Vladimir Putinneñ Vatikan säfäre: pravoslav çirkäweneñ katoliklarğa qarata qırıs qaraşı üzgärerme?

Rusiä prezidentı Putin sişämbedä İtaliägä kilde, xörmätle tıñlawçılar. İtaliä citäkçelegennän tış ul Vatikanda Rim papası Benedict belän dä oçraşa. Qayber belgeçlär, bu Rusiädäge pravoslav çirkäw belän katoliklar arasındağı qarşılıqlarnı kimetügä, xristian dinendäge şuşı ike qanat araların caylawğa yul açır, dip ömetlänä.
Rusiäneñ xäzerge prezidentı moña qädär Vatikanda öç märtäbä bulğan ide, ämma ber mäs''älädä Putinneñ şuşı säfäre täwge - bu yulı ul yaña papa Benedict 16-nçı belän oçraşa. Putingä qädär, äle İoann Paul ikençe çorında Vatikanda Mixail Gorbaçov ta, Boris Yeltsin dä bulıp kitkän ide.

Rusiä citäkçeläre Vatikanğa şulay itep ara-tirä kilep torsa da, papa xaqında monı hiç äytep bulmıy - katolik çirkäwe başlığınıñ älegä qädär Rusiägä barğanı yuq. Räsmi Mäskäw artında torğan Urıs pravoslav çirkäwe Vatikannı üzenä qarşı doşmani eşçänlek alıp baruda ğäyepli häm Papanıñ Rusiägä kilüe öçen älegä waqıt citmäde, dip belderä. Elekke yıllarda Gorbaçov ta, Yeltsin dä İoann Paul ikençegä üz çaqıruların tapşırsa da, urıs pravoslavları moña kisken qarşı çığıp kilde, ä inde xakimiätkä Mäskäw patriarxatına yaqın torğan Putin kilgäç, Rusiäneñ Vatikan belän mönäsäbätläre ğomumän pravoslav çirkäwe liniäsen çağıldıra başladı häm şunısı qızıq - Putin inde Papanı Rusiägä kilergä öndägän elekke çaqırularnı yañartıp tormadı.

Papa itep Benedict saylanğaç qına, Mäskäw patriarxatı belän Vatikan arasında yaqınayuğa omtılu sizelde. Şuña da xäzer qayber küzätüçelär Vladimir Putin nihayät Papanı Rusiägä inde çaqıra ala digän faraz beldergän ide. Ämma İtaliädäge "İl Riformista" basmasınıñ Vatikan xäbärçese Paolo Rodari moña şiklänep qarıy:

"Minemçä, dinara aralaşu yağınnan qarağanda, Vatikan Putin belän bu oçraşudan ällä ni zur uñışlar kötmi. Monıñ ike çirkäw arasındağı oçraşuğa öleş kertü ixtimalı xaqında min bik ük imin tügel. Papa Urıs pravoslav çirkäwe belän mönäsäbätlären turıdan-turı Aleksi İkençe häm Mäskäw Patriarxatı aşa alıp baraçaq. Şuña da min Putin, Gorbaçov kebek, Papağa Mäskäwgä kilü däğwäten birer dip uylamıym", di Vatikan belgeçe Paolo Rodari.

Şuşı ike çirkäwne - katoliklarnı häm pravoslavlarnı - härberse üzeneñ tarixi dairäse dip sanağan çirlärdä ber dinnän ikençesenä qıstawlar mäs''äläse borçıy, urıs pravoslav çirkäwe monı katoliklarnıñ "doşmani eşçänlege" itep kürä. Alarnı könbatış Ukrainadağı çirkäw büleneşe dä ayıra. İkençe yaqtan, Vatikannı da, Mäskäw Patriarxatın da tormışnıñ torğan sayın nığraq dönyawi prinsiplarğa qorıluı, xristian dine tä''sireneñ kimüe, İslamnıñ üsüe nıq borçıy. Bu alarnı berläşterügä etärä, diärgä bula.

Rodari fikerençä, Putinneñ Benedict belän oçraşuında süz näq menä şul temalar - ayırım alğanda, Kosovo, Çeçnä, Yaqın Könçığıştağı xällär, İslam turında bara ala.

Söyläşü öçen Putin belän Benedict arasında tel kirtäläre bulmas dip kötelä. Mäğlüm ki, xäzerge Papa çığışı belän Germaniädän, ä Vladimir Putin zamanında kommunistik Könçığış Germaniädä KGBda xezmät itkän keşe bularaq, german telen yaxşı belä dip sanala.

Kärim Kamal