6-8-nçe yündä Germaniädä "sigezlek" törkemeneñ çirattağı yıllıq oçraşuı uzaçaq. Soñğı yıllarda anda Rusiä dä qatnaşıp kilä. "Sigezlek" utırışı aldınnan prezident Vladimir Putin şul törkemgä kergän illärdäge qayber basmalarnıñ xäbärçeläre belän oçraştı, häm anda yaña qırıs belderülär yasadı. Rusiä prezidentı üzendäge atom qoralların Yewropağa töbäw belän yanıy.
Putingä birelgän sorawlar arasında şaqtıy çetrekle, bik qırısları da bar ide, ä inde Putinneñ üz cawapları alardan tağın da xätärräk bulıp çıqtı. Äle yünneñ 1-endä ük ütkärelsä, interview yäkşämbedä genä bäyän itelde. Vladimir Putin Germaniäneñ "Der Spiegel", İtaliäneñ "Corriera della Sera", Britaniäneñ "Times", Yapuniäneñ "Nihon Keyzay Şimbun", Fransiäneñ "Le Figaro", Kanadanıñ "Globe and Mail", Rusiäneñ "Kommersant" häm Quşma Ştatlarnıñ "Wall Street Journal" xäbärçeläre belän oçraşqan ide.
İnterview mömkinlegen Putin "sigezlek"täge Könbatış illärenä yaña yanawlar cibärü öçen faydalandı. Alarnı ber cömlä belän bolayraq taswirlap bula - ägär dä Könbatış Rusiägä qarata höcümçänräk bula ikän, Rusiä dä näq şulay uq cawap qaytaraçaq:
"Yewropada raketalardan saqlanu sisteması urnaştırıla ikän, bez sezne inde bügennän ük moña cawap belän çığaçağıbız turında kisätergä tieşbez. Bez üzebezneñ iminlekne tä''min itärgä tieş, ämma monı başlawçı bez tügel", dip kisätä Putin Könbatışnı.
Putinneñ bu belderüe, Mäskäwneñ Washington belän başlap cibärgän süz köräşendä çirattağısı ğına. Aña qädär, berniçä genä kön elek Rusiä prezidentı Quşma Ştatlar säyäsäten açıqtan-açıq "imperialistik" dip atağan ide.
Şuşı qaynar, waqıt-waqıt "salqın suğış" çorın xäterlätkän bäxäs urtasında Washingtonnıñ Yewropada yaña raketa qalqanı qorılmaların urnaştıru niäte tora. Bügenge köndä Quşma Ştatlar bu xaqta söyläşülärne Çexiä häm Pol''şa xökümätläre belän alıp bara. Düşämbedä Pragaga kilep amerikan prezidentı Bush çex citäkçeläre belän berençe çiratta näq menä şul xaqta söyläşer dip kötelä.
Uzğan atnada Rusiä şuşı kierenke wäzğiätne tağın da şäbäytep cibärde - ul beryulı yaña qitğaara häm qanatlı raketalar sınawı ütkärde häm şulay itep üzeneñ yaña aşqınıp qorallanuğa kereşä aluına işarä itte. Ämma Mäskäw berük waqıtta monıñ öçen cawaplılıqnı üzennän töşerergä tırışa, bu fäqät amerikannarnıñ raketa qalqanın qoru niätenä cawap bulıp tora, dip belderä.
Şul qaraşnı Putin "sigezlek" xäbärçeläre belän oçraşqanda da äytte:
"Bezneñ şuşı cawap ğämällär öçen bar cawaplılıqnı bez üz östebezdän töşeräbez. Çönki Yewropada başlanırğa torğan yaña aşqınıp qorallanunı bez başlamıybız. Dönyadağı strategik bizmän cimerelä. Şul bizmänne tigezläw öçen bez raketa qalqanın ütep çığarlıq qorallar buldırırğa mäcbürbez", di Vladimir Putin.
Alay ğına da tügel, Putin xäbärçelärgä, bez kiläçäktä raketalarıbıznı Yewropadağı xädäflärgä töbäyäçäkbez, dip tä östäde. Häm düşämbe könne Rusiä xökümäte äğzaları belän ütkän oçraşuında ul maxsus telekameralar aldında, berniçä kön elek bulğan sınawlarnıñ näticäse belän qızıqsındı häm yaña raketalarnı eşlägän belgeçlär belän oçraşırğa teläwen äytte.
Kärim Kamal
İnterview mömkinlegen Putin "sigezlek"täge Könbatış illärenä yaña yanawlar cibärü öçen faydalandı. Alarnı ber cömlä belän bolayraq taswirlap bula - ägär dä Könbatış Rusiägä qarata höcümçänräk bula ikän, Rusiä dä näq şulay uq cawap qaytaraçaq:
"Yewropada raketalardan saqlanu sisteması urnaştırıla ikän, bez sezne inde bügennän ük moña cawap belän çığaçağıbız turında kisätergä tieşbez. Bez üzebezneñ iminlekne tä''min itärgä tieş, ämma monı başlawçı bez tügel", dip kisätä Putin Könbatışnı.
Putinneñ bu belderüe, Mäskäwneñ Washington belän başlap cibärgän süz köräşendä çirattağısı ğına. Aña qädär, berniçä genä kön elek Rusiä prezidentı Quşma Ştatlar säyäsäten açıqtan-açıq "imperialistik" dip atağan ide.
Şuşı qaynar, waqıt-waqıt "salqın suğış" çorın xäterlätkän bäxäs urtasında Washingtonnıñ Yewropada yaña raketa qalqanı qorılmaların urnaştıru niäte tora. Bügenge köndä Quşma Ştatlar bu xaqta söyläşülärne Çexiä häm Pol''şa xökümätläre belän alıp bara. Düşämbedä Pragaga kilep amerikan prezidentı Bush çex citäkçeläre belän berençe çiratta näq menä şul xaqta söyläşer dip kötelä.
Uzğan atnada Rusiä şuşı kierenke wäzğiätne tağın da şäbäytep cibärde - ul beryulı yaña qitğaara häm qanatlı raketalar sınawı ütkärde häm şulay itep üzeneñ yaña aşqınıp qorallanuğa kereşä aluına işarä itte. Ämma Mäskäw berük waqıtta monıñ öçen cawaplılıqnı üzennän töşerergä tırışa, bu fäqät amerikannarnıñ raketa qalqanın qoru niätenä cawap bulıp tora, dip belderä.
Şul qaraşnı Putin "sigezlek" xäbärçeläre belän oçraşqanda da äytte:
"Bezneñ şuşı cawap ğämällär öçen bar cawaplılıqnı bez üz östebezdän töşeräbez. Çönki Yewropada başlanırğa torğan yaña aşqınıp qorallanunı bez başlamıybız. Dönyadağı strategik bizmän cimerelä. Şul bizmänne tigezläw öçen bez raketa qalqanın ütep çığarlıq qorallar buldırırğa mäcbürbez", di Vladimir Putin.
Alay ğına da tügel, Putin xäbärçelärgä, bez kiläçäktä raketalarıbıznı Yewropadağı xädäflärgä töbäyäçäkbez, dip tä östäde. Häm düşämbe könne Rusiä xökümäte äğzaları belän ütkän oçraşuında ul maxsus telekameralar aldında, berniçä kön elek bulğan sınawlarnıñ näticäse belän qızıqsındı häm yaña raketalarnı eşlägän belgeçlär belän oçraşırğa teläwen äytte.
Kärim Kamal