Törkmänistan citäkçese Niyazov belän Qıtay prezidentı Hu Jintau tarafınnan iğlan itelgän deklaratsiädä ike il dä öç iblisnıñ , terror, separatizm häm ekstremizmnıñ tamırların qorıtu öçen bergäläp eşlärgä väğdä birälär dielgän. Şuşı maqsät belän qanun saqlau häm iminlek xezmätläre arasında eşçänlekne nığıtu küzdä totıla. Deklaratsiädä ber genä törkem iseme belän telgä alına . Ul da bulsa Könçığış Törkstan xäräkäte. Töp maqsät açıq. Sinzän Uygur Aftonomiäle rayonında yäşävçe Uygurlarğa bäysezlek alu öçen tırışqan bu xäräkätne yuqqa çığaru. Şvetsiädäge Könçığış Törkstan İnformatsiä Üzäge väkile Dilşahdi Rehşiti radiobız xäbärçesenä Beyjing bu xäräkätne Üzäk Aziädän qısıp çığaru öçen tırışa dip belderde.
"Qıtay Qazaxstan häm Qırğızıstannıñ ğına tügel, ä Üzäk Aziädäge barlıq illärneñ bezgä yardämen tuqtatuların teli. Törkmänistan Uygurlar kebek möselman ile häm anıñ xalqı törki telle. Qıtay Üzäk Aziädäge barlıq möselman illäreneñ Uygurlarnıñ irekle politik aktivlığın tuqtatuların buldırırığa teli."
Londondağı Jane xärbi informatsiä tölrkemeneñ Qıtaynıñ milli iminlege mäsäläse buyınça belgeçe Christian Le Miere bu fiker belän kileşä. Anıñ süzlärençä, Beyjing separatsitlarnıñ Üzäk Aziädä xärbi künegülärdän ütülären, rekrut cıuların häm xärbi baza buldırularına yul quymasqa tırışa.
"Qıtaynıñ Könbatış çiklärendäge säyäsäteneñ töp maqsäte, salqın suğıştan soñ Üzäk Aziä illäreneñ Uygur separatistlarına nindi dä bulsa finans yaki logistik yardäm birülären buldırmau . Ul bu maqästkä ireşü öçen inde 10 yıldan birle Uygurlar belän İslam Terrorı arasında bağlanış bar dip raslıy."
Le Miereneñ süzlärençä, Qıtaynıñ Könçığış Törkstan İslam xäräkäten terror oyışması dip tamğalauın AQŞnıñ , xäräkätneñ AQŞtağı milken tuñdıruı köçländerde. Soñğı yıllarda şartlatılğan bombalar häm üterelgän cirle citäkçelär öçen Uygur separatistları ğäyeplänä. Üz nävbätendä Qıtay xakimiätläre qulğa alınğan aktivistlarnı cäberlävfä ğäyeplänä. Oyışmanıñ Şvetsiädäge väkile Rehşiti Uygur aktivlığınıñ köç qullanu aspektınıñ rolen kimetep kürsätä. Uygurlar suğış telämi, alar tik üz kiläçäklären demokratik yul belän bilgelärgä teli dip belderä.
"Bez Uygurlar. Bez Törki xalıq. Qıtaylar Uygurlardan häm mädäniät häm din yağınnan ayırıla. Bezneñ urtaq närsäbez yuq. Bez Qıtay xakimiäte astında yäşärgä telämibez. Bu ğailä kebek. İr belän xatın añlaşalmıylar ikän, alar mäxkämädä ayırılışa. Bu iñ döres yul. Bez uygurlar da şuluq närsäne, suğış tügel, ä demokratik protses arqılı üz yazmışıbıznı xäl itärgä telibez."
Asılda Qıtay-Törkmänistan deklaratsiäseneñ möhim täsire bulmas. Çönki Uygurlarnıñ Törkmänistan belän ällä ni elemtäse yuq. Qıtaydağı Uygurlarğa Törkmänistan öçen viza alu bik qıyın. Ä inde Törkmännär sävdä maqsäte belän Sinzängä, Qıtayğa kilep kitep yörilär. Rehşitineñ süzlärençä, Qıtay , Uygurlar şuşı käsepçelär aşa säyäsi video yäisä tasmalar alırlar dip xafalana. Rehşiti Qıtay belän Törkmänistan berberlären yaxşı añlıylar , çönki alarnıñ ikese dä aftoritar häm üz illärendä revolutsiä bulır dip qurqalar.
Färit İdelle, Praga.
"Qıtay Qazaxstan häm Qırğızıstannıñ ğına tügel, ä Üzäk Aziädäge barlıq illärneñ bezgä yardämen tuqtatuların teli. Törkmänistan Uygurlar kebek möselman ile häm anıñ xalqı törki telle. Qıtay Üzäk Aziädäge barlıq möselman illäreneñ Uygurlarnıñ irekle politik aktivlığın tuqtatuların buldırırığa teli."
Londondağı Jane xärbi informatsiä tölrkemeneñ Qıtaynıñ milli iminlege mäsäläse buyınça belgeçe Christian Le Miere bu fiker belän kileşä. Anıñ süzlärençä, Beyjing separatsitlarnıñ Üzäk Aziädä xärbi künegülärdän ütülären, rekrut cıuların häm xärbi baza buldırularına yul quymasqa tırışa.
"Qıtaynıñ Könbatış çiklärendäge säyäsäteneñ töp maqsäte, salqın suğıştan soñ Üzäk Aziä illäreneñ Uygur separatistlarına nindi dä bulsa finans yaki logistik yardäm birülären buldırmau . Ul bu maqästkä ireşü öçen inde 10 yıldan birle Uygurlar belän İslam Terrorı arasında bağlanış bar dip raslıy."
Le Miereneñ süzlärençä, Qıtaynıñ Könçığış Törkstan İslam xäräkäten terror oyışması dip tamğalauın AQŞnıñ , xäräkätneñ AQŞtağı milken tuñdıruı köçländerde. Soñğı yıllarda şartlatılğan bombalar häm üterelgän cirle citäkçelär öçen Uygur separatistları ğäyeplänä. Üz nävbätendä Qıtay xakimiätläre qulğa alınğan aktivistlarnı cäberlävfä ğäyeplänä. Oyışmanıñ Şvetsiädäge väkile Rehşiti Uygur aktivlığınıñ köç qullanu aspektınıñ rolen kimetep kürsätä. Uygurlar suğış telämi, alar tik üz kiläçäklären demokratik yul belän bilgelärgä teli dip belderä.
"Bez Uygurlar. Bez Törki xalıq. Qıtaylar Uygurlardan häm mädäniät häm din yağınnan ayırıla. Bezneñ urtaq närsäbez yuq. Bez Qıtay xakimiäte astında yäşärgä telämibez. Bu ğailä kebek. İr belän xatın añlaşalmıylar ikän, alar mäxkämädä ayırılışa. Bu iñ döres yul. Bez uygurlar da şuluq närsäne, suğış tügel, ä demokratik protses arqılı üz yazmışıbıznı xäl itärgä telibez."
Asılda Qıtay-Törkmänistan deklaratsiäseneñ möhim täsire bulmas. Çönki Uygurlarnıñ Törkmänistan belän ällä ni elemtäse yuq. Qıtaydağı Uygurlarğa Törkmänistan öçen viza alu bik qıyın. Ä inde Törkmännär sävdä maqsäte belän Sinzängä, Qıtayğa kilep kitep yörilär. Rehşitineñ süzlärençä, Qıtay , Uygurlar şuşı käsepçelär aşa säyäsi video yäisä tasmalar alırlar dip xafalana. Rehşiti Qıtay belän Törkmänistan berberlären yaxşı añlıylar , çönki alarnıñ ikese dä aftoritar häm üz illärendä revolutsiä bulır dip qurqalar.
Färit İdelle, Praga.