Räsmi säfär belän Pragağa kilgän George Bush üz ileneñ raketa qalqanı mäs''äläsendä Mäskäw belän tiränäyä barğan qarşılıqları buluın istä totıp, yaña saqlanu sisteması Rusiägä hiç kenä dä qurqınıç tudırmıy, "salqın suğış" inde bette dip, Rusiä qurquların kimetergä tırışıp qaradı. Şuşı belderüenä qädär ul Çexiä citäkçeläre belän söyläşülär ütkärde häm Praga tirälärendä radar qorılmasın urnaştıru mäs''äläsen tikşerde.
Radar mäs''äläse Çexiäneñ üzendä dä şaqtıy tirän qarşılıqlar uyata. Premyer Mirek Topolanek citäklägän urta-uñ xökümät nigezdä amerikan planın yaqlasa, oppozitsiädäge sotsial-demokratlar häm bigräk tä kommunistlar Çexiäneñ Quşma Ştatlar qoraçaq raketa qalqanına quşıluın tänqitli. Fiker beleşü näticäläre küpçelek xalıqnıñ da älegä bu ideäne xuplap betermäwen kürsätä.
Ämma sişämbedä Çexiäneñ prezidentı Vaclav Klaus häm ilneñ premyer-ministrı Mirek Topolanek belän oçraşqan Bush raketa qalqanınıñ zarurlığın, kiräklegen añlatunı çexlarğa ğına tügel, Rusiä prezidentı Vladimir Putingä dä cäyelderde.
Mäğlüm ki, amerikannarnıñ yaña saqlanu sistemasın buldıru niäten Mäskäw soñğı aralarda, moña qädär kürelmägän qırıs süzlär belän bäyäli başladı, xätta moña tieşle cawap qaytaraçağın, üz atom raketaların Yewropağa töbiäçägen belderde.
Quşma Ştatlar prezidentı George Bushnıñ Rusiägä cawabı mondıy:
"Saqlanu sistemasınıñ berdänber maqsatı - ul da bulsa irekle illärne totrıqsız däwlätlärdän yasala alırlıq raketa höcümnärennän saqlaw. Bu tınıçlıqqa çın yanaw bulıp tora. Min inde prezident Putingä äytkänemçä, Rusiä bezneñ doşman tügel. Bezneke kebek irekle cämğiätneñ doşmanı bulıp radikallar, ekstremistlar, yä inde irekle dönyanı örketep torğan totrıqsız xakimiätlär tora", dip añlata raketa qalqanınıñ asıl maqsatın prezident Bush.
Quşma Ştatlar citäkçese Pragada şulay uq, Çexiä xalqı "yä Amerika, yä Rusiä dustı bulu arasınnan saylarğa tieş tügel, sez ikese dä bula alasız", dip tä belderde.
Çex premyerı Mirek Topolanek ildä amerikan radarın qoru mäs''äläsendä başqa taraflarnıñ, berençe çiratta Rusiäneñ qarşı çığuına ällä ni iğtibar itärgä cıyınmawın belderep kilsä, äle küptän tügel genä Mäskäwdä häm Qazanda bulıp kitkän prezident Vaclav Klaus, şäxsän radarnı yaqlıy, ämma amerikan yağı Rusiä citäkçelären dä künderä alır digän ömettä tora:
"Bez älbättä ildä häm kürşe Pol''şada amerikan xärbi nığıtmasın urnaştıru mäs''äläsen tikşerdek häm prezident Bush belän bu ölkädä kileştek. Minemçä, şul da bik möhim, prezident Bush bar bu mäs''älälärne Rusiägä häm prezident Putingä añlatu öçen bar tırışlığın quyaçağın wäğdä itte", dip belderde Çexiä prezidentı Klaus.
Töştän soñ Quşma Ştatlar prezidentı Praganıñ "Hilton" qunaqxanäsendä oppozitsiädäge sotsial-demokratlar citäkçese Jiri Paroubek belän dä oçraştı. İnde äytelgänçä, parlamenttağı sul partiälär radar qorlımasına qarşı çığa. Paroubek bu uñaydan ildä referendum ütkärüne täqdim itä. Berük waqıtta sotsial-demokratlar, raketa qalqanı planı NATO aşa ğämälgä quyılsa, aña qarşılığın alu ixtimalın da qaldıra.
Kärim Kamal
Ämma sişämbedä Çexiäneñ prezidentı Vaclav Klaus häm ilneñ premyer-ministrı Mirek Topolanek belän oçraşqan Bush raketa qalqanınıñ zarurlığın, kiräklegen añlatunı çexlarğa ğına tügel, Rusiä prezidentı Vladimir Putingä dä cäyelderde.
Mäğlüm ki, amerikannarnıñ yaña saqlanu sistemasın buldıru niäten Mäskäw soñğı aralarda, moña qädär kürelmägän qırıs süzlär belän bäyäli başladı, xätta moña tieşle cawap qaytaraçağın, üz atom raketaların Yewropağa töbiäçägen belderde.
Quşma Ştatlar prezidentı George Bushnıñ Rusiägä cawabı mondıy:
"Saqlanu sistemasınıñ berdänber maqsatı - ul da bulsa irekle illärne totrıqsız däwlätlärdän yasala alırlıq raketa höcümnärennän saqlaw. Bu tınıçlıqqa çın yanaw bulıp tora. Min inde prezident Putingä äytkänemçä, Rusiä bezneñ doşman tügel. Bezneke kebek irekle cämğiätneñ doşmanı bulıp radikallar, ekstremistlar, yä inde irekle dönyanı örketep torğan totrıqsız xakimiätlär tora", dip añlata raketa qalqanınıñ asıl maqsatın prezident Bush.
Quşma Ştatlar citäkçese Pragada şulay uq, Çexiä xalqı "yä Amerika, yä Rusiä dustı bulu arasınnan saylarğa tieş tügel, sez ikese dä bula alasız", dip tä belderde.
Çex premyerı Mirek Topolanek ildä amerikan radarın qoru mäs''äläsendä başqa taraflarnıñ, berençe çiratta Rusiäneñ qarşı çığuına ällä ni iğtibar itärgä cıyınmawın belderep kilsä, äle küptän tügel genä Mäskäwdä häm Qazanda bulıp kitkän prezident Vaclav Klaus, şäxsän radarnı yaqlıy, ämma amerikan yağı Rusiä citäkçelären dä künderä alır digän ömettä tora:
"Bez älbättä ildä häm kürşe Pol''şada amerikan xärbi nığıtmasın urnaştıru mäs''äläsen tikşerdek häm prezident Bush belän bu ölkädä kileştek. Minemçä, şul da bik möhim, prezident Bush bar bu mäs''älälärne Rusiägä häm prezident Putingä añlatu öçen bar tırışlığın quyaçağın wäğdä itte", dip belderde Çexiä prezidentı Klaus.
Töştän soñ Quşma Ştatlar prezidentı Praganıñ "Hilton" qunaqxanäsendä oppozitsiädäge sotsial-demokratlar citäkçese Jiri Paroubek belän dä oçraştı. İnde äytelgänçä, parlamenttağı sul partiälär radar qorlımasına qarşı çığa. Paroubek bu uñaydan ildä referendum ütkärüne täqdim itä. Berük waqıtta sotsial-demokratlar, raketa qalqanı planı NATO aşa ğämälgä quyılsa, aña qarşılığın alu ixtimalın da qaldıra.
Kärim Kamal