Артур Иделбаев ачлык акциясен 25 февраль үк игълан иткән иде. Башкорт яшьләре иттифагы рәисе вазифасын башкаручы Флорид Багаев сүзләренә караганда, Иделбаев ачлык акциясен дәвам итә. Тик аның кан басымы күтәрелә башлаган.
Башкорт яшьләре иттифагы әгъзалары ачлык чарасын 2 март башлаган иделәр. Инде анда катнашучылар 46 кешегә җиткән. Бу турыда Флорид Багаев ирештерде:
“Ачлык акциясенә кушылырга теләүчеләр көннән-көн арта бара. 8 март –Халыкара хатын-кызлар көнендә сигез кыз ачлык чарасына кушылды. Хакимиятләр һаман да булса безгә реакция белдергәннәре юк. Без таләпләребезне канәгатьләндергәнче чараны дәвам итәчәкбез”.
Башкорт яшьләре иттифагы республиканың матбугат министры Борис Мелкоедов һәм милли матбугат мөхәррирләренә мөрәҗәгать күндерде. Аның текстын тулысынча тәкъдим итәбез:
Башҡорт йәштәре иттифағы ағзаларының мөрәжәғәте
Башҡортостан республикаһы элемтә,
киң комуникациялар министры
Борис Николай улы Мелкоедовҡа,
Башҡорт милли матбуғаттың мөхәрирҙәренә,
бойондороҡһоҙ журналистарға
киң комуникациялар министры
Борис Николай улы Мелкоедовҡа,
Башҡорт милли матбуғаттың мөхәрирҙәренә,
бойондороҡһоҙ журналистарға
Апайҙар һәм ағайҙар!
Бөгөн Һеҙгә республикала башҡорт милли йәмәғәтселәрен законһыҙ эҙәрлекләүгә, башҡорт халҡы мәнфәғәттәрен ҡыҫырыҡлауға, чиновниктарҙың йәмғиәт ойойшмаларының эштәренә ҡыҫылыуына, лидерҙарын законды боҙоп ойатһыҙ рәүештә ҡулға алыуға ҡаршы аслыҡ иғлан иткән башҡорт йәштәре өндәшә.
Уҙған йылдың көҙөндә үткән “Бал прессы” тигән бер сарағыҙҙа, һеҙ, “ниһәйәт Башҡортостанда һүҙ азатлығы барлыҡҡа килде”, тип ҡыуына-ҡыуана бер-берегеҙҙе ҡотлағайнығыҙ. Министрлыҡ чиновниктары ҙур трибуналарҙан, “хәҙер беҙ элек тыйылған проблемаларҙы тулыһынса яҡтырта аласаҡбыҙ” - тип кәперенгәйне. Ләкин беҙ бөгөнгө көндә милли журналистарыбыҙ, милли матбуғатыбыҙ тарафынан милләт проблемаларына ҡарата кот осҡос һуҡыр битарафлыҡтың шаһитыбыҙ.
Ағайҙар апайҙар ҡайҙа һеҙҙең үткер ҡәләмегеҙ? Әллә ғүмер баҡый башҡорт милләтенән мыҫҡыл итеп бөтә интернетты тултырып яҙған Ғабдрафиҡов, Яуышыв, Бигнов кеүек икейөҙлө әҙәмдәрҙе маҡтап яҙғанда тупаҫландымы? Ни өсөн һеҙ бөгөнгө көндә милләт өҫтөнә ауып барған проблемаларҙы күрмәйһегеҙ? Ул проблемаларҙы күрмәгәс улар һеҙҙе баҫмаҫ тип өмөтләнәһегеҙме? Һеҙ ул турала яҙмағас, йәмғиәткә еткермәгәс ул проблемалар юҡ тип уйлайһығыҙмы? Ҡайҙа һеҙҙең намыҫығыҙ? Әллә ҡушҡанды ғына яҙып ултыра торғас выждан һымаҡ төшөнсәләр онотолдомо? Әллә Башҡорт йәштәре иттифағы ағзалары һеҙҙең матбуғат биттәренә эләгер өсөн үҙ халҡынан көлөргә тейешме?
