Bügen bar Sovetlar Berlegen teträtkän, ämma asılda keçkenä genä ber waqiğägä 20 yıl tula, xörmätle tıñlawçılar. 1987-neñ 28-nçe mayında Mathias Rust digän ber german yäşüsmere Finländiädäge ber hawa alanınnan kütärelep, üzeneñ bäläkäy genä oçqıçı belän Mäskäwneñ Qızıl mäydanına kilep töşä. Rust üze monı Könbatış belän Könçığış arasında üzenä kürä ber küper buldıru teläge belän añlata.
Distä yıllar buyı ayırılıp, ber-bersenä "timer pärdä" aşa ğına qarap yäşägän Könbatış belän Könçığış arasında şundıy simvolik küper "qoruın" Mathias Rust bügen dä ğorurlanıp iskä ala - anıñ fikerençä, ul çaqtağı sovet citäkçese Mixail Gorbaçov Rustnıñ bötenläy kötelmägändä Qızıl mäydanğa kilep töşüennän faydalanıp, sovetlarnıñ xärbi citäkçelegendäge köndäşlärennän qotıla aldı.
German yäşüsmere asılda hiçkem küz aldına da kiterä almağan eşne başqardı - keçkenä genä oçqıçı belän fin çigennän bernindi qarşılıqlarğa oçramıy başqala Mäskäw üzägenä, iñ saqlanğan şähärneñ iñ saqlanğan mäydanına töşte.
Anıñ sovetlardağı hawadan saqlanu sistemasın mısqıllağan, ämma ul üze tınıçlıq missiäse dip atağan şuşı ğämäle mäğlümät çaralarındağı xisapsız yazmalarda ğına qalmadı, çırlarğa da kerde.
Ämma ul çaqta 19 yäşen tutırğan bu german yäşüsmere öçen Sovetlar Berlegenä barunıñ mondıy yulın saylawı dan qazanudan bigräk aña şaqtıy qıybatqa da töşte. Rust Qızıl mäydanda uq qulğa alındı, soñraq mäxkämä anı 4 yıllıq xezmät lagerına xökem itte. Häm ul Mäskäwneñ Lefortovo törmäsendä 14 ay utırğannan soñ yarlıqaw qazandı.
Mathias Rustnıñ Germaniägä qaytuı da ällä ni danlıqlı bulmadı. Mäğlümät çaraları anıñ turında nigezdä yaman eçtälekle mäqälälär genä yazdı. Ä 1989-nçı yılda ul yänä törmägä eläkte, bu yulı inde Germaniäneñ üzendä - xezmättäşen pıçaq belän qadawı öşen Rustqa 5 aylıq cäza birelde.
Şunnan soñ tınıçlıq urnaştıru eşennän haman da waz kiçärgä telämägän Rust solıxqa ireşü eşen Yaqın Könçığışta däwam itep qararğa buldı, xätta maxsus törkem dä qordı.
Bügenge köndä Mathias Rust qomarlı uyınnar belän yäşi - anıñ kön kürüe şul häwäskä bäyle. Küptän tügel genä ul "Washington Post" basmasına ber poker uıynınnan ber million dollarğa bayıp çığıp kitüe xaqında söylägän ide. Äytkändäy, üzennän interview alu öçen dä üzgärtep qoru çorı qaharmanı äle dä zur summa aqça sorıy.
Ämma Mathias Rust haman da ber xialıy bulıp qala - üzenä törle awırlıqlar kiterügä qaramastan, 1987-nçe yılğı ğämälen ul yazmış quşuı dip bäyäli, häm "här keşe üz yazmışın yäşärgä tieş", dip isäpli.
Kärim Kamal
German yäşüsmere asılda hiçkem küz aldına da kiterä almağan eşne başqardı - keçkenä genä oçqıçı belän fin çigennän bernindi qarşılıqlarğa oçramıy başqala Mäskäw üzägenä, iñ saqlanğan şähärneñ iñ saqlanğan mäydanına töşte.
Anıñ sovetlardağı hawadan saqlanu sistemasın mısqıllağan, ämma ul üze tınıçlıq missiäse dip atağan şuşı ğämäle mäğlümät çaralarındağı xisapsız yazmalarda ğına qalmadı, çırlarğa da kerde.
Ämma ul çaqta 19 yäşen tutırğan bu german yäşüsmere öçen Sovetlar Berlegenä barunıñ mondıy yulın saylawı dan qazanudan bigräk aña şaqtıy qıybatqa da töşte. Rust Qızıl mäydanda uq qulğa alındı, soñraq mäxkämä anı 4 yıllıq xezmät lagerına xökem itte. Häm ul Mäskäwneñ Lefortovo törmäsendä 14 ay utırğannan soñ yarlıqaw qazandı.
Mathias Rustnıñ Germaniägä qaytuı da ällä ni danlıqlı bulmadı. Mäğlümät çaraları anıñ turında nigezdä yaman eçtälekle mäqälälär genä yazdı. Ä 1989-nçı yılda ul yänä törmägä eläkte, bu yulı inde Germaniäneñ üzendä - xezmättäşen pıçaq belän qadawı öşen Rustqa 5 aylıq cäza birelde.
Şunnan soñ tınıçlıq urnaştıru eşennän haman da waz kiçärgä telämägän Rust solıxqa ireşü eşen Yaqın Könçığışta däwam itep qararğa buldı, xätta maxsus törkem dä qordı.
Bügenge köndä Mathias Rust qomarlı uyınnar belän yäşi - anıñ kön kürüe şul häwäskä bäyle. Küptän tügel genä ul "Washington Post" basmasına ber poker uıynınnan ber million dollarğa bayıp çığıp kitüe xaqında söylägän ide. Äytkändäy, üzennän interview alu öçen dä üzgärtep qoru çorı qaharmanı äle dä zur summa aqça sorıy.
Ämma Mathias Rust haman da ber xialıy bulıp qala - üzenä törle awırlıqlar kiterügä qaramastan, 1987-nçe yılğı ğämälen ul yazmış quşuı dip bäyäli, häm "här keşe üz yazmışın yäşärgä tieş", dip isäpli.
Kärim Kamal