlığı bülekläre şöğellänä digän fiker ütkärergä tırışqan.
Şul mäğlüm, Rusiä eçke eşlär ministrlığı bülekçäläre Çeçnädä Qadırov strukturalarına buysınmağan azsanlı köçlärneñ berse, häm Ramzan inde küptän alarnı respublikadan çığarırğa tırışa. Ämma Human Right Watch oyışmasınıñ Rusiä wäkillege citäkçese Elison Gill süzlärenä qarağanda, totqınnarnı cäfalaw belän Ramzan Qadırov keşeläre dä şaqtıy äwzem şöğellänä ikän. Andıylarğa qarşı cinayät eşläre açarğa häm alarnı azağına qädär alıp barırğa kiräk, di Gill.
Ämma Groznıyda Qadırov qanatı astında ütkärelgän xoquq yaqlaw kiñäşmäsendä bu xaqta berni dä äytelmäde, älbättä. Kiresençä, anda Rusiä watandaşlarına garantiälängän bar xoquqlar wä irekleklär dä Çeçnädä ütälä, digän qarar qabul itelde. Şuşı cıyında Yewropa Şurası wäkile Hammarberg, Berläşkän Millätlärneñ qaçaqlar idaräse wäkile Joe Hagenauer, Rusiä prezidentnıñ keşe xoquqları mäs''äläsendäge kiñäşçese Ella Pamfilova qatnaşsa da, Mäskäw Helsinki törkeme kebek abruylı oyışma wäkilläre Çeçnägä kilüdän baş tarttı, alar bez Ramzan Qadırovnıñ yözen ağartırğa telämibez, dip belderde.
Kärim Kamal