Böten Rusiä buylap, balalar häm alarnıñ ata-anaları 1nçe sentäber bäyrämenä, yaña uqu yılına äzerlänä. Küpçelek mäktäplärdä 1nçe sentäberdä belem köne bilgeläp üteläçäk. 3 yıl elek Beslanda mäktäp balaların totıqqa alu faciğase dä şuşı belem könendä bulğan ide. Mäskäw, Qazan häm başqa şähärlärdäge ata-analar belem sıyfatı turında ğına tügel, balalarnıñ iminlege öçen dä borçıla.
Sabıyların mäktäplärgä äzerläwçe ğailälär öçen, 1nçe sentäberqä qädär qalqan soñğı könnär- iñ kierenke waqıt. Ata-analar balanıñ kiemnären qarıy, mäktäp äsbapların ala, rukzaqların äzerläp quya. Mäskäwdä yäşäwçe Hamest Sarkisyän da, şul uk eşlär belän mäğül. Ämma anı, bıyıl , ulunıñ Mäskäw mäktäbendä ni däräcädä imin buluı da borçıy. Sarkisän xanım bolay di: “Min berär naçarlıqtan qurqam, saylawlar yaqınlaşıp kilä. Beslannan soñ, belmim inde, här ana balasın mäktäpkä cibärergä qurqa. Elek 1nçe sentäber bäyräm ide, küñelle ide, ämma xäzer mäktäpkä qurqıp cibäräbez xäzer. Anda millitsiä saqlıy, ämma beläsezme, barıber qurqıta.”
3 yıl elek, Çeçnya separtistları, Beslan mäktäbendä 1 meñnän artıq keşene totıq itep alğan ide. Alar arasında belem könenä kilgän balalar, ata-analar häm uqıtuçılar buldı. 3 köne buyı barğan waqiğalar, Rusiä maxsus köçläreneñ qomap alınğan mäktäpkä bärep kergännän soñ tämamlana. Ul waqıtta 330 dan kübräk keşe ülde, alarnıñ kübese balalar.
Küplär, yaqınlaşıp kilüçe prezident häm parlament saylawları aldınnan borçulı xisläre belän yäşibez, dip äytä. Küptän tügel Mäskäw belän Piterbur arasında yörüçe poezd şartlatılğan ide. Qayber räsmilär bu xäl, ildä totrıqsızlıq tudıru maqsatında oyıştırıldı, dip belderde.
Ämma Mäskäwneñ 175 mäktäbeneñ citäkçe urınbasarı ata-analarnı tınıçlandıra. Tatyana Stankeviç : “Bezneñ mäktäp täwlek äylänäsendä saqlana. Bezneñ küzätü sistemnarı bar, bezneñ işektän kerüçelär kontroldä totıla, bezneñ mäktäp kirtä belän äyländerep alınğan, qapqadan kerüçelär kürenep tora, alar belän söyläşep alıp bula. Şulay itep bez kemneñ kerüen kontroldä totabız. Bu Beslan waqiğasınnan söñ häm ğomumän balalarnıñ iminlege öçen dä eşlände.”
Beslandağı waqiğalardan soñ Qazan mäktäplären dä saqlaw arttırılğan ide. İşek töplärenä saqçılar quyıldı. Berençe waqıtta alar härkemnän dokumentın soradı, oçraqkı keşelärne kertmäde, soñınnan qayber mäktäplärdä taläplär yömşara töşte.
Qazanda yäşäwçe Ğabdraxmanovlar ğailäse dä uqu yılı başlanuğa äzerlänä. 11 yäşlek Ayğelne mäktäpkä iltergä ciyınğan Venera Ğabraxmanova da balanıñ iminlege öçen borçıla, ämma Beslandağı kebek xällär Tatarstanda bulmas, dip ışana. Venera Ğabraxmanova: “ Balalar öçen qurqabız inde, süz dä yuq, ämma bezneñ möselman respublikada Beslandağı kebek xällär bulmas, Çeçnä yağınnan höcüm itmäslär, alar da möselman, bez dä möselman, bezdä andıy xällär bulmasqa tieş. Balalarnı saqlaw bälkem citärlek däräcädä tüğelder dä, işek töbendä toruçılar, bik sorağanda kertep cibärä, teläsä kemne dä kertä ala digän süz.”
Bikä Timerova
3 yıl elek, Çeçnya separtistları, Beslan mäktäbendä 1 meñnän artıq keşene totıq itep alğan ide. Alar arasında belem könenä kilgän balalar, ata-analar häm uqıtuçılar buldı. 3 köne buyı barğan waqiğalar, Rusiä maxsus köçläreneñ qomap alınğan mäktäpkä bärep kergännän soñ tämamlana. Ul waqıtta 330 dan kübräk keşe ülde, alarnıñ kübese balalar.
Küplär, yaqınlaşıp kilüçe prezident häm parlament saylawları aldınnan borçulı xisläre belän yäşibez, dip äytä. Küptän tügel Mäskäw belän Piterbur arasında yörüçe poezd şartlatılğan ide. Qayber räsmilär bu xäl, ildä totrıqsızlıq tudıru maqsatında oyıştırıldı, dip belderde.
Ämma Mäskäwneñ 175 mäktäbeneñ citäkçe urınbasarı ata-analarnı tınıçlandıra. Tatyana Stankeviç : “Bezneñ mäktäp täwlek äylänäsendä saqlana. Bezneñ küzätü sistemnarı bar, bezneñ işektän kerüçelär kontroldä totıla, bezneñ mäktäp kirtä belän äyländerep alınğan, qapqadan kerüçelär kürenep tora, alar belän söyläşep alıp bula. Şulay itep bez kemneñ kerüen kontroldä totabız. Bu Beslan waqiğasınnan söñ häm ğomumän balalarnıñ iminlege öçen dä eşlände.”
Beslandağı waqiğalardan soñ Qazan mäktäplären dä saqlaw arttırılğan ide. İşek töplärenä saqçılar quyıldı. Berençe waqıtta alar härkemnän dokumentın soradı, oçraqkı keşelärne kertmäde, soñınnan qayber mäktäplärdä taläplär yömşara töşte.
Qazanda yäşäwçe Ğabdraxmanovlar ğailäse dä uqu yılı başlanuğa äzerlänä. 11 yäşlek Ayğelne mäktäpkä iltergä ciyınğan Venera Ğabraxmanova da balanıñ iminlege öçen borçıla, ämma Beslandağı kebek xällär Tatarstanda bulmas, dip ışana. Venera Ğabraxmanova: “ Balalar öçen qurqabız inde, süz dä yuq, ämma bezneñ möselman respublikada Beslandağı kebek xällär bulmas, Çeçnä yağınnan höcüm itmäslär, alar da möselman, bez dä möselman, bezdä andıy xällär bulmasqa tieş. Balalarnı saqlaw bälkem citärlek däräcädä tüğelder dä, işek töbendä toruçılar, bik sorağanda kertep cibärä, teläsä kemne dä kertä ala digän süz.”
Bikä Timerova