Rusiä ni öçen Buşerdan çigenä?

Bu atnada Rusiäneñ İrandağı Buşer atom stansiäsen tözüçe belgeçläre annan kitä başladı digän xäbärlär kürende. Räsmi Mäskäwgä yaqın torğan çığanaqlar monı, İran urannı bayıtu taläplären qabul itmäde häm xäzer şunıñ öçen cäzasın ala, dip añlata. Rusiäneñ Tähranğa qarata qırıslana töşkän şuşı mönäsäbäte şimbägä qädär däwam itärme?
Ä ni öçen şimbägä qädär genä, diärsez, xörmätle tıñlawçılar. Eş şunda ki, şimbä könne Berläşkän Millätlärneñ İminlek Şurası İranğa qarşı xalıqara çikläwlärne tağın da qırıslatu mäs''äläsen tikşeräçäk. Ägär dä Rusiä belgeçläreneñ Buşerdan kitä başlawı Mäskäwneñ Tähranğa qarata älegä cılı bulğan mönäsäbäte üzgärüen kürsätsä, bu İminlek Şurasındağı wäzğiätneñ, anda tawışlarnıñ niçek birelüen dä üzgärä aluın añlataçaq.

Rusiäneñ atom energiäse ministrlığı alay da, urıs belgeçläreneñ Buşerdan kitüe anda eşlägännärneñ ğadi almaşınuı ğına bulıp tora dip belderä. Ämma Mäskäw räsmiläre süzlärennän añlaşılğança, Buşerdağı atom stansiäsen safqa bastıru turında İran belän alıp barılğan söyläşülär älegä tänäfes alğan.

Qayber belgeçlär, bu söyläşülärneñ däwam itüe inde ikele, digän fiker belderä. Kremlgä yaqın torğan Politika fiker üzäge xezmätkäre Väçeslav Nikonov, misal öçen, İrannıñ atom mäs''äläsendäge kirelege, ul çınnan da atom qoralı eşlärgä mataşa axrı digän şiklär tudıra, di. Mondıy şartlarda, dip däwam itä Nikonov, Buşerğa atom yağulığın cibärü mömkin tügel.

Rusiä aylar buyı İrannı, Quşma Ştatlar qarşında da, Berläşkän Millätlärdä dä yaqlap kilde. Ul moña qädär Tähranğa qarşı qırıs çikläwlär kertüne dä kire qağıp tordı. Şunıñ sürätendä soñğı täräqqiät çınnan da wäzğiätneñ kötelmägän töstä üzgärä başlawına işarä itä.

Mäskäwne moña närsä etärä soñ? Moña öç säbäp bula ala, di ikençe ber säyäsi belgeç Aleksey Puşkov. Berençese - Kreml İrannı yaqlaw mäs''äläsendä inde xälennän kilgänen barın da eşläde häm çikkä kilep terälde. İkençese - prezident Putin şulay itep bälkem dä üzeneñ "salqın suğış" çorı fikerläwennän, yäğni Amerikağa naçar bulğan närsä bezgä yaxşı digän fikerläwdän arınuın kürsätergä telider. Häm nihayät, Rusiä İminlek Şurasındağı qalğan äğzalarğa, İrannıñ atom qorallı buluına yul quya almawın kürsätergä omtıla ala.

Rusiäneñ bügenge köndä Amerika Quşma Ştatları belän qarşılıqları bolay da çamadan tış artıp kitte - Gruziä, Ukraina, Azärbaycandağı säyäsi xällär, Üzäk Yewropada raketalardan saqlanu sistemasın urnaştıru niätläre. Yäğni İrannan başqa da Mäskäwneñ Washington belän problemaları citärlek.

Kärim Kamal