Libiädäge Bolğarstan meditsina xezmätkärläre öylärenä qayttı

8 yıl törmälärdä utırğannan soñ, bügen 5 bolğar şäfqät tutaşı häm ber fälästinle tabib Tripolidan Sofiägä qayttı. Alar Sofiä hawa maydanına Fransiä prezidentınıñ oçqıçı belän kilep töşte. Bolğarstan Prezidentı Georgi Parvanov Libiä balalarına HİV yäğni VİÇ yoqtıruda ğäyeplängän şuşı meditisina xezmätkälären yarlıqaw qararın çığardı.
Biş şäfqät tutaşı häm ber tabipnı Sofiägä Fransiä däwlät oçqıçı alıp qayttı. Libiädä 400dän artıq balağa HİV yäğni VİÇ yoqtıruda ğäyeplängän şuşı meditsina xezmätkärläre, başta ülem cäzasına hökem itelgän ide. Annan soñ, Libiä qararın yomşarttı, ülem urınına ğomerlek törmä cäzasın birde. Zıyan kürgän ğaylälärgä 1 million dollar birü turında kileşende.

İke yaqlı kileşü nigezendä Bolğarstanğa tapşırılğan şuşı meditsina xezmätkärläre, Sofiägä Fransiä prezidentınıñ iptäşe Cecilia Sarkozy häm Yevropa Berlegeneñ komissionerı Benitta Ferro-Waldner belän bergä kilep töşte. 5 şäfqät tutaşın Kristiana Valcheva, Nasya Nenova, Valentna Siropulo, Valya Chervenyashka, Snezhana Dimitrovanı häm fälästinle tabip Ashraf al-Hazouznnı hawa alanında ğailäläre qarşı aldı.

Şuşı 6 keşene Libiä 400dän artıq balağa VİÇ yoqtırğan öçen hökem itkän ide. Şäfqät tutaşları häm tabibnıñ eşe 1999 yıldan birle tikşerelä. Alar ğäyepne tanu turındağı, elegräk äytelgän süzlärdän baş tarttı, alarnı cäfalap äyterdelär dip, üzläreneñ ğäyepsezlegen belderep kilde. Şäfqät tutaşı Snezhana Dimitrova, bügen Bolğarstan hawa alanına töşkäç bolay dip äytte : “Min şuşı mizgel öşen yäşädem, häm ul nihayät kilde. Min ülem qararı belän ber qayçan da kileşmädem. Min anı qabul itmädem. Xäzer min bäxetle.” Bolğarstan premyer ministrı Stanislav Stanishev, xäzer iñ möhime - bezneñ meditsina xezmätkäläreneñ oylärenä isän-imin qaytuı, alar belän bulğan qotoçqıç xällär xäzer tämamlandı inde, dide. Bolğarstan prezidentı Georgi Parvanov, şuşı şäfqät tutaşların häm Bolğarstan watandaşlığın alğan fälästin tabibın yarlıqaw qararın imzaladı.

Yevopa Komissiäse Prezidentı Jose Manuel Barroso, şäfqät tutalaşlarınıñ Bolğarstanğa tapşırıluyın häm alarnıñ irekkä çığarıluyın Yevropa Berlegeneñ uñışı itep bäyäläde. Ul şulay uq, meditsina xezmätkärläreneñ törmädän çığarılu eşe, Yevropa Berlege belän Libiä arasında mönäsäbätlärneñ yaxşıruyına nigez birä dide. Jose Manuel Barroso, medisina xezmätklären çığaru turındağı eş, Libiädäge AİDS (SPİD) belän çirlägän balalarnıñ yaxşıraq qarawnı da küz aldında tota. Libiäneñ tışqı eşlär ministrı Abdel Rahman Shalgham Yevropa Berlege belän Libiä, şuşı meditisina xezmätkärlären törmädän çığarğannan soñ, tulı qanlı xezmättäşlek turında kileşte, dip belderde. Tripolida tözelgän kileşü turında täfsille mäğlümat älegä yuq. Bu söyläşülärdä Fransiä Prezidentınıñ tormış iptäşe Cecilia Sarkozy häm Yevropa berlegeneñ tışqı eşlär komissionerı Benita Ferroro Waldner qatnaştı. Fransiä Prezidentı Nikola Sarkozy çärşämbedä Libiägä kiläçägen xäbär itte. Sarkozy Yevropa Berlege yaki Fransiäneñ Libigä aqça küçerü xäbären kire qaqtı. “Min şunı ışandırıp äytä alam, Fransiä dä, Yevropa Berlege dä Libiägä açqa tüläwdä qatnaşmadı.”

Bu belderü, Libiä räsmiläreneneñ bügen häm ber atna elek äytkän süzlärenä qarşa kilä. Elegeräk Libiä tışqı eşlär ministrı Abdel Raxman Şalgham, Yevropa Berlege dä Fransiä dä aqça birde dip äytkän ide.

Balaları Viç yoqtırğan ğaylälärneñ xoquqların yaqlawçı İdriss Lagha xäbär itkänçä, ğaylälär kompensatsiä itep tülängän 460 million dollarnı alğan. Här ğailägä 1 million dollar. Anıñ äytüenä qarağanda aqçalar Benghazi xalıqara waqıfınnan birelgän. Şuşı şähärdäge xastaxanädä balalar VİÇ yoqtırğa bulğan. Älege Benghazi waqıfı 2006 yılda oyışqan. Şuşı Benghazi xastaxanäsendäge şartlarnı yaxşırtu öçen aqçalarnı anda Yevropa Berlege, Fransiä, Bolğarstan, Britaniä häm Libiä birä.

Bikä Timerova