Amerikan İnisiativa Instititu ağzası, Yaqın Könçığış ekspertı häm AQŞ xökümäte kiñäşçelärennän Michael Rubinneñ 6 iyündä “The Wall Street Journal” gazetasında çıqqan mäqaläse “Törkiäneñ Putine kitärgä tiyeş” dip atala. Şuluq mäqalä 9 iyündä radikal gazetasında “Erdogannıñ Putindan ayırması yuq” dip törekçä basılıp çıqtı. Mäqaläneñ originalında rubrikanıñ astında qalın xäreflär belän “Erdogan Putin bulırga teli torğandır, läkin ul şuşı ambitsiäläre öçen ni AQŞ, ni Avropanıñ yaqlawına ireşmäskä tiyeş”, dip yazlıgan.
Michael Rubin törek general ştabınıñ İstanbuldağı xärbi akademisäsendä ütkärelgän xalıqara Yaqın Könçığış simpoziumına qatnaşqannan soñ bu mäqaläne yazıp diqqätne cälep itte. Bälki dä berençe märtäbä kürenekle ber amerikan belgeçe premier Erdoganga qarşı ber fiker äytkän buldı. Ul mäqaläsendä mondıy fikerlär yaza: “Erdogan üzenä yaraqlı bulğanda demokratiä fikrenä yäbışsä da, xäzer añarga arqası belän äylände. Mäxkämälär xökümätkä qarşı qarar birgändä alarnı ütäwdän baş tarta. Mätbuğatnı Kreml kebek ähämiätsez dip kürä. Ikence zur mätbuğat organı Sabah gazetası belän ATV televidenie şirkäten üz kontrole astına aldı. Erdogannıñ kabinet ağzaları östennän 30 korruptsiä ğäyepläve mäxkämälärdä tikşerelä. Erdogan İslam belän könbatış arasındagı upqınnı taraytu ber yaqta torsın, kiresençä anti Amerkian häm anti semitik yala yağularnı yaqlap, bu upqınnıñ arasın tagı da açtı. AQŞ belän Avropada justitsiä demokratiälärne saqlağan ber instrument. Törkiädä dä monıñ şulay buluwı törek demokratiäseneñ ölgergänlegen kürsätä.”
5 iyündä konstitutsiä mäxkämäse universitetlarda xatın-qız studentlarga baş yawlığı belän kerü iregen birgän ike konstitutsiä maddäsen köçtän çığarğaç, Törkiädä zur ızğışlar çıqtı. AK partiälelär konstitutsiä mäxkämäsenä xöcem itä başladılar. AK partiäneñ parlamentagı justitsiä komisiäse çitäkçese İyimaya bu atna başında yaña ber täqdim kertep küp keşene şaqqatırdı. Ul konstutsiä mäkämese alğan qararlarnı parlamentta tawışqa quyıp, kiräkkändä 5 yıl möddät belän tuñdıru xoquqı birgän ber konstitutsi maddäse äzerlärgä çaqırdı.
İnde küpçelek televidenie kanallarınıñ xäbär programalarında här kön sayın diärlek premier şunı äytte, oppoziätsion partiä liderları monı äytte digän alarnıñ ber-berlären ğäyeplägän belderüläre urın ala. Eş ul däräcägä çitte ki, xoquq buyınça belem almağannar da üzenä kürä fikerlär äytä. Mäcles räise Toptan krizistan qotılı öçen Russiädä bulğanı kebek ike mäcles buldıru formulasın täqdim itte.
Barlıq bu ızğış talaşlarnıñ artında konstitutsiä mäxkämäseneñ AK partiäne ildäge laik sistemanı bozuda ğäyeple tabıp yabu häm 70 ağzasın säyäsättän tıyu buyınça qarar çığaru ixtimalı yata. Tabiği AK partiä yabılğaç, anıñ ekonomik ölkädäge qoda qodağıylıq, üz taraftarların qanunsız räweştä bayıtu, korruptsiä kebek törle aktiflıqlarınıñ da faş itelü ixtimalı bar.
Säyäsi köçkä bäyle ekonomik köçne yuğaltu ixtimalığı da AK partiäne borçıy bulsa kiräk. Ayruça mäxkämä protssesı äle betmäsä dä, AK partiäneñ üz eçendä bülenü, qayber deputatlarnıñ başqa partiägä küçü ixtimallığı da Premierne borçıy. Ul xaqsız da tügel. Çönki Alevilärneñ, yäğni sönni bulmağan şigeylärgä yaqın torğan törkemneñ wäkillärennän deputat Reha Çamuroğlu partiädän ayrıldı digän xäbärlär çıqtı. Şunıñ öçen dä bulsa kiräk Premier Erdoğan parlamentnı cäyge yalga cibärmäskä buldı. Şulay itep üz deputatların kontrol astında totmaqçı bula.
Michael Rubin törek general ştabınıñ İstanbuldağı xärbi akademisäsendä ütkärelgän xalıqara Yaqın Könçığış simpoziumına qatnaşqannan soñ bu mäqaläne yazıp diqqätne cälep itte. Bälki dä berençe märtäbä kürenekle ber amerikan belgeçe premier Erdoganga qarşı ber fiker äytkän buldı. Ul mäqaläsendä mondıy fikerlär yaza: “Erdogan üzenä yaraqlı bulğanda demokratiä fikrenä yäbışsä da, xäzer añarga arqası belän äylände. Mäxkämälär xökümätkä qarşı qarar birgändä alarnı ütäwdän baş tarta. Mätbuğatnı Kreml kebek ähämiätsez dip kürä. Ikence zur mätbuğat organı Sabah gazetası belän ATV televidenie şirkäten üz kontrole astına aldı. Erdogannıñ kabinet ağzaları östennän 30 korruptsiä ğäyepläve mäxkämälärdä tikşerelä. Erdogan İslam belän könbatış arasındagı upqınnı taraytu ber yaqta torsın, kiresençä anti Amerkian häm anti semitik yala yağularnı yaqlap, bu upqınnıñ arasın tagı da açtı. AQŞ belän Avropada justitsiä demokratiälärne saqlağan ber instrument. Törkiädä dä monıñ şulay buluwı törek demokratiäseneñ ölgergänlegen kürsätä.”
5 iyündä konstitutsiä mäxkämäse universitetlarda xatın-qız studentlarga baş yawlığı belän kerü iregen birgän ike konstitutsiä maddäsen köçtän çığarğaç, Törkiädä zur ızğışlar çıqtı. AK partiälelär konstitutsiä mäxkämäsenä xöcem itä başladılar. AK partiäneñ parlamentagı justitsiä komisiäse çitäkçese İyimaya bu atna başında yaña ber täqdim kertep küp keşene şaqqatırdı. Ul konstutsiä mäkämese alğan qararlarnı parlamentta tawışqa quyıp, kiräkkändä 5 yıl möddät belän tuñdıru xoquqı birgän ber konstitutsi maddäse äzerlärgä çaqırdı.
İnde küpçelek televidenie kanallarınıñ xäbär programalarında här kön sayın diärlek premier şunı äytte, oppoziätsion partiä liderları monı äytte digän alarnıñ ber-berlären ğäyeplägän belderüläre urın ala. Eş ul däräcägä çitte ki, xoquq buyınça belem almağannar da üzenä kürä fikerlär äytä. Mäcles räise Toptan krizistan qotılı öçen Russiädä bulğanı kebek ike mäcles buldıru formulasın täqdim itte.
Barlıq bu ızğış talaşlarnıñ artında konstitutsiä mäxkämäseneñ AK partiäne ildäge laik sistemanı bozuda ğäyeple tabıp yabu häm 70 ağzasın säyäsättän tıyu buyınça qarar çığaru ixtimalı yata. Tabiği AK partiä yabılğaç, anıñ ekonomik ölkädäge qoda qodağıylıq, üz taraftarların qanunsız räweştä bayıtu, korruptsiä kebek törle aktiflıqlarınıñ da faş itelü ixtimalı bar.
Säyäsi köçkä bäyle ekonomik köçne yuğaltu ixtimalığı da AK partiäne borçıy bulsa kiräk. Ayruça mäxkämä protssesı äle betmäsä dä, AK partiäneñ üz eçendä bülenü, qayber deputatlarnıñ başqa partiägä küçü ixtimallığı da Premierne borçıy. Ul xaqsız da tügel. Çönki Alevilärneñ, yäğni sönni bulmağan şigeylärgä yaqın torğan törkemneñ wäkillärennän deputat Reha Çamuroğlu partiädän ayrıldı digän xäbärlär çıqtı. Şunıñ öçen dä bulsa kiräk Premier Erdoğan parlamentnı cäyge yalga cibärmäskä buldı. Şulay itep üz deputatların kontrol astında totmaqçı bula.