Bu süz tatarça ruxi bergälek, mänfägät'lär urtaqlığı, berdäm cawaplılıq digänne añlata. Dimäk, aña bağışlanğan çaralar da bergä oyıştırılırğa tieş. Alay bulmadı – härkemneñ üz qırığı - qırıq kilep çıqtı.
Şähärneñ näq üzägendä – Lenin häm Gonçarov uramnarı kiseleşendäge mäydançıqta 2 – 3 yöz çaması aldanğan investorlar mitingqa baraçaq kolonnanı kötep toralar. Xakimiät iğtibarın tözelgän fatirlarıbız yazmışına cälep itärgä tırışabız, dilär.
Üzäk uramnarda elengän megafonnar aşa tantanalı marşlar, öndämälär yañğırıy.
Gonçarov uramı buylap Berdäm Räsäy, Ğadel Räsäy firqäläre, törle tarmaqlar buyınça Hönäri berleklär kolonnaları tuplana. Menä qayber şiğar'läre: “Berdäm Räsäy häm profsoyuzlar layıqlı tormış däräcäse yaqlı”, “Ul'yan cirenä – layıqlı tormış!”, “Bez yuğarı sıyfatlı mebel' belän Räsäygä xezmät itäbez”, “Byudjetniklar häm pensionerlar xoquqların yaqlıyq!”, “Ğadel Räsäy – xezmät iäse firqäse”… Mondıy şiğar'lär älege ike firqäneñ dä qullarında. Bu oçraqta “solidarnost'” süze dä urınlıdır. Läkin alar närsäläre belän ayırıla ikän, nigä soñ ber genä firqä tügel? – digän sorawğa cawap tabıp bulmadı. Anıñ östäwenä Seleznevnıñ “Räsäyne torğızu” dip atalğan firqäse dä barı tik Ul'yan qalasında yäşäwçelärne yaqlawı turındağı şiğar belän genä ayırıla. Qalğannarı – şul uq.
Bu firqälär, barısı da, älbättä inde, patriotlar. Alar östäwenä tağın “Patriotlar firqäse” dä bar ikän. Bu törkemneñ liderınnan: “Sin patriot, min patriot, ä kem soñ patriot tügel?” – dip sorarğa turı kilde. Ul menä nindi cawap birde: “Kem çın patriot, kem kesä patriotı ikänen dä añlarğa kiräk. Yel'sin, Zyuganov, Putin “patriotların” – bürek eçenä salınğan patriotlar ğına ul”
Axırda DPNİ digän firqä. “Dvijenie protiv neleğal'noy immigratsii” digänne añlata ikän bu xäreflär. Bötendönya xezmät iäläreneñ solidarlığı könendä mondıy süz tezmäseneñ mäğnäsen häm maqsatın üzläre dä añlamıylar.
Bu könneñ säyer bäyräm ikänen açıp saluçı iñ zur küreneş - demonstratsiäneñ dä, mitingnıñ da ber ük waqıtta ike cirdä uzularıdır. Xakimiät yaqlı firqälär häm profsoyuzlar mitingında çığışlar, nigezdä, İlbaşı Putinnıñ yıllıq yullaması ruxında yañğıradılar. Ä KPRF oyıştırğannıqı – äytmäsäñ dä añlaşıla inde. Firqä citäkçese Aleksandr Kruglikov kereş süzen 1892-yılğı Çikago waqiğalarınnan başladı häm SSSRnı torğızu taläbe belän tämamladı. Artaban barlıq çığışlar da Yel'sin-Putin rejimın qähärläwgä qaytıp qaldı. Dönya imperializmına isä azraq eläkte. KPRF kolonnasınıñ berençe rätendä iñ möhim şiğar totıp baruçı tatar xatınınnan: “Nigä sin profsoyuzlar belän tügel – KPRF rätendä?” – dip sorarğa turı kilde. “Profsoyuzlarğa ışanıç yuq, alar üzläre öçen genä tırışalar”, dide Fatıyma xanım.
Kommunistlar çarasında “Räsäyneñ agrar firqäse” digän yazmalı uniformada 200 çaması keşe dä bar ide. Alarnıñ şiğar'läre awılnı talawnı tuqtatunı, awıl tawarlarına layıqlı bäya taläp itälär. Kommunistlar çarasında nindider imperiäçel yäşlär törkeme qatnaşuı da iğtibarğa layıqtır. Aq-sarı-qara polosalı flagların Rusiä imperiäseneke, dip añlattılar. İmeş Romanovlar dinastiäsenä qädär Rusiä imperiäse şundıy flag totqan. Ä ilneñ “imperiä” statusın barı tik Petr patşa waqıtında ğına alğanın belmilär ikän alar. Yäş “imperiäçelär” fikerençä, imperiäneñ maqsatı izge: barlıq xalıqlarnı da üz qanatı astında berläşterep, başqa doşmannardan saqlaw ikän.
Semberneñ Xoquq saqlaw oyışması aktivistları ike urında da “Новая газета” nösxälären häm ilebezdä xoquqlarnıñ çüpkä dä sanalmawın isbatlawçı dokumentlar taratıp yördelär. Şulay uq üz şiğar'lären dä kütärep tordılar.
Qısqası, bu bäyrämdä “solidarnost'” töşençäsenä turı kilerlek närsä oçratıp bulmadı. Xäyer, İslam dinenä, törki dönyağa qarşı barğan total' suğış çorında bu ğibäräneñ mäğnäsen añlawçı da siräkter. İreksezdän, Zölfät Xakimneñ “Bu dönyada üz yulında härkem xaqlı” digän ğibäräse genä tormış qağidäsedäy qabul itelä.
Ayrat İbrahim, Sember