Bu nizağ 2002-nçe yılnıñ sintäberendä uqu yılı belän bergä başlana. Ul çaqta 14 yäşlek Şabina qayber möselman illärendägeçä kienep mäktäpkä kilgäç anı öyenä borıp qaytaralar.
Şunnan soñ öç yıl yarım çaması Begum mäxkamälärdä üze äytüençä dindarlığın kürsätü iregen yaqlap kilgän. Berwaqıt ciñügä ömete bulğan bulsa da martnıñ 22-sendä Britaniäneñ iñ yuğarı mäxkamäse Lordlar Yortı elekke mäxkamä qararın ğämäldän çığarıp mäktäpneñ ğämälen döres dip taptı.
Şuşı mäs''älä säbäple berniçä mäktäp yılın yuğaltqan Begum mäxkamä qararına mondıy mönäsäbät belderde.
"Baqşa mäktäkä baru mömkinlege buluın añlıym. Ämma ul waqıtta min şul mäktäptä uqıy idem. Ni öçen min dinemä birelgän öçen genä ul mäktäptän, barlıq duslarımnan ayırılırğa tieş, anısın añlamıym" di Şabina.
Britaniädä Ğädättä mäktäp kieme turında mäktäp citäkçelege belän ata-analar wäkilläre kileşä. Häm yış qına alar cirle möselman cämäğätçelegeneñ teläklären qänäğätländermi. Ämma mäktäp kieme nindi bulırğa tieşlege turında kileşengännän soñ mäktäplär uquçılarnıñ barı tik kileşep raslanğan kiemnär genä kiüen taläp itä ala. Bernindi çığarmalar, xätta dini nigezdägeläre dä qabul itelmi.
Xäkimnärneñ berse, Lord Bingham Shabina uqığan mäktäp bolay da kienü mäs''äläsendä möselman cämäğätçelegeneñ teläklärenä yaraqlaşu öçen bik zur tırışlıq kürsätkän di.
Şabina mäktäbe uquçılarınıñ 80-läp protsentın möselman balalar täşkil itä. Londonnan 50 çaqrımlap tönyaqta Lutonda urnaşqan bu mäktäp uquçı qızlarğa yawlıq, hidcab belän kilüne dä, möselman illärendäge başqa kiemnärne dä röxsät itä.
Britaniä möselmannar şurasınıñ mäğärif mäs''äläläre süzçese Tahir Alam da ul mäktäpneñ şaqtıy yaraqlaşuın tanıy.
"Bu mäktäptä kienü mäs''äläse şaqtıy ğına mömkinlek birä, ğömümän alğanda möselman cämäğätçelege taläplärenä turı kilä" di Alam.
Alam şulay uq mäktäp röxsät itkän belän Şabina kigän kiem ozınlığı arasında 15-20 santimetr ğına ayırma bar di. Ul Şabina mäxkamägä möräcäğät irmäskä, 2 yıl uquın yuğaltmasqa tieş ide digän fiker belän kileşmi. Şul uq waqıtta ul ike yaq ta şundıy keçkenä närsäne zurğa cibärmäskä, sığılmalılıq kürsätergä tieş ide di.
Başqa möselman ğölämälär isä Şabina xaqsız di. Alar Şabinanıñ kieme islam taläp itkän kiem tügel, ä qayber illärgä kielä torğan kiem genä di. Londondağı Ğäräp-İran tikşerenülären citäkläwçe Ali Nurizadä.
"Möselmannarnıñ küpçelege andıy kiem kimi. Bu möselmannarnıñ ğädäti qiäfäte yäki kieme tügel, alay kienergä tieş digän närsä yuq. Monıñ dingä ber qatnaşı da yuq. Bu qayber ğäräp häm qayber möselman illärendäge milli kiem genä" di Nurizadä.
Nurizadä qayber küzätüçelärneñ Şabinanı mäxkamägä möräcäğät itärgä suğışçan abıysı etärgän, häm anı qayber islamçı oyışmalar yaqlağan bulırğa mömkin digän fikeren xuplıy.
Britaniäneñ Urta mäktäplär berläşmäse wäkile John Dunford Britaniä möselmannarnıñ taläplärenä Fransiägä qarağanda kübräk yaraqlaşa, Fransiädä däwlät mäktäplärendä dini tamğalar häm kiemnär tıyıla di.
"Minemçä Fransiädä mäktäp kiemenä dä, mäktäptä dingä dä bötenläy başqa mönäsäbät" di Dunfold.
Dunfold Britaniädä mäktäp qağidälären däwlät tügel, ayırım mäktäplär üzläre bilgeli, ägär dä berär ğailäneñ balaların nıq dini mäktäptä uqıtası kilä ikän, ildä dini mäktäplär citärlek, alarnıñ da kübesen däwlät finanslıy, balaların şunda cibärsen di.
Naif Aqmal, Praga.
Şunnan soñ öç yıl yarım çaması Begum mäxkamälärdä üze äytüençä dindarlığın kürsätü iregen yaqlap kilgän. Berwaqıt ciñügä ömete bulğan bulsa da martnıñ 22-sendä Britaniäneñ iñ yuğarı mäxkamäse Lordlar Yortı elekke mäxkamä qararın ğämäldän çığarıp mäktäpneñ ğämälen döres dip taptı.
Şuşı mäs''älä säbäple berniçä mäktäp yılın yuğaltqan Begum mäxkamä qararına mondıy mönäsäbät belderde.
"Baqşa mäktäkä baru mömkinlege buluın añlıym. Ämma ul waqıtta min şul mäktäptä uqıy idem. Ni öçen min dinemä birelgän öçen genä ul mäktäptän, barlıq duslarımnan ayırılırğa tieş, anısın añlamıym" di Şabina.
Britaniädä Ğädättä mäktäp kieme turında mäktäp citäkçelege belän ata-analar wäkilläre kileşä. Häm yış qına alar cirle möselman cämäğätçelegeneñ teläklären qänäğätländermi. Ämma mäktäp kieme nindi bulırğa tieşlege turında kileşengännän soñ mäktäplär uquçılarnıñ barı tik kileşep raslanğan kiemnär genä kiüen taläp itä ala. Bernindi çığarmalar, xätta dini nigezdägeläre dä qabul itelmi.
Xäkimnärneñ berse, Lord Bingham Shabina uqığan mäktäp bolay da kienü mäs''äläsendä möselman cämäğätçelegeneñ teläklärenä yaraqlaşu öçen bik zur tırışlıq kürsätkän di.
Şabina mäktäbe uquçılarınıñ 80-läp protsentın möselman balalar täşkil itä. Londonnan 50 çaqrımlap tönyaqta Lutonda urnaşqan bu mäktäp uquçı qızlarğa yawlıq, hidcab belän kilüne dä, möselman illärendäge başqa kiemnärne dä röxsät itä.
Britaniä möselmannar şurasınıñ mäğärif mäs''äläläre süzçese Tahir Alam da ul mäktäpneñ şaqtıy yaraqlaşuın tanıy.
"Bu mäktäptä kienü mäs''äläse şaqtıy ğına mömkinlek birä, ğömümän alğanda möselman cämäğätçelege taläplärenä turı kilä" di Alam.
Alam şulay uq mäktäp röxsät itkän belän Şabina kigän kiem ozınlığı arasında 15-20 santimetr ğına ayırma bar di. Ul Şabina mäxkamägä möräcäğät irmäskä, 2 yıl uquın yuğaltmasqa tieş ide digän fiker belän kileşmi. Şul uq waqıtta ul ike yaq ta şundıy keçkenä närsäne zurğa cibärmäskä, sığılmalılıq kürsätergä tieş ide di.
Başqa möselman ğölämälär isä Şabina xaqsız di. Alar Şabinanıñ kieme islam taläp itkän kiem tügel, ä qayber illärgä kielä torğan kiem genä di. Londondağı Ğäräp-İran tikşerenülären citäkläwçe Ali Nurizadä.
"Möselmannarnıñ küpçelege andıy kiem kimi. Bu möselmannarnıñ ğädäti qiäfäte yäki kieme tügel, alay kienergä tieş digän närsä yuq. Monıñ dingä ber qatnaşı da yuq. Bu qayber ğäräp häm qayber möselman illärendäge milli kiem genä" di Nurizadä.
Nurizadä qayber küzätüçelärneñ Şabinanı mäxkamägä möräcäğät itärgä suğışçan abıysı etärgän, häm anı qayber islamçı oyışmalar yaqlağan bulırğa mömkin digän fikeren xuplıy.
Britaniäneñ Urta mäktäplär berläşmäse wäkile John Dunford Britaniä möselmannarnıñ taläplärenä Fransiägä qarağanda kübräk yaraqlaşa, Fransiädä däwlät mäktäplärendä dini tamğalar häm kiemnär tıyıla di.
"Minemçä Fransiädä mäktäp kiemenä dä, mäktäptä dingä dä bötenläy başqa mönäsäbät" di Dunfold.
Dunfold Britaniädä mäktäp qağidälären däwlät tügel, ayırım mäktäplär üzläre bilgeli, ägär dä berär ğailäneñ balaların nıq dini mäktäptä uqıtası kilä ikän, ildä dini mäktäplär citärlek, alarnıñ da kübesen däwlät finanslıy, balaların şunda cibärsen di.
Naif Aqmal, Praga.