Yaña yıldan soñ tatar xalqı, ğomumän fänni cämäğätçelek zur yuğaltu kiçerde. Fälsäfä fännäre doktorı , professor, Rusiäneñ häm Tatarstannıñ atqazanğan fännär eşleklese, Tatarstan fännär akademiäneñ şäräfle äğzası Yaxya Abdullin wafat buldı. 9 ğinwar könne genä Yaxya Abdullinğa 86 yäş tulğan ide.
Yaxya Abdullin Saba rayonınıñ Kibäçe awılında tuıp, üzeneñ eşçänlegen 16 yäşendä Teläçe rayon gäzitendä başlıy. Annarı inde Böyek Watan suğışı başlanğaç, üz teläge belän suğışqa kitä. Suğış tämamlanğaç, uquı belän berrättän partiä eşlärendä, 59 yıldan fänni – pedagogik xezmättä qatnaşa. Läkin şuña qaramastan ul böten canı, täne belän tatar millätenä birelgän keşe. Soñğı yıllarda Yaxya Abdullin millät yazmışı, anıñ awır ütkäne häm kiläçäge turında borçılıp yazğan kitapları kiñ cämäğätçelek tarafınnan zur iğtibar häm xörmät belän qarşı alındı.
Yaxya ağanıñ eşçänlege turında bezgä anıñ berençe şäkerte fälsäfä fännäre doktorı Färit Soltanov söyläde.
“Ul bezneñ tatar fänenä Sovet zamanında tıyılıp kilgän cäditçelek xäräkäte turındağı mäqäläläre belän kerep qaldı. Şulay uq ul bezneñ tatarğa tıyılıp kilgän, bilgele bulmağan şäxeslärneñ mirasın qaytarıp birüdä zur eş başqarğan keşe. Ul tel häm ädäbiät institutında eşlägändä ictimaği fiker häm islamiät bülegen oyıştırğan keşe. Ul üzeneñ şäkertlären närsä genä buluğa qaramastan, böten närsägä tatar milläte küzlegennän çığıp qararğa öyrätte. Ğomumän ul bik zıyalı, ğadi keşe ide. Ul härwaqıt millät belän bergä atladı ”.
Yaxya Abdullinnıñ töp xezmätläre tatarlarda ictimaği- fälsäfi fiker üseşe tarixına qarıy. Alarda tatarlarnıñ mäğärif ölkäsendäge problemaları, cäditçelek, şulay uq bilgele tatar mädäniät eşlekleläreneñ dönyağa qaraşları çağıla. Yaxya Abdullinnı Tatarstanda ğına tügel çit illärdä yäşäwçe millättäşlärebez dä yaxşı belä, häm çın küñeldän ixtiram itä ide. Menä şuşı “ide” süze, millättäşlärebezneñ tormışına ütkän zaman tösmere östi, härwaqıt küñellärendä moñsu xislär tudıra.
Gölnaz Şäyxetdin