Республикала килеп тыуған әлеге хәл-ваҡиғалар өсөн һеҙ ҙә яуаплы бит. Милли мәнфәғәттәребеҙ көндән – көн ҡыҫыла. Милли телевединиенан талантлы йәштәребеҙ ҡыуыла, Беҙҙең милләт идеалдарыбыҙ, шәхестәребеҙ мыҫҡыл ителә, Дәүләт телдәре тураһында закон боҙола, ә һеҙ һаман да йылы кабинеттарығыҙҙа, үҙ креслоларығыҙға йәбешеп көндән-көн һуҡыраяһығыҙ. Тиҙҙән башҡортса уйлаған, башҡортса һөйләшкән, башҡорт проблемаларын ярып әйтә һалған милләтәштәребеҙҙе бикләп ҡурҡытып бөтһәләр – һеҙҙең гәзиттәрегеҙҙе уҡырға башҡорт калмаясаҡ! Шәхси ҡулдарға күскән “Башинформ” агентлығының ауыҙына ҡарап ултырмағыҙ. Халлыҡа сығығыҙ! Халыҡта хаҡлыҡ бар. Дөрөҫлөктө яҙығыҙ! Бөгөнгө башҡорт милли йәмғиәтселегенә килеп тыуған хәл өсөн һеҙ генә, тик һеҙ генә яуаплы. Ваҡытында проблемаларҙы күрә белеп, матбуғатта иҫкәртелһә - беҙ йәштәр был аҙымға бармаҫ та инек. Беҙҙең атай-әсәйҙәр түләгән һалымдан эш хаҡы алып, туры баҫып ҡыйыш яҙып йөрөү генәме һеҙҙең бурысығыҙ???
Бөгөн беҙ Башҡорт йәштәре иттифағы ағзалары “ТУҠ БИТАРАФЛЫҠТЫ, ТУҠ ҒӘҘЕЛҺЕҘЛЕКТЕ – АС ДӨРӨҪЛӨК МЕНӘН ЕҢӘЙЕК” тип оран һалдыҡ, сараһыҙҙан аслыҡ иғлан иттек.
Беҙ һеҙ ҡурҡып яҙмаған, һеҙ ҡурҡып әйтмәгән проблемаларҙы күтәрҙек. Милләтең киләсәге, йәштәрҙең һаулығы хаҡына, һүҙ азатлығы хаҡына профессионал бурыстарығыҙҙы президент аппараты чиновнигы телефоны ҡушҡанса түгел, йөрәк ҡушҡанса, намыҫ ҡушҡанса үтәгеҙ! Халыҡтың күҙен, халыҡтың аңын томаламағыҙ!
Һеҙҙең һүҙ азатлығы- милләт азатлығы, һеҙҙең ҡыйыулыҡ – милләт ҡыйыулығы, һеҙҙең һүҙҙегеҙ – халыҡ һүҙҙе!
Хаҡлыҡтан айырылған – халыҡтан айырылған! Халыҡтан, милләтән айырылмағыҙ, йәштәрҙең һүҙҙен, дөрөҫлктө милләткә еткерегеҙ!
Ҡурҡмағыҙ!
Вакыйгалар хронологиясе
вакыйгалар хронологиясе
- 12 март – Башкорт корылтае рәисе Илгиз Солтанморатов ачлык тотучыларга мөрәҗәгать итеп, бу чараны туктатырга чакыра.
- 11 март – Ачлык тотучылар саны 150 кешегә җитә.
- 10 март – Ачлык тотучылар саны 46 кешегә җитте. Иттифак яшьләре ачлык тоту сәбәпләрен аңлатып матбугат очрашуы үткәрә. Иттифак әгъзалары Башкорт корылтаеның Башкарма комитеты вәкилләре белән очраша. Артур Иделбаевның Югары мәхкәмәдә кассацион шикаятен карау эше 10 марттан 17сенә күчерелә.
- 8 март – Ачлык чарасына тагын биш егет һәм сигез кыз кушылды. Ачлык тотучылар саны 28 кешегә җитте.
- 7 март – Ачлык чарасына тагын алты егет кушылды: Заһид Кунафин, Илнур Мөһиянов, Азат Монасыйпов, Рафаил Гобәйдуллин, Тимур Сәфәргалиев. Азамат Солтанов, сәламәтлеге сәбәпле ачлыгын туктаткан. Ачлык тотучылар саны унбишкә җитте.
- 6 март – Ачлык чарасына тагын өч егет кушылды: иттифакның элекке рәисе Фәүзил Маликов, хәзерге рәис урынбасары Илгиз Такалов һәм югары уку йортлары белән эш итү бүлеге башлыгы Илдар Усманов. Ачлык тотучылар саны унбергә җитте.
- 4 март – Тагын өч кеше, Илнур Әбдрәшитов, Айнур Котлыбаев һәм Айгиз Сафин кушылып, һәм тоткарланган Артур Иделбаевны да санап, ачлык тотучылар саны сигезгә җитә. Президент Хәмитов телефоннан шылтыратып, ачлык тотучыларның таләпләре белән кызыксына, бар мәгълүматны да тикшереп, мәсьәләгә ачыклык кертеләчәген вәгъдә итә.
- 3 март – Ачлык тотучы яшьләргә тагын ике егет, Азамат Солтанов һәм Әүфәт Буранов өстәлә.
- 2 март – Русиянең Хисап пулаты Башкортстанда бюджет акчаларының ничек тотылуын тикшерү нәтиҗәсен бәян итте. Мортаза Рәхимов чорында шикле максатларда 22,6 миллиард сум сарыф ителгән диелә.
- 2 март – Башкорт яшьләре иттифагы җитәкчесе Флорид Багаев һәм Башкорт корылтае җитәкчесе урынбасары Фәнзил Әхмәтшин, радикал милләтчеләргә каршы эзәрлекләүләрне туктату таләбе белән ачлык башлый.
- 26 февраль – Башкорт корылтаеның Башкарма комитеты ябык утырышында рәис Илгиз Солтанморатовка ышаныч белдерә. Аны яклап – 20, каршы – 16 тавыш бирелә, 8 әгъза тотылып кала. Башкорт милләтчеләре, җыелыш алдыннан тавыш бирәсе кешеләргә зур басым ясалды, куәт хезмәтләре аларны куркытып, өйдән-өйгә йөрде дип белдерә.
- 24 февраль – Кичке 8-дә радикал милләтчеләрнең җитәкчесе, ветеран активист Артур Иделбаев тоткарлана. Иделбаевка каршы ике җинаять эше алып барыла: берсе – журналистларга каршы көч куллануда, икенчесе – дәүләт акчасын туздыруда гаепләү.
- 23 февраль – Президент Хәмитов БСТ хезмәткәрләре белән очраша, аларны заманча тапшырулар әзерләүгә өнди. Гүзәл Ибраһимованы җитәкче буларак яклавын белдерә, ләкин башкорт телендәге тапшырулар күләмен кискен арттыруны таләп итә.
- 21 февраль – Элекке премьер-министр Раил Сарбаевка каршы җинаять эше ачылу игълан ителә.
- 18 февраль – Интернетта БСТ/Юлдаш ширкәтендәге 54 хезмәткәрнең президент Хәмитовка язган ачык хаты чыга. Анда ширкәтнең хәзерге җитәкчесе Гүзәл Ибраһимованың эше кискен тәнкыйтьләнә, башкорт телендәге тапшырулар юк ителә дигән гаеп ташлана.
- 11 февраль – Уфада Русия Дәүләт шурасының милли сәясәткә багышланган утырышы үткәрелә, Медведев «Русиянең гомумсәяси милләте»н булдыру кирәклеген белдерә. Аңа кадәр Русия җитәкчесе Башкортстандагы милли оешмалар вәкилләре белән очраша. Башкорт корылтае рәисе Илгиз Солтанморатов анда Русия президентын республиканың төп халкы – башкортлар исеменнән сәламли, татар вәкиленә сүз бирелми.
- 5 февраль – Башкорт корылтаеның башкарма комитеты Медведевнең Уфага килүе алдыннан киңәйтелгән җыелыш үткәрә, Русия Дәүләт шурасына мөрәҗәгать карый һәм 26 февральгә яңа җыелыш билгели. Анда рәис Илгиз Сотанморатовка ышаныч белдерү-белдермәү мәсьәләсе дә кертелә. Башкорт милләтчеләре арасында Хәмитовка ризасызлык арта.
- 20 декабрь – “Урал” фондының мәгълүмат хезмәте башлыгы Сергей Лаврентьев (Рәхимов чорында аның киңәшчесе), дәүләт (яңа президент) фонд эшләренә тыкшына алмый, акчаны кая юнәлтү карарын бары тик Рәхимов җитәкчелегендәге шура хәл итә дип белдерә. «Хөкүмәт вәкилләре анда беркайчан да күпчелектә булмаячак», дип өсти Лаврентьев. Рәхимовның бу акчаны бары үз контролендә генә калдыруы яңа президент Хәмитовның зур ризасызлыгына сәбәп була.
- 22 октябрь – Мортаза Рәхимов “Урал” хәйрия фондының шура рәисе итеп сайлана. Башкортстанның ягулык тармагын сатудан кергән 63 миллиард сум акча (якынча $2 миллиард) нәкъ менә шушы фондка күчерелә.
- 2 август – Президент Хәмитов Башкортстан телерадиоширкәте башлыгы итеп Гүзәл Ибраһимованы билгели. БСТ телеканалында реформалар башлана.
- 15 июль – Русия президенты Медведев Башкортстанның күпъелгы башлыгы Мортаза Рәхимовның эшеннән китүен кабул итә. Яңа президент итеп Мәскәүдән Рөстәм Хәмитов тәкъдим ителә.
