Pakstan: İlne nilär kötä?

Binäzirneñ yaqınnarı anı cirläw aldınnan, 28.12.2007

Comğa könne Pakstanda mäşhür säyäsätçe, elek ike märtäbä premyer-ministr bulıp torğan, ä soñğı aralarda oppozitsiäne citäklägän Binäzir Bhuttonı cirlädelär, ul ilneñ Sind wilayätendäge tuğan awılında, ğailä torbäsenä kümelde. Bhutto üzenä atnakiç höcüm yasalğannan soñ xastaxanädä wafat buldı. Anıñ üleme bar Pakstannı bilgesezlek xalätendä qaldırdı - xalıqnıñ zur öleşe Binäzirne, säyäsi totrıqsızlıq häm mäzhäbara bäreleşlär kiçergän Pakstannı berläşterä alırlıq cämäğät eşleklese itep kürä ide. Xäzer iñ zur soraw bulıp, ilne närsä kötä digäne tora.

Pakstandağı bilgesezlek ber şul il belän genä çiklänmi, bar töbäkkä dä tarala, xätta dönya xällärenä dä zur yoğıntı yasıy - mäğlüm ki, iñ ere möselman däwlätläreneñ berse bulğan Pakstanda atom bombası bar häm ildä totrıqsızlıq cäyelü belän, berençe bulıp, şul qoral kemnär qulına qala ala digän soraw tua.

Şuşı sorawnıñ bik urınlı häm şaqtıy citdi buluına, Pakstandağı xällärgä dönya bazarlarınıñ şunda uq tiskäre reaksiä kürsätüe dä işarä itä. Töbäktä yänä säyäsi totrıqsızlıq tudıra alırlıq höcüm altın häm yağulıq bäyäläreneñ kütärelüenä, dollarnıñ tağın da köçsezlänüenä kiterde.

Binäzir Bhutto comğa könne üz ğailäseneñ törbäsendä cirlände. Pakstan da, bar dönya da, anıñ belän bergä Pakstanda tınıçlıq wä demokratiä qoru ömetläre dä cirlänmägänder, dip ışana. Ämma älegä monı özderep äytep bulmıy. Pakstannıñ "The News" gäzite möxärrire Şahid Säydulla ildäge mömkin täräqqiätne bolayraq farazlıy:

Binäzir Bhuttonıñ açulı tarafdarları uramnarda näfräten belderä, 28.12.2007

"Pakstannıñ bar tarixı şundıy ki, Bhuttonı üterü kebek waqiğälär buluğa ayırım säyäsi köçlär härwaqıt üzläreneñ genä maqsatların qayğırta, barı tik üzläreneñ genä tar mänfäğätlären alğa sörä başlıy. Bu xäzer berençe çiratta, prezident Möşärräfkä, ikençedän, yäşeren xezmätlärgä, häm nihayät, qorallı köçlärgä qarşı eşlänä ala, häm uylıymın ki, bolarnıñ berse dä il öçen faydalı bulmayaçaq."

İnde il belän ni bulır digän sorawğa cawap ezlägändä, baştan uq, tağın ike atnadan soñ ütärgä tieş bulğan parlament saylawı, ul axırğı çiktä uzarmı, yuqmı digän mäs'älä kilep basa. Näq menä şul tawış birü Pakstanğa yänä demokratiäne qaytarır dip farazalanğan ide.

Saylawda zur uñışqa ireşer dip kötelgän Bhutto atnakiç höcüme näticäsendä yuq itelde, oppozitsiäneñ ikençe zur citäkçese, şulay uq elekke premyer-ministr Nawaz Şärif saylawda qatnaşmayaçağın belderä. Häm bu üzenä kürä säyäsi buşlıq tudıra.

Şuşı şartlarda xäzerge xakimiät, prezident Möşärräf xökümäte beryaqtan, başqa säyäsi köçlärne berläşügä öndäsä, ikençe yaqtan, saylawnı üz waqıtında, yäğni ğinwarnıñ 8-endä uzdırunı yaqlıy.

Pakstan premyer-ministrı Möxämmäd Mian Sumru comğa könne başqala İslamabadta bu xaqta bolay dip belderde:

"Bez xäzer saylawnı kiçekterü mäs'äläsen başqa partiälär belän bergäläşep tikşeräbez. Närsä genä bulmasın, partiälär ireşkän urtaq fikergä buysınırğa kiräk bulaçaq. Älege mizgeldä isä saylaw iğlan itelgänçä, üz waqıtında bulır dip farazlana", dide ğinwar saylawı kiçekterelä alamı digän sorawğa Pakstannıñ xäzerge premyer-ministrı.

Moñardan tış uram çualışları arta barğan Pakstanda, radikal islamçılar üz eşçänlegen arttırırmı, ildä yänä ğädättän tış xäl kertelerme, digän sorawlar da kiñ taralğan.