Fransiädä prezidentlıq kampaniäse barışında, Nicolas Sarkozy, irekle bazar iqtisadı bulğan Quşma Ştatlar tarafdarı bularaq tanıldı. Ämma yaña Fransuz prezidetınıñ tışqı säyäsätendäge qaraşları äle axırğıça bilgelänmäde. Yaña prezident saylangannan soñ, Fransiäneñ tışqı säysäte, Yevropa Berlege, Rusiä häm Törkiä belän mönäsäbätläre üzgärerme?
Nicolas Sarkozinıñ saylawlarda ciñüe, ul Fransiä cämğiätendä ütkärergä ciyınğan reformalarnıñ zurlığın kürsätä. Sarkozinıñ köndäşe, sotsialistlar wäkile Segolen Royal, üzeneñ programmasında tışqı säyäsätkä bik az ğına urın qaldırıp, töp iğtibarnı eçke mäsälälärgä birgän ide.
Sarkozineñ, xalıqara mäsälärdä täcribäse zur tügel. Ul eçke eşlärı ministrı bulğanda, migratsiä eşläre, çik buyı mäsäläre häm aqça yuuğa köräş kebek mäsälärädä genä xalıqara mönäsäbätlär ölkäsendä küpmeder täcribä tuplağan. Quşma Ştatlarnı yaqlawı anıñ saylaw könendä yasağan çığışında açıq kürenä:
Min, bezneñ amerikan dulsarbızğa möräcägät itärgä, häm alar bezneñ duslıqqa tayana aluları turında äytergä telim, bu bez bergä oçrağan tarix hälaqätlärdä tuğan duslıq. Min şunı äytergä telim, ägär kiräk bulsa Franstiä härwaqıt sezneñ yaqta bulaçaq. Läkin min tağın şunı da äyter idem, duslıq törle fikerdä tora aluıbıznı da añlata
Sarkozynıñ tışqı säyäsätendäge maqsatları nidän ğibärät? Parijda urnaşqan Yevropa Berlegeneñ iminlek tikşerenüläre institutında Yevropa eşläre belgeçe Walter Posch, Sarkozynıñ qaraşların ale bilgelämäde, alarnı saylaw aldınnan yasağan çığışlarınnan ğına çamalap bula, dip belderä. Walter Posch:
“İran häm Ğıraq mäsäläsendä ul Quşma Ştatlar qaraşın yaqlawın sizderä, ämma frantsuz manerı belän ul “bez duslar, ämmä bez ber törle tügel” dip äytä, şulay uq xäzerge waqıtta Sarkozinıñ Yaqın Könçığışqa qarata nindi bulsa planı barmı, belmibez.”
Ämma Sarkozynıñ, mäsälän İran programması tiräsendäge bäxäsne, xärbi çaralar belän tügel, diplomatiä yulı belän xäl itelüenä östenlek birüe mäğlüm. Sarkozy şulay uq Ğıraqtağı suğışqa qarşı buluın häm İzrailgä teläktäşlegen belderde.
Yevropa Berlegenä kilgändä, Sarkozy Yevropağa dus bulırğa häm berdäm konstitutsiäne qabul itüçelär kergän körçektän çığarğa yärdäm itärgä wäğdä itä. Sarkozy Törkiäneñ Yevropa Berlegenä qabul itelüenä qarşı bulın da açıq itep belderde.
Belgeçlär äytüençä, Sarkozy Rusiägä mönäsäbäten ale bilgelämäde. İminlek mäsälälären tikşerüçe Yevropa Berlegeneñ töbäk belgeçe Sabrina Fisher, ul Washingtonğa qarap eş itäçäk, dip belderä.
“Ber närsä açıq kürenä, Sarkozy üzeneñ tışqı säyäsäten Quşma Ştatlarğa qarap töziyäçäk, dip uylıym, Rusiä belän Quşma Ştatlar arasındağı mönäsäbätlärdä soñğı ber –yıl yarım yılda kierenkelek artuın beläbez. Şunıñ aşa bez Sarkozineñ Könçığış yünäleşendäge säyäsäten çamalıy alabız.” Rusiädä çığuçı “Kommersant” gäzite Sarkozinıñ Rusiägä mönäbäte turında küpmeder mäğlümat birä. Fransiä matbuğatınıda, elekke prezident Jacues Chirac Rusiägä cılı qaraşta toruı öçen tänqitlängän ide. Sarkozy üze dä gäzittäge tänqitçelärdän qalışmadı, dip yaza “Kommersant”. Bu gäzit Sarkozynıñ Rusiägä qarata fikeren dä kiterä. “Ägär sez minnän, Fransiä qaysı ilgä yaqınraq bulaçaq, bez Çeçnä suğışı aşa yaxşı belgän Rusiägäme yäki Quşma Ştatlarğamı, dip sorasağız, min AQŞqa dip cawap biräm, dip äytkän bulğan Nicolas Sarkozy.
Bikä Timerova.
Min, bezneñ amerikan dulsarbızğa möräcägät itärgä, häm alar bezneñ duslıqqa tayana aluları turında äytergä telim, bu bez bergä oçrağan tarix hälaqätlärdä tuğan duslıq. Min şunı äytergä telim, ägär kiräk bulsa Franstiä härwaqıt sezneñ yaqta bulaçaq. Läkin min tağın şunı da äyter idem, duslıq törle fikerdä tora aluıbıznı da añlata
Sarkozynıñ tışqı säyäsätendäge maqsatları nidän ğibärät? Parijda urnaşqan Yevropa Berlegeneñ iminlek tikşerenüläre institutında Yevropa eşläre belgeçe Walter Posch, Sarkozynıñ qaraşların ale bilgelämäde, alarnı saylaw aldınnan yasağan çığışlarınnan ğına çamalap bula, dip belderä. Walter Posch:
“İran häm Ğıraq mäsäläsendä ul Quşma Ştatlar qaraşın yaqlawın sizderä, ämma frantsuz manerı belän ul “bez duslar, ämmä bez ber törle tügel” dip äytä, şulay uq xäzerge waqıtta Sarkozinıñ Yaqın Könçığışqa qarata nindi bulsa planı barmı, belmibez.”
Ämma Sarkozynıñ, mäsälän İran programması tiräsendäge bäxäsne, xärbi çaralar belän tügel, diplomatiä yulı belän xäl itelüenä östenlek birüe mäğlüm. Sarkozy şulay uq Ğıraqtağı suğışqa qarşı buluın häm İzrailgä teläktäşlegen belderde.
Yevropa Berlegenä kilgändä, Sarkozy Yevropağa dus bulırğa häm berdäm konstitutsiäne qabul itüçelär kergän körçektän çığarğa yärdäm itärgä wäğdä itä. Sarkozy Törkiäneñ Yevropa Berlegenä qabul itelüenä qarşı bulın da açıq itep belderde.
Belgeçlär äytüençä, Sarkozy Rusiägä mönäsäbäten ale bilgelämäde. İminlek mäsälälären tikşerüçe Yevropa Berlegeneñ töbäk belgeçe Sabrina Fisher, ul Washingtonğa qarap eş itäçäk, dip belderä.
“Ber närsä açıq kürenä, Sarkozy üzeneñ tışqı säyäsäten Quşma Ştatlarğa qarap töziyäçäk, dip uylıym, Rusiä belän Quşma Ştatlar arasındağı mönäsäbätlärdä soñğı ber –yıl yarım yılda kierenkelek artuın beläbez. Şunıñ aşa bez Sarkozineñ Könçığış yünäleşendäge säyäsäten çamalıy alabız.” Rusiädä çığuçı “Kommersant” gäzite Sarkozinıñ Rusiägä mönäbäte turında küpmeder mäğlümat birä. Fransiä matbuğatınıda, elekke prezident Jacues Chirac Rusiägä cılı qaraşta toruı öçen tänqitlängän ide. Sarkozy üze dä gäzittäge tänqitçelärdän qalışmadı, dip yaza “Kommersant”. Bu gäzit Sarkozynıñ Rusiägä qarata fikeren dä kiterä. “Ägär sez minnän, Fransiä qaysı ilgä yaqınraq bulaçaq, bez Çeçnä suğışı aşa yaxşı belgän Rusiägäme yäki Quşma Ştatlarğamı, dip sorasağız, min AQŞqa dip cawap biräm, dip äytkän bulğan Nicolas Sarkozy.
Bikä Timerova.